Algemeen
Uit onderzoek is gebleken dat Muurleeuwenbek van origine voorkwam in Slovenië/Croatië en Noord-Italië maar vandaar uit is het plantje al snel verspreid naar andere landen. Mede door de makkelijke voortplanting, vegetatief dus door steeds vanuit de stengel nieuwe plantjes te krijgen, en als tuinplant. Dit laatste verklaren de gele stippen op het Floron verspreidingskaartje. Het is de enige Cymbalaria-soort die in het wild voor komt in Nederland. Muurleeuwenbek heeft niet zo'n hoge eis aan de bodemsamenstelling, kan goed tegen schaduw en vocht en bloeit bijna het hele jaar, namelijk in Mei tot en met de herfst.
Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.
Verklaring Nederlandse naam
De plant hangt vaak aan de muur, waarin de soort zicht heeft gevestigd. Maar tegenwoordig zie je deze soort ook op andere plekken.
Als je de bloemen zijdelings knijpt gaan deze open als de bek van een leeuw.
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring.
Namen in andere talen
- Frysk: Muorreliuwebekje
- English: Ivy leaved toadflax
- Français: Cymbalaire des murs
- Deutsch: Mauer-zimbelkraut
- Espanõl: Juntapulpa
- Italiano: Ciombolino comune
- Svenska: Murreva
- Norsk: Murtorskemunn
- Dansk: Vedbendbladet torskemund
verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Ivy leaved toadflax. Dit betekent "op klimop lijkende bladeren paddenflas". De bladeren van dit plantje lijken op die van een klimplant (Hedera helix). De Algemene naam voor Hedera helix is Ivy. De herkomst van deze naam komt van het Oud Engelse Ifig, ook gerelateerd aan het Duitse Efeu. Maar de orginele betekenis van beide namen is onbekend. Het woord Paddenflas slaat op het eerste deel van de tweede wetenschappelijke naam, Linaria. Muurleeuwenbek komt uit dezelfde familie als Linaria. Het Vlasbekje (Linaria vulgaris) heeft in Engeland de naam Toadflax. De naam Toadflax is weer ontstaan door de gelijkenis van de bloem met kleine padden, waarbij er ook een overeenkomst tussen de monding van de bloem en de brede mond van een pad.
Voor de verspreiding van Muurleeuwenbek in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Cymbalaire des murs. Dit betekent "cymbalaria van de muur". Het is een combinatie van het eerste deel van de wetenschappelijke naam en het woord Muur, de plek waar deze plant het meest voorkomt.
De Duitse naam is Mauer-zimbelkraut. Dit betekent "muur-cimbaalkruid". Het is een combinatie van het woord Muur en de vertaling van het eerste deel van de wetenschappelijke naam, dus het zelfde als de Franse naam.
De Spaanse naam is Juntapulpa. Dit betekent letterlijk "voegvlees". Als Nederlander komt dit vreemd dus "voegvulling" zou beter klinken. Maar de naam zegt natuurlijk wel precies iets over het groeigedrag van dit plantje.
In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Italiaanse naam is Ciombolino comune. Ciombolino is de Italiaanse benaming voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam. Commune betekent "gewoon/alledaags". Dit ter onderscheid want er zijn vele ondersoorten in Italië.
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Zweedse naam is Murreva. Dit betekent letterlijk "muur scheur".
Voor de verspreiding van Muurleeuwenbek in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is Torksemunn. Torskemunn betekent "kabeljouwmond". Kennelijk vinden de Noren een vis (traditie?) beter passen bij het uiterlijk van deze bloem dan een Leeuw (de Nederlandse naam voor Cymbalaria muralis/ Linaria cymbalaria) of een Pad (de Engelse naam voor Cymbalaria muralis/ Linaria Cymbalaria).
De Deense naam is Vedbendbladet torskemund. Hedera vormig blad kabeljauw mond". Voor de uitleg zie hier boven.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde, warme, open plaatsen op vochtige tot matig droge, voedselarme tot matig voedselrijke en meestal kalkrijke, stenige of rotsachtige grond.
Groeiplaats
Oude muren (gemetseld met kalkrijke mortel), beschaduwde, kalkrijke rotsen, waterkanten (beekbeschoeiingen), rivierdijken, langs spoorwegen (spoorwegterreinen), tussen straatstenen en tussen stenen van voormalige zeedijken.
Verspreiding
Nederland
Vrij algemeen in stedelijke gebieden en plaatselijk langs het IJsselmeer. Elders zeer zeldzaam.
Vlaanderen
Vrij algemeen in stedelijke gebieden. Zeer zeldzaam in de Kempen. Al sinds de tweede helft van de zestiende eeuw ingeburgerd in Vlaanderen.
Wallonië
Algemeen, maar zeldzaam in de Ardennen.
Wereld
Oorspronkelijk uit het noorden en midden van Italië en westelijk Joegoslavië. Ingeburgerd in West-, Midden- en Zuid-Europa, Noordwest-Afrika, op de Kanarische eilanden, op Madeira, in Noord-Amerika en in Australië en Nieuw-Zeeland.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Planten in het nieuws
Nature Today besteed aandacht aan deze plant.
Verspreiding Muurleeuwenbek
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
