Algemeen
Deze "kerstroos" bloeit niet met kerst maar pas in Januari tot en met April. Wrangwortel zie je vaak als variant in een tuin maar de wilde plant is zeer zeldzaam. Hij staat dan ook op de Rode lijst als bedreigd en is sinds 1950 met 50 % tot 75 % achteruit gegaan. Samen met Stinkend nieskruid (Helleborus foetidus) en het ook zeldzame Corsicaans nieskruid (Helleborus argutifolius) zijn dit de enige 3 Helleborus soorten die in het wild voorkomen in Nederland.
Verklaring Wetenschappelijke naam
De officiële wetenschappelijke naam is Helleborus viridis L.
Helleboris komt van Helleborum (Latijn) en betekent "nieskruid/middel tegen waanzin". De gedroogde wortelstok levert eerste kwaliteit niespoeder op. Dit omdat niesen een opgelucht gevoel geeft bij een verkoudheid. Een symptoombestrijding die vroeger veel werd toepast om planten in te zetten als medicinaal gebruik.
Viridis (Latijn) betekent "groenachtig". Dit heeft betrekking tot de kleur van de plant.
Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Helleborus viridis in de publicatie Species Plantarum.
Meer
Zie ook de Nederlandse verklaring.
Namen in andere talen
- Frysk: Wrangwoartel
- English: Green Hellebore
- Français: Hellébore vert
- Deutsch: Grüne Nieswurz
- Espanõl: Eléboro verde
- Italiano: Elleboro verde
- Svenska: Grön julros
- Norsk: Grøn julerose
- Dansk: Grøn nyserod
verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Green Hellebore. Dit is de Engelse vertaling van de wetenschappelijke naam. In tegenstelling tot de Kerstroos (Helleborus niger) is deze Helleborus groen van kleur, ook de bloemen dus.
Voor de verspreiding van Helleborus viridis in Engeland zie deze kaart
De Franse naam is Hellébore vert. Dit is de Franse benaming voor de wetenschappelijke naam.
De Duitse naam is Grüne Nieswurz. Dit betekent "groene nieswortel". Deze naam verwijst naar een hele andere Hellebussoort, het Stinkend nieskruid (Helleborus foetidus).
De Spaanse en de Italiaanse naam is nagenoeg gelijk, Eléboro verde/Elleboro verde. Dit betekend "voorjaars Helleboris". Zoals bij algemeen genoemd bloeit deze plant vroeg. Eigenlijk al voor het voorjaar, dus van Januari tot en met April.
In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Zweedse en Noorse naam is nagenoeg gelijk, Grön julros/Grøn julerose. Dit betekent "groene kerstroos". Alle helloborus soorten heten in Zweden Julros (kerstroos).
Voor de verspreiding van Helleborus viridis in Zweden zie deze kaart.
De Deense naam is Grøn nyserod. Dit betekent weer "groene nieswortel", net als de Duitse naam.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Licht beschaduwde plaatsen op vochtige, voedselarme tot matig voedselrijke, stikstofrijke, kalkrijke, lemige grond. Groeiend in dikke humuspaketten (vooral op klei en leem, maar ook wel op mergel).
Groeiplaats
Bossen (loofbossen, hellingbossen, bij buitenplaatsen en op overslaggronden), houtwallen, struwelen, gebergten, dijken (grazige en kleiige plaatsen en bij vruchtbomen), bij bronnen en bij boerderijen.
Verspreiding
Nederland
Zeer zeldzaam in het westelijke deel van het rivierengebied en in Zuid-Limburg.
Vlaanderen
Zeer zeldzaam. Het meest in de Leemstreek en in de Maasvallei.
Wallonië
Plaatselijk vrij algemeen in Lotharingen en in het Maasgebied. Zeer zeldzaam in Brabant.
Wereld
Gebergteplant uit Midden- en West-Europa. Noordelijk tot in Nederland, oostelijk tot in Oostenrijk en zuidelijk tot Noord-Italië en Noord-Spanje en Noord-Portugal.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Helleborus viridis
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
