Lelietje van dalen (Convallaria majalis)

Het lelietje-der-dalen werd gekozen als de nationale bloem van Finland in 1967, de 50ste verjaardag van de onafhankelijkheid van Finland. De bloeiende tong werd ook afgebeeld op de Finse munt van tien cent, ontworpen door Antti Neuvonen , die in gebruik was in 1990-2001.

Samen met Finland was de plant ook de nationale bloem van voormalig Joegoslavië . Bovendien wordt de taal afgebeeld in verschillende wapenschilden, zoals de gemeentelijke wapenschilden van het Noorse Lunner en het Zweedse Mellerud.

Wanneer de plant is meegekomen naar Nederland is mij onbekend. In eerste instantie is Lelietje van dalen geplant rond landgoederen en kasteeltuinen (zoals vele Stinzenplanten). De elk jaar terugkerende plant gedijde goed in de Nederlandse grond en vestigde zich zo definitief in Nederland. Van oorsprong is Lelietje van dalen een bosplant. Het is een liefhebber van loofbossen (eiken, beuken) en een vochtig tot matig voedselrijke bodem op een licht beschaduwd plekje. Zoals het verspreidingskaartje ook goed laat zien doet hij het ook goed in de duinen. De gele stippen laten zien dat deze plant veelvuldig word "ingezaaid". De plant is ook een erg populaire tuinplant en hij wordt ook veelvuldig verwerkt in bouquetten e.d. Alle delen van de plant zijn potentieel giftig , inclusief de rode bessen die aantrekkelijk kunnen zijn voor kinderen. (er zijn na onderzoek wel 38 giftige stoffen aangetoond). Bij inslikken kan de plant buikpijn, misselijkheid, braken en een onregelmatige hartslag veroorzaken. Het is de enige Convallaria-soort die in het wild voor komt in Nederland. Lelietje van dalen bloeit in Mei en Juni.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

De bloemetjes zouden zijn ontstaan uit de tranen van Maria die onder het kruis weende. De bloemetjes hebben dan ook de vorm van tranen/druppels. De plant is familie van de Lelies.

De toevoeging van/der Dalen heeft te maken met de van oorsprong voorkeur als bloeiplaats: in dalen/valleien.

Alle namen in andere talen verwijzen naar de vroege bloei, Mei en de vorm van het klokje. Ook het dal en de vallei komen vaak terug.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

• English: Lily-of-the-Valley
• Français: Muguet de mai
• Deutsch: Maiglöckchen
• Espanõl: ?
• Italiano: Mughetto
• Svenska: Liljekonvalj
• Norsk: Liljekonvall
• Dansk: Liljekonval

De Engelse naam Lily-of-the-Valley. Dit betekent precies hetzelfde als de Nederlandse, Lelietje van dalen.

Voor de verspreiding van Lelietje van dalen in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Muguet de mai. Muguet is afgeleid van muskus. Het Lelietje van dalen ruikt naar muskus. Uit de bloemen kan geen etherische olie worden gewonnen maar omdat de geur zeer populair is in de parfumerie en de cosmetica, wordt deze met behulp van geurstoffen samengesteld. De mai betekent "van Mei" en wel heel specifiek de 1e Mei. Wat in Nederland de Rode roos is is in Frankrijk het Lelietje van dalen. Ook heeft deze plant veel meer symboliek wat betreft de 1e Mei. Hier is veel op internet over te vinden.

De Duitse naam is Maiglöckchen. Dit betekent "meiklokje". Zie ook weer de Nederlandse verklaring.

De Spaanse naam is mij onbekend.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Mughetto. Deze naam is nagenoeg gelijk aan de Franse naam en betekent ook "muskus". De volledige uitleg staat daar.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse Noorse en Deense naam zijn min of meer gelijk, Liljekonvalj/Liljekonvall. Deze naam is afgeleid van de wetenschappelijke naam.

Voor de verspreiding van Lelietje van dalen in Zweden zie deze kaart.

Ecologie

Bodem
Beschaduwdetot halfbeschaduwde plaatsen op matig droge tot matig vochtige, matig voedselrijke, zwak zure grond (leem, löss, zand, mergel en stenige plaatsen).

Groeiplaats
Bossen (loofbossen, parkbossen en landgoedbossen), zeeduinen (duinbossen), struwelen, brede houtwallen, brede hagen, grasland (bergweiden) en puin.

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen op de hoge zandgronden, in de binnenduinrand en Zuid-Limburg en zeldzaam in het rivierengebied, in laagveengebieden, in zeekleigebieden en in Flevoland.

Vlaanderen
Vrij algemeen, maar zeer zeldzaam in het kustgebied.

Wallonië
Vrij algemeen.

Wereld
In het grootste deel van Europa, in de Kaukasus, hier en daar in West-Siberië en (in een andere vorm) in Oost-Azië. Ingeburgerd in oostelijk Noord-Amerika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten