Canadese fijnstraal (Erigeron canadensis)

Het  verspreiden gaat deze plant goed af. Elk bloemhoofdjes levert duizenden zaadjes. Dus je hebt zo 10 duizenden zaden per plant!! Je ziet hem dan ook overal tussen de stoeptegels opduiken. Canadese fijnstraal heeft dan ook niet of nauwelijks eisen aan de grondsoort. Je kan hem op elk stukje braakliggende grond tegen komen. Tegenwoordig kan je de plant verwarren met de Ruige fijnstraal (Conyza bilbaoana), Hoge fijnstraal (Conyza sumatrensis) en gevlamde fijnstraal (Conyza bonariensis), planten die pas eind 20e eeuw in Nederland worden waargenomen. Dus de Fijnstraal blijkt een lastige soort om op naam te brengen. De Fijnstraal is een lastige soort. Gelukkig heeft Floron op de verspreidingsatlas een handige determinatietabel gemaakt voor een aantal soorten. Ook heeft Floron een determinatiesleutel voor 4 soorten Fijnstraal gemaakt. Canadese fijnstraal bloeit vanaf Juli tot en met de herfst.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen in Nederland minstens 7 soorten Fijnstraal (Erigeron) in het wild voor:

• Muurfijnstraal (Muurfijnstraal) - Algemeen
• Zomerfijnstraal (Zomerfijnstraal) - Algemeen
• Canadese fijnstraal (Canadese fijnstraal) - Algemeen
• Ruige fijnstraal (Erigeron floribundus/Conyza bilbaoana) - Vrij zeldzaam
• Gevlamde fijnstraal (Erigeron/Conyza bonariensis) - Algemene soort
• Hoge fijnstraal (Erigeron/Conyza sumatrensis) (incl. daveauana) - Algemene soort
• Scherpe fijnstraal (Erigeron acer/Erigeron acris) - Vrij zeldzaam

De naam Canadese is als volgt te verklaren. De plant is afkomstig uit Noord-Amerika. Reeds in 1665 werd de soort in Europa ingevoerd. De plant is sindsdien, door haar grote verspreidingskracht, over heel Europa uitgezaaid.

De naam fijnstraal is te danken aan de slanke straalbloemen rondom het gele hartje van buisbloemen. Soms is dit geel erg duidelijk, bijv. bij de Zomerfijnstraal (Erigeron annuus) en Muurfijnstraal (Erigeron karvinskianus). Soms ook niet echt zoals bij de vele andere fijnstralen. 

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

• Frysk: Fyn tongersied
• English: Canadian horseweed, Fleabane
• Français: Érigéron du Canada
• Deutsch: Kanadisches Berufkraut, Weiße dürrwurz
• Espanõl: Erigeron del canada
• Italiano: Saeppola canadese
• Svenska: Kanadabinka
• Norsk: Hestehamp
• Dansk: Kanadisk Bakkestjerne

Er zijn twee Engelse namen:

1. Canadian horseweed: Canadian betekent "Canadees". Dit is de Engelse benaming voor de eerste wetenschappelijke naam. Horseweed betekent "paardenkruid". Dit is een algemene benaming voor (on)kruid dat te vinden is op de paardenweide.
2. Fleabane: Dit betekent zoiets als "vlooien verdoemer/verdrijver". Vroeger werd deze plant  in de brand gestoken. De rook hiervan zou vlooien verdrijven.

Voor de verspreiding van Canadese fijnstraal in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is  Érigéron du Canada: De andere wetenschappelijke naam is Erigeron canadensis. Dus Érigéron is het eerste deel. Erigeron' is afgeleid van het Griekse termen Eri wat "vroege" en Geron wat "oude man" betekent. Dat alles duidt op het grijs en harige pluisjes (pappus) die zijn toegevoegd aan het aan de top van het zaad. Deze worden prominent zodra de bloemen verwelken.  Du Canada betekent "uit Canada".

