Gewone vogelmelk (Ornithogalum umbellatum)

De Gewone vogelmelk is een echte Stinzenplant. Het is een bolplant en hij bloeit vroeg (Mei tot en met Juni). Maar hij verwildert snel en is op die manier verspreid in heel Nederland. Zo staat allang niet meer op elke site geschreven dat het een stinzenplant is. Sommige mensen vonden hem zo mooi dat hij de bij naam "ster van Bethlehem" heeft gekregen.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen in Nederland minstens 3 soorten Vogelmelk (Ornithogalum) voor:

• Gewone vogelmelk (Ornithogalum umbellatum) - algemeen
• Bosvogelmelk (Ornithogalum pyrenaicum) - zeer zeldzaam
• Knikkende vogelmelk (Ornithogalum nutans) - zeldzaam

Veel plantensoorten beginnen met de naam Gewoon/Gewone. Hiermee word vaak bedoelde 'de meest voorkomende'. Het betekent niet dat deze soort niet zeldzaam is. Dit is afhankelijk van de soort.  Ook vaak word met het woord Gewoon/Gewone onderscheid gemaakt tussen soorten uit het zelfde geslacht. Bijv. harige/glanzende/grote etc.

Er zij twee verklaringen voor de toch wel opvallende naam Vogelmelk:

1. De naam komt van een citaat van de Duitse antropoloog en schrijver Wolf-Dieter Storl "De tere, stralend witte bloemen, die zich alleen openen wanneer de zon schijnt, in de schaduw blijven ze dicht - hebben iets lichts, iets etherisch, dat doet denken aan een vogel die de zwaartekracht overwint, en zijn zo puur als vers gemolken melk". (Storl).
2. Een citaat van Anne Tanne.be. Het sap binnen in de stengel is iets visceuzer (dikker) dan water. Volgens sommige mensen doet de consistensie ervan denken aan eiwit. En naar dit eiwit zou de naam Vogelmelk verwijzen (een "soort" melk voor de ongeboren vogel)

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

• Frysk: Gersstjer
• English: Star of Bethlehem, eleven-o'clock lady
• Français: Dame d'onze heures
• Deutsch: Dolden-Milchstern, Stern von Bethlehem
• Espanõl: Leche de gallina
• Italiano: Latte di gallina comune
• Svenska: Morgonstjärna
• Norsk: Fuglestjerne
• Dansk: Kost-Fuglemælk

 Er zijn twee Engelse namen:

1. Star of Bethlehem: Dit betekent uiteraard "ster van Bethlehem".  In het Midden-Oosten, met name in het oude Palestina en in Syrië, golden de lelies (Vogelmelk is een lelieachtige)  als het symbool van zuiverheid, onschuld en maagdelijkheid en in het voorjaar zijn er hele velden met deze stervormige plant mee bezaaid, bijvoorbeeld rond Bethlehem.
2. eleven-o'clock lady. Dit betekent " 11 uur dame". Deze naam suggereert dat de plant pas om elf uur bloeit. Maar hij bloeit gewoon bij genoeg zonlicht, dit kan dus ook om 9 uur zijn.

Voor de verspreiding van Gewone vogelmelk in Engeland zie deze kaart.

 De Franse naam is Dame d'onze heures. Dit betekent ook "11 uur dame", net als de tweede Engelse naam.

Er zijn twee Duitse namen:

1. Dolden-Milchstern: Dit betekent "bloemscherm-melkster". De plant heeft dus een bloemscherm in de vorm van een ster. Het woord Melk wordt bij de Nederlandse uitgelegd.
2. Stern von Bethlehem: Dit betekent, net zoals de eerste Engelse naam, ster van Bethlehem.

Voor de verspreiding van Gewone vogelmelk in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is Leche de gallina. Dit betekent "melk van de hen". Gallina is ook het Latijnse woord voor Hen. Het is de Spaanse benaming voor de Nederlandse naam.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Latte di gallina comune. Dit betekent "de melk van een kip (vogel) gewoon". Het is de Italiaanse benaming voor de Nederlandse naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Morgonstjärna. Dit betekent "morgenster". Zie de uitleg bij de eerste en tweede Engelse naam.

Voor de verspreiding van Gewone vogelmelk in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Fuglestjerne. Dit betekent "vogelster"

De Deense naam is Kost-Fuglemælk. Dit betekent "bezem-vogelmelk". Ik heb het maar één keer gelezen maar deze plant heeft lange smalle bladeren. Als je dit ziet is de gelijkenis met een bezem snel gemaakt. Omdat ik dit niet vaker heb gelezen is de betekenis mij onbekend. 

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten