Gewone berenklauw (Heracleum sphondylium)

Details
Gewone berenklauw

Algemeen

Wie denkt aan deze plant denkt meestal aan de Reuzenberenklauw. Dat is deze dus niet. Alhoewel de giftige/huidirriterende eigenschappen wel aanwezig zijn door de grote hoeveelheid Furanocoumarines in de plant. Verder lijken veel Schermbloemigen  (Apiaceae of Umbelliferae: beide wetenschappelijke namen zijn toegestaan) op elkaar dus een goede flora is zeker handig. Gewone berenklauw bloeit in Juni tot en met de herfst.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 20 soorten Schermbloemige in het wild voor in Nederland. Er vallen natuurlijk veel meer planten onder deze familie. Sommige soorten zijn Schermbloemige maar zien er heel anders uit. Sommige zijn echt zeldzaam. Op deze lijst staan alleen de vergelijkbare "witte" schermbloemige: 

Verklaring Nederlandse naam

Veel plantensoorten beginnen met de naam Gewoon/Gewone. Hiermee word vaak bedoelde 'de meest voorkomende'. Het betekent niet dat deze soort niet zeldzaam is. Dit is afhankelijk van de soort.  Ook vaak word met het woord Gewoon/Gewone onderscheid gemaakt tussen soorten uit het zelfde geslacht. Bijv. harige/glanzende/grote etc.

Er zijn twee verklaringen voor klauw:

  1. De zaden van de Bereklauw hebben bij elkaar de vorm van een klauw.
  2. Deze plant heeft zijn naam gekregen vanwege de grote, ruig behaarde, bladeren die men met de klauw van een beer vergeleek.

Meer

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

Namen in andere talen

  • Frysk: Bearepoat
  • English: Hogweed, American cow-parsnip
  • Français: Berce sphondyle
  • Deutsch: Wiesen-Bärenklau
  • Espanõl: Branca ursina falsa
  • Italiano: Panace comune
  • Svenska: Björnloka
  • Norsk: Kystbjørnekjeks
  • Dansk: Almindelig Bjørneklo

Verklaring Buitenlandse namen

Er zijn twee Engelse namen:

  1. Hogweed: Dit betekent "zwijnkruid". De plant ruikt naar varkens en de plant werd ook gebruikt als varkensvoer. Het gaat hier om een mannetjesvarken, een Beer.
  2. American cow-parsnip: Dit betekent "Amerikaanse koeien-parsnip". Een beetje rare vertaling maar het kan niet anders. Amerikaans want het is de enige Heracleum soort die inheems is in Noord-amerika. Koeien want deze plant is voelt zich overal thuis en is al lange tijd betrokken bij het dagelijks leven van de plattelandsbevolking die het op verschillende manieren gebruikt: voedsel, medicijnen en.....veevoer. Parsnip is waarschijnlijk een samenstelling tussen Parsley (Selderij) en Turnip (knolraap). 

Voor de verspreiding van de Gewone berenklauw in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Berce sphondyle. Er zijn twee verklaringen, maar de herkomst van het woord Berce is onzeker. 

  1. Misschien is de komt het van het Duitse Bartsch. Dit worord kan weer worden herleid naar het Poolse barszcz en is gerelateerd aan borsjt, een typisch Russisch culinair recept.
  2. Berce komt van Berceau dat "kribbe" betekent. Dit vanwege de gelijkenis met de zaden van de plant.

De naam sphondyle is de Franse benaming voor de tweede wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Wiesen-Bärenklau. Dit betekent "weide-berenklauw".

Voor de verspreiding van Gewone berenklauw in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is Branca ursina. Beide namen komen uit het Latijn en het betekent "poot/klauw beer". Dus naar het uiterlijk van het doorzichtig beeld van de zaden van deze plant.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Panace commune. Panace komt waarschijnlijk van het Latijnse Panacea dat "(geneeskrachtige) plant" betekent. Voor zover mij bekend is aan de Berenklauw nooit een geneeskrachtige eigenschap toebedeeld. Commune betekent gewoon. Dit ter onderscheid van de Reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum).

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Björnloka. Björn betekent "beer" en het achtervoegsel Loka komt van het oud-Scandinavische is Lokja of Lökja (in het huidige Zweeds is het Sloka). Dit betekent "hangen" of "trekken". De zaden blijven hangen aan de beer (mannetjes varken) of hij "trekt" ze mee. 

Voor de verspreiding van Gewone berenklauw in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Kystbjønnkjeks. Dit betekent "kustberenkoekjes".

De Deense naam is Almindelig Bjørneklo. Dit betekent "algemene berenklauw".

Ecologie & Verspreiding

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op matig droge tot vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke grond (zand, leem, zavel, klei, mergel en kleiig veen). Niet op brakke of zilte grond.

Groeiplaats
Bossen (loofbossen en grienden), bosranden, struwelen, grasland (ruig grasland en hooiland), bermen, dijken, waterkanten (o.a. langs greppels), ruigten, braakliggende grond, plantsoenen en moerassen (rietland).

Verspreiding

Nederland
Zeer algemeen.

Vlaanderen
Zeer algemeen, maar iets minder algemeen in het kustgebied en in de Kempen.

Wallonië
Algemeen.

Wereld
Vrijwel heel Europa, maar niet op IJsland, West-Azië en Noordwest-Afrika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding Gewone berenklauw

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten

Foto's