Cardamine hirsuta (Kleine veldkers)

Een interessant weetje over deze plant is te vinden op de website floravannederland.nl : 

De bloemen van plantensoorten uit de Kruisbloemenfamilie staan erom bekend dat ze meestal 6 meeldraden hebben waarvan er vier even lang zijn en twee korter dan de vier lange. De twee korte meeldraden staan niet vóór de kroonbladen ingeplant, maar precies tussen twee kroonbladen. Bloemen waarbij qua lengte twee typen meeldraden voorkomen noemen we "machtig". Bloemen uit de Kruisbloemenfamilie zijn derhalve in beginsel viermachtig. De Kleine veldkers is een van de uitzonderingen op deze voor de Kruisbloemenfamilie geldende regel. Immers de kleine meeldraden ontbreken allebei, en dan vind je enkel vier lange meeldraden in de bloem. Kleine veldkers bloeit in Maart tot en met Juni.

Ook op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 7 soorten Veldkers (Cardamina) soorten in het wild voor in Nederland:

• Bittere veldkers (Cardamine amara) - vrij zeldzaam
• Bolletjeskers (Cardamine bulbifera) - zeldzaam
• Bosveldkers (Cardamine flexuosa) - algemeen
• Kleine veldkers (Cardamine hirsuta) - algemeen
• Springzaadveldkers (Cardamine impatiens) - vrij zeldzaam
• Aziatische veldkers (Cardamine occulta) - algemeen/invasief
• Pinksterbloem (Cardamine pratensis) - algemeen

Veel veldkers-soorten lijken best veel op elkaar dus een goede flora is best handig!

De officiële wetenschappelijke naam is Cardamine hirsuta L.

Er zijn twee verklaringen voor Cardamine:

1. Cardamine komt van Cardemon (Grieks) en is de naam van de oriëntaalse kers, waar de plant nauw verwant aan.
2. Cardamine is afgeleid van Cardis (Grieks) en betekent "hart", en van Damao (Grieks) en betekent "temperen/verzachten". Het kruid werd vroeger bij hartkwalen aangewend en kon de pijn verzachten.

Hirsuta komt van Hirsûtus (Latijn en betekent "ruig/ruw/behaard". Enige beharing is te vinden aan de plant, aan de bladeren en bladstelen en ook wel op de kelkbladen, maar opvallend behaard is de plantensoort zeker niet.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Cardamine hirsuta in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk:  Lytse pinksterblom
• English: Hairy Bitter-cress
• Français: Cardamine hérissée
• Deutsch: Behaartes Schaumkraut
• Espanõl: Mastuerzo menor
• Italiano: Billeri primaticcio
• Svenska: Bergbräsma
• Norsk: Rosettkarse
• Dansk: Roset-Springklap

De Engelse naam is Hairy Bitter-cress. Dit betekent "harige bitter-kers". Enige beharing is te vinden aan de plant, aan de bladeren en bladstelen en ook wel op de kelkbladen, maar opvallend behaard is de plantensoort zeker niet. De naam Bitter is precies hoe dit plantje smaakt, bitter en iets wat scherp. Cress is ongeveer de Engelse benaming voor "kruid". Gek genoeg ben ik nooit deze naam tegengekomen dus de echte verklaring blijft nog even achterwege.

Voor de verspreiding van Kleine veldkers in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Cardamine hérissée. Dit betekent "harige cardamine". Dre Kleine veldkers is een Cardamine soort. Het woord (nauwlijks) harige wordt bij de wetenschappelijke naam uitgelegd.

De Duitse naam is Behaartes Schaumkraut. De Duitse naam Behaartes Schaumkraut is te vertalen als Behaard schuimkruid Met schuim wordt ook wel Koekoekspoch bedoeld. Dit is het als schuim uitziende sap (ontstaan uit een chemische reaktie) dat ontstaat als de schuimcicade deze plant heeft bezocht. Dit is haast nooit op deze plant te zien maar wel op o.a. de twee in Nederland voorkomende Koekoeksbloemen, de Echte koekoeksbloem (Silene/Lychnis flos-cuculi) en de Dagkoekoeksbloem (Silene dioica).

De Spaanse naam is mastuerzo Menor. Dit betekent "kleine bitterkers". Dit plantje lijkt op  de Kruid/Veld/Peperkers Lepidium sativa die als cultuurplantje werd/word gekweekt en gegeten.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Billeri primaticcio. De juiste vertaling voor Billeri heb ik nog niet gevonden. De vertaling voor Primaticio is een klein verhaaltje. Dit wordt gezegd van fruit of groente die rijpt vóór andere rassen van dezelfde soort of vóór het normale seizoen. Prima (het eerste deel) betekent dan ook "eerste". Kleine veldkers bloeit vaak vroeg/als eerste wilde plant.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Spaanse naam is Mastuerzo menor. Dit betekent "kleinste bitterkers". Een kleine variant op de Engelse naam.

De Zweedse naam is Bergbräsma. Bräsma is een traditionele naam voor Cardamine pratensis. Het refereert aan de vis Brasem (Abramis brama) die kuit schiet als de Pinksterbloem (Cardamine prantensis) in bloei staat. Bergbräsma is dus familie van de Pinksterbloem en heeft het voorvoegsel Berg omdat dit plantje nog weleens kan voorkomen in scheuren tussen stenen (die veel voorkomen in Zweden).

Voor de verspreiding van Kleine veldkers in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Rosettkarse. Dit betekent "rozetkers". Deze naam refereert aan het feit dat deze kers bladeren heeft die als een rozet rond de stengel groeien en niet aan de stengel.

De Deense naam is Roset-Springklap 

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen op matig voedselarme tot zeer voedselrijke, stikstofrijke, neutrale, niet sterk zure, vochtige tot vaak droge, vaak zandige grond, maar ook op leem, zavel en stenige plaatsen.

Groeiplaats
Tuinen, akkers, plantsoenen, zeeduinen, rotsachtige plaatsen, sterk verweerde muren, langs heggen, tussen straatstenen, grasland (open plekken) en bermen en dijken (open plekken).

Verspreiding

Nederland
Zeer algemeen.

Vlaanderen
Zeer algemeen.

Wallonië
Algemeen, maar zeldzaam in de Ardennen. De soort heeft zich sterk uitgebreid in de afgelopen tijd.

Wereld
Oorspronkelijk uit Europa en Azë. Nu in alle werelddelen.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Stoepplantje van de week

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten