Algemeen
Als je goed kijkt naar het Floron verspreidingskaartje kijkt kan je een aantal conclusies trekken. Je ziet bijvoorbeeld een aantal grotere concentraties. Dat komt omdat Gevlekt longkruid van origine een echte Stinzenplanten is. Dus de blauwe vierkantjes in o.a het Noorden van het land zijn stinsenconcentraties. Friesland was zo'n belangrijk stinsenmilieu. Rembert Dodoens schreef al in zijn Kruidboek "Dit cruyt wast in vochtighe donckere plaetsen/ ende wordt schier in alle hoven gepland". Maar de plant verwilderd gemakkelijk, vandaar de verspreiding van de rode stippen. De concentratie in zuid-Limburg is te verklaren doordat de plant graag groeit in kalkrijke bossen, zuid-Limburg dus. Het wordt dan ook gezien als de enige echte wilde populatie van deze plant. Het is ook een geliefde tuinplant Dus het aantal gele rondjes is ook groot.
Heel soms wordt er een Longkruid waargenomen zonder die kenmerkende stippen op het stengelblad. Heel verrassend! heet dit Ongevlekt longkruid (Pulmonaria obscura). Samen met het nog zeldzamere Smal longkruid (Pulmonaria montana) zijn dit de enige 3 soorten Longkruid (Pulmonaria) die in het wild voorkomen. En zoals bekend bloeien stinzenplanten vroeg. Dus Gevlekt longkruid bloeit dan ook in Maart, April en Mei.
Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.
Verklaring Nederlandse naam
Er zijn twee verklaringen:
- De vlekken op de bladeren leken op longblaasjes en de plant werd dus gebruikt tegen longaandoeningen. Deze theorie heette de Signatuurleer, dus het idee dat als de plant, of een deel ervan, op een lichaamsdeel leek zou het ook goed zijn daarvoor. Deze vlekken ontbreken heel soms. Dan zou het het de zeer zeldzame soort Ongevlekt longkruid (Pulmonaria obscura) kunnen zijn.
- De vlekken zouden zijn ontstaan door Maria die het Jezuskindje voedde. De druppels melk zouden de vlekken veroorzaakt hebben.
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring.
Namen in andere talen
- Frysk: Longkrûd
- English: Common Lungwort
- Français: Pulmonaire officinale
- Deutsch: Geflecktes Lungenkraut
- Espanõl: ?
- Italiano: Polmonaria maggiore
- Svenska: Fläckbladig lungört, Skånsk lungört, Vitfläckig lungört
- Norsk: Lækjelungeurt
- Dansk: Hvidplettet Lungeurt
verklaring Buitenlandse namen
Er zijn twee Engelse namen:
- Common Lungwort: Common betekent "gewoon". Lungwort betekent eigenlijk "longwort". Wort wordt over het algemeen in het Engels gebruikt voor een plant die geneeskrachtige werkingen heeft of waardevol is als voedsel. In dit geval werd Longkruid volgens de Signatuurleer gezien als plant voor de genezing van longziektes. Er zijn meer dan 10 ondersoorten voor deze plant vandaar het woordje Gewoon.
Voor de verspreiding van Gevlekt longkruid in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Pulmonaire officinale. Dit is de Franse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.
De Duitse naam is Geflecktes Lungenkraut. Dit betekent "gevlekt longkruid", de Nederlandse naam.
Voor de verspreiding van Gevlekt longkruid in Duitsland zie deze kaart.
De Spaanse naam is mij onbekend. Wel komt de cultuur/tuin variant Smalbladig longkruid (Pulmonaria longifolia)
De Italiaanse naam is Polmonaria maggiore. Polmonaria is de Italiaanse benaming voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam. Maggiore betekent "grotere". Dit is ter onderscheid want in Italië is nog een ondersoort, Pulmonaria officinalis subsp. marzolae G. Astuti (Pulmonaria del Monte Marzola).
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
Er zijn drie Zweedse namen:
- Fläckbladig lungört: Dit betekent "gevlektbladig longkruid", net zoals de Nederlandse naam.
- Skånsk lungört: Deze plant is voor het eerst tijdens een excursie 16 mei in 1894 gevonden in de Zweedse provincie Skåne en is toen "Skånes longkruid" gedoopt.
- Vitfläckig lungört: Dit betekent "wit gevlekt longkruid".
Voor de verspreiding van Gevlekt longkruid in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is Lækjelungeurt.Lækje komt van Lækjar en betekent "dokter/arts". Lungeurt betekent "longkruid", dus een medische benadrukking van deze plant.
De Deense naam is Hvidplettet Lungeurt. Dit beteknt "wit gevlekt longkruid".
Verspreiding Gevlekt longkruid
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