Er zijn twee Duitse namen:

1. Kanadisches Berufkraut: Kanadisches betekent weer "canadees". Berufkraut betekent "beroepskruid". Hiermee word bedoeld dat een beroep gedaan werd gedaan op dit kruid om een bepaalde ziekten/ongemakken te genezen/onderdrukken.
2.  Weiße dürrwurz:  Weiße betekent "witte". en  Dürrwurz bestaat uit twee delen. Dürr betekent "mager".  Wurz komt van Würze en betekent "kruid". Ik kwam één keer de verklaring tegen dat dit de algemene term is voor planten die niet volledig tot bloei komen en dus een mager uiterlijk vertonen. Deze (witte) fijnstraal voldoet hier helemaal aan.

Voor de verspreiding van Canadese fijnstraal in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is Erigeron del canada. Dit is de Italiaanse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam. 

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt,

De Italiaanse naam is Saeppola canadese. Saeppola zou volgens een Wiktionary-pagina komen van saetta dat "bliksem" betekent. Misschien heeft het te maken met het uiterlijk van de plant, maar wat Saeppola exact betekent is mij nog onbekend. Canadese spreekt natuurlijk voor zich.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Kanadabinka: Kanada betekent natuurlijk "canadees".Het woord Binka is het algemene Zweedse woord dat gebruikt word voor het geslacht Erigeron. Het betekent zoiets als "onkruid in het veld". Voor het woord Binka staat er om welke soort het gaat.

Voor de verspreiding van Canadese fijnstraal in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Hestehamp: Dit woord bestaat uit twee delen. Heste komt van Hestia en betekent "paard". Hamp betekent "hennep", maar kan ook "veld" betekenen. De laatste verklaring is een stuk makkelijker want met Hennep heeft de plant niets te maken, ook niet met eventuele bijwerkingen dus de meest logische vertaling is "weide/veld". Als je dan de naam vertaalt met "paardenveld" kom je weer terug op de 1e Engelse naam. 

Vanaf de jaren '70 is de soort in Noorwegen sterk uitgebreid in dichtbevolkte gebieden. Voornamelijk in Zuidoost-Noorwegen en de aan kust bij Skagerrak, en verder waargenomen elders in het land. De plant is nog steeds bijna alleen verbonden met zwaar verstoorde grond (braakliggende grond, stedelijke omgeving, wegen en andere verkeersgebieden), maar daar komt dan ook meteen massaal voor. Canadese fijnstraal heeft in Noorwegen de categorie "potentieel hoog risico" (PH) op de lijst van buitenlandse soorten, alleen al vanwege het grote invasiepotentieel, ondanks het feit dat het geen bekend ecologisch effect heeft.

De Deense naam is Kanadisk Bakkestjerne. Kanadisk betekent weer "canadees". Bakke betekent grond/dienblad". Stjerne betekent "ster". Aangezien deze plant niets te maken heeft met Grondster heb ik het vermoeden dat dit heeft te maken met de bloem"bodem" van waaruit de zeer smalle lintbloemen steken. Bakkestjerne is de algemene Deense benaming voor een Aster.

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen (pionier en tredplant) op droge, matig voedselrijke tot zeer voedselrijke, omgewerkte of braakliggende, min of meer humusarme, matig zure tot kalkhoudende grond (zand en stenige plaatsen).

Groeiplaats
Tussen straatstenen, aan de rand van trottoirs langs gevels en muren, wegranden, braakliggende grond, braakliggende akkers, afgravingen (zandafgroeven), haventerreinen, industrieterreinen, bouwterreinen, langs spoorwegen (spoorwegterreinen), plantsoenen, oude muren, verwaarloosde tuinen, langs heggen, zeeduinen (buitenste duinen en randen van zandige strandvlakten), drooggevallen zandplaten, ingedijkte zandige schorren en puinhopen.

Verspreiding

Nederland
Zeer algemeen, maar iets minder algemeen in het noordoosten van het land.

Vlaanderen
Zeer algemeen, maar wat minder algemeen in de Leemstreek.

Wallonië
Vrij algemeen, maar zeldzaam in de Ardennen.

Wereld
Oorspronkelijk uit Noord-Amerika. Tegenwoordig is de plant op veel plaatsen in gematigde en warme streken te vinden. De soort is in de 17e eeuw vanuit Canada in enkele botanische tuinen in Europa ingevoerd en van daaruit later verwilderd. Sinds de 18e eeuw komt de plant voor in Nederland. In Ierland verscheen zij pas in 1978.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Stoepplantje van de week

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten