Adderwortel (Persicaria bistorta)

Details
Adderwortel

Algemeen

Zoals de verspreidingskaart al laat zien komt deze plant helemaal niet zo vaak voor. Hij stelt dan ook hoge eisen aan de grondsoort. De eerste kennismaking met Adderwortel is dan ook vaak in de heemtuin als Stinzenplant of een cultuurvariant (verwilderd uit de tuin). Vroeger (15e eeuw) stond de plant bekend als een belangrijke groente met veel vitamine C. Hij werd o.a. toegepast tegen scheurbeuk. Ook andere medicinale en culinaire toepassingen waren/zijn van toepassing.

Oorspronkelijk werd het geslacht Polygonum veel ruimer opgevat dan tegenwoordig. Dit geslacht is opgesplitst in Duizendknoop (Persicaria), Kielduizendknoop (Fallopia) en Varkensgras (Polygonum). Om een beter inzicht te krijgen in deze familie staat op het YouTube-kanaal van Floron een uitgebreide video. Het eerste gedeelte gaat over het Zuring-geslacht (Rumex) maar vanaf 42:36 word het Duizendknoop-geslacht behandeld.

Als aanvulling op deze zeer verhelderende video staan er in deze tabel van het forum van waarnemingen.nl ook enkele verschillen/overeenkomsten tussen verschillende soorten Duizendknoop.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 8 soorten Duizendknoop (Persicaria) in het wild voor in Nederland:

Adderwortel bloeit in Juni/Juli maar komt in Augustus/september ook nog voor.

verklaring Nederlandse naam

De naam is afgeleid van de slangachtige gekronkelde wortel (twee keer gedraaid).

Meer

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

Namen in andere talen

  • Frysk: Njirrewoartel
  • English: Common Bistort, Snakeweed
  • Français: Renouée bistorte, Langue de Bœuf
  • Deutsch: Schlangen-Knöterich
  • Espanõl: Bistorta
  • Italiano: Bistorta medicinale, Poligono medicinale
  • Svenska: Stor ormrot
  • Norsk: Ormrot
  • Dansk: Knudet pileurt

Verklaring Buitenlandse namen

Er zijn twee Engelse namen:

  1. Commen bistort: Dit betekent "gewone bistorta". Zie ook het tweede gedeelte van de wetenschappelijke naam.
  2. Snakeweed: Als je deze naam vertaalt krijg je zoiets als Slangen kruid. Niet te verwarren met Slangenkruid (Echium vulgare). De naam van deze plant lijkt er wel op maar is absoluut geen familie. Je moet het ongeveer vertalen als Adderkruid.

Ik heb de meest gangbare namen voor deze plant genomen. Maar juist Adderwortel kent heel veel volksnamen bijv. Twice Writhen, Adderwort, Dragonwort, Easter giant, Easter ledger, Gentle dock, Passion Dock, Pink Pokers, Pudding grass, Red Legs etc

Voor de Adderwortel van deze plant in Engeland zie deze kaart

Er zijn twee Franse namen:

  1. Renouée bistorte. Dit betekent "hergeknoopte bistorta". Renouée betekent "opnieuw geknoopt". Dit slaat op het feit dat deze plant onderdeel uitmaakt van de Duizendknoopfamilie (Polygonaceae).  De stengels van deze plantenfamilie hebben knoestige/verdikte delen. Waaruit dan weer nieuwe stengelbladeren groeien.Bistorta wordt bij het tweede gedeelte van de wetenschappelijke naam uitgelegd.
  2. Langue de Bœuf. Dit betekent "ossentong". Niet te verwarren met Gewone ossentong (Anchusa officinalis) waar deze plant absoluut geen familie van is.

De Spaanse naam is Bistorta. Dit is de Spaanse benaming voor het tweede gedeelte van beide wetenschappelijke naam.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

Er zijn twee Italiaanse namen. Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. De hier genoemde namen kunnen ook nog varianten hebben.

  1. Bistorta medicinale. Dit is de Italiaanse benaming voor het tweede gedeelte van de wetenschappelijke naam en het woord Medicinale dat de genezende eigenschappen van de plant benadrukt.
  2. Poligono medicinale. Dit is de Italiaanse benaming voor het eerste gedeelte van de tweede wetenschappelijke naam en het woord Medicinale dat de genezende eigenschappen van de plant benadrukt.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Duitse  namen is Schlangen-Knöterich. Letterlijk vertaald betekent dit "slangen duizendknoopfamilie", dus eigenlijk net als bij de tweede Engelse naam is snel de fout te gemaakt dit te vertalen als Slangenkruid.

Voor de verspreiding van Adderwortel in Duitsland zie deze kaart.

De Zweedse en Noorse naam zijn nagenoeg gelijk, Stor ormrot/Ormrot. Stor betekent "groot", Orm betekent "slang" en Rot "wortel". Grote slangenwortel dus.

Voor de Adderwortel van deze plant in Zweden zie deze kaart

De Deense naam is Knudet pileurt. Dit betekent "geknoopt pijlkruid".Pilört/pileurt. Dat Pijl (het Deense Pil) moet je niet al te letterlijk nemen. Met pijl wordt hier waarschijnlijk het smalle stengelblad bedoeld. Ört/eurt/urt is de Scandinavische term voor "kruid". De Deense naam voor Pijlkruid (Sagittaria sagittifolia) is Pilblad. Hier staat Pil wel voor een echt pijlvormig blad. De laatst genoemde plant is trouwens absoluut geen familie van Perzikkruid.

Ecologie & Verspreiding

Ecologie

Bodem


Groeiplaats


Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam in Noord-Brabant en in het zuidoosten, zeldzaam in Gelderland, Overijssel en in het noordoosten. Elders zeer zeldzaam.

Vlaanderen
Vrij algemeen in het oostelijke deel van Vlaanderen. Elders zeldzaam.

Wallonië
Algemeen in de Ardennen. Elders zeldzamer.

Wereld
Europa, Noord- en Oost-Azië en Alaska. Elders soms ingeburgerd.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding Adderwortel

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten