Beklierde duizendknoop (Persicaria lapathifolia)

De Beklierde duizendknoop is een zeer algemene plant maar lijkt erg veel op Perzikkruid Perzikkruid (Persicaria maculosa). De meeste foto's die je ziet van deze plant is met witte bloemen. Maar roze/rood aanlopend komt ook voor dus dit is geen duidelijk determinatie kenmerk. Het enige echte grote verschil met Perzikkruid zijn de hangende schijnaren en kliertjes op de onderkant van de bladeren. Aangezien dit de onderkant van het blad betreft en dat de Beklierde duizendknoop en Perzikkruid op dezelfde plek voorkomen ben ik er van overtuigd dat het gros van de mensen (inclusief mijzelf!!) deze plant over het hoofd ziet.

Oorspronkelijk werd het geslacht Polygonum veel ruimer opgevat dan tegenwoordig. Dit geslacht is opgesplitst in Duizendknoop (Persicaria), Kielduizendknoop (Fallopia) en Varkensgras (Polygonum). Om een beter inzicht te krijgen in deze familie staat op het YouTube-kanaal van Floron een uitgebreide video. Het eerste gedeelte gaat over het Zuring-geslacht (Rumex) maar vanaf 42:36 word het Duizendknoop-geslacht behandeld.

Als aanvulling op deze zeer verhelderende video staan er in deze tabel van het forum van waarnemingen.nl ook enkele verschillen/overeenkomsten tussen 6 verschillende soorten Duizendknoop. Beklierde duizendknoop bloeit in Juni tot en met de herfst.

Er komen minstens 8 soorten Duizendknoop (Persicaria) in het wild voor in Nederland:

• Adderwortel (Persicaria bistorta) - Algemeen
• Beklierde duizendknoop (Persicaria lapathifolia) - Algemeen
• Kogelduizendknoop (Persicaria capitata) - Zeldzaam/Ingeburgerd sinds 2000
• Kleine duizendknoop (Persicaria minor) - Algemeen
• Perzikkruid (Persicaria maculosa) - Algemeen 
• Veenwortel (Persicaria amphibia) - Algemeen
• Waterpeper (Persicaria hydropiper) - Algemeen
• Zachte duizendknoop (Persicaria mitis) - Algemeen

Op deze de website van Flora van Nederland is een videodeterminatie te vinden.

Dat beklierde mag na het lezen van het bovenstaande wel duidelijk zijn. Beklierde duizendknoop lijkt veel op perzikkruid (Persicaria maculosa), maar onderscheidt zich door de hangende schijnaren en kliertjes op de onderkant van de bladeren. 

Het volgende antwoord komt van chatgpt.com. Niet dat ik zo een enorme fan ben van deze site maar gewoon omdat ik in geen boek of op geen enkele site een eenduidig antwoord kon vinden wat de functie is van deze klierpuntjes. Chatgpt kwam met dit, toch wel geloofwaardig en compleet. lijstje.

Bij planten verwijst de term "klierpuntjes" naar gespecialiseerde structuren die glandulaire haren of klieren worden genoemd. Deze klieren vervullen verschillende functies afhankelijk van het type plant en de specifieke klieren. Hier zijn enkele belangrijke functies van klierpuntjes bij planten:

• Bescherming tegen herbivoren:
  • Afscheiding van afweerstoffen: Sommige klieren scheiden kleverige of toxische stoffen uit die herbivoren afschrikken of doden. Dit beschermt de plant tegen insecten en andere dieren die de plant willen opeten.
• Attractie van bestuivers:
  • Nectarproductie: Klieren kunnen nectar produceren, een zoete vloeistof die bestuivende insecten aantrekt. Hierdoor wordt de bestuiving bevorderd, wat essentieel is voor de voortplanting van de plant.
• Excretie van overtollige stoffen:
  • Zoutafscheiding: Sommige planten, vooral die in zoute omgevingen leven, hebben klieren die overtollig zout afscheiden. Dit helpt de plant om zoutbalans te handhaven en schade door hoge zoutconcentraties te voorkomen.
• Communicatie en interactie met het milieu:
  • Afscheiding van geurstoffen: Klieren kunnen vluchtige organische stoffen afscheiden die insecten aantrekken of afschrikken. Deze geuren kunnen ook helpen bij de communicatie tussen planten, bijvoorbeeld als waarschuwing voor aanvallen door herbivoren.
• Verdamping van water:
  • Guttatie: In sommige planten scheiden klieren water uit in de vorm van druppels, een proces dat guttatie wordt genoemd. Dit gebeurt meestal 's nachts en helpt bij het reguleren van de waterdruk in de plant.

De specifieke rol van klierpuntjes kan sterk variëren afhankelijk van de plantensoort en de omgeving waarin de plant groeit. Hun aanwezigheid en functie zijn een voorbeeld van de complexe aanpassingen die planten hebben ontwikkeld om te overleven en zich voort te planten in diverse omgevingen. 

De plant maakt deel uit van de Duizendknoopfamilie (Polygonaceae). Deze groep planten is te herkennen aan de verdikte stengel en/of wortel. Dus met wel "duizend" knopen.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring

• Frysk: Knoopreadskonk
• English: Pale Persicaria
• Français: Persicaire/Renouée à feuilles de patience
• Deutsch: Ampferknöterich
• Espanõl: ?
• Italiano: Poligono nodoso
• Svenska: Strandpilört
• Norsk: Kjertelhønsegras 
• Dansk: Knudet Pileurt

De Engelse naam is Pale Persicaria. Dit betekent "bleke Persicaria". Er wordt verwezen naar Perzikkruid (Persicaria maculosa/Polygonum persicaria) dat meestal roze/rood van kleur is. Beklierde duizendknoop is dat meestal niet. Mééstal maar het is geen duidelijk determinatie kenmerk zoals bij de paragraaf Algemeen wordt uitgelegd.

Voor de verspreiding van Beklierde duizendknoop in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Persicaire/Renouée à feuilles de patience. Met Persicaire word natuurlijk weer de soort Persicaria maculosa bedoeld. Renouée betekent "opnieuw geknoopt. Dit slaat op het feit dat deze plant onderdeel uitmaakt van de Duizendknoopfamilie (Polygonaceae).  De stengels van deze plantenfamilie hebben knoestige/verdikte delen. Waaruit dan weer nieuwe stengelbladeren groeien. À feuilles de patience betekent "met bladeren die lijken op de bladeren van een zuring". Het gaat hier om Spinaziezuring (Rumex patientia). Patientience zou afgeleid zijn van het Latijnse lapathum, algemene naam voor een zuring-soorten.

De Duitse naam is Ampferknöterich. Het woord Ampfer betekent "zuring". Dit vanwege de gelijkenis met de stengelbladeren met die van een Zuring-soort. Knöterich betekent "knopig" en is de Duitse benaming voor Duizendknoopfamilie (Polygonaceae). Deze groep planten is te herkennen aan de verdikte stengel en/of wortel. Dus met wel "duizend" knopen.

Voor de verspreiding van Beklierde duizendknoop in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is mij onbekend. Er zijn zoveel varianten dat ik de meest gebruikte naam niet ken.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Persicaria nodosa. Dit betekent "knopige Persicaria" net als de Franse naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse en Deense naam is nagenoeg gelijk, Strandpilört/Knudet Pileurt. Dit betekent Strand pilört/Knopig pileurt. Strand zou aangeven dat deze plant de voorkeur zou geven aan een zandige bodem. Het Floron verspreidingskaartje laat wel anders zien! Knudet betekent "knopig". Pilört/pileurt Dit "pijlkruid". Dat Pijl (het Deense Pil) moet je niet al te letterlijk nemen. Met pijl wordt hier waarschijnlijk het smalle stengelblad bedoeld. Ört/eurt/urt is de Scandinavische term voor "kruid". De Deense naam voor Pijlkruid (Sagittaria sagittifolia) is Pilblad. Hier staat Pil wel voor een echt pijlvormig blad. De laatst genoemde plant is trouwens absoluut geen familie van Perzikkruid.

Voor de verspreiding van Beklierde duizendknoop in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Kjertelhønsegras. Dit betekent "knopig kippengras". Hønsegras is dé Noorse benaming voor een Persicaria/Polygonum-soort. Het woord "kippenkruid" is waarschijnlijk omdat pluimvee dit kruid wel lust, alhoewel ik dit nog niet gelezen heb. Deze plant is trouwens absoluut geen familie van de grassen.

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen (pioniervegetatie) op natte tot vochtige, voedselrijke, stikstofrijke, niet zure en meestal omgewerkte grond (op de meeste grondsoorten).

Groeiplaats
Akkers (zandige akkers en hakvruchtakkers), braakliggende grond, opgespoten grond, ruigten, omgewerkte of pas ingezaaide bermen, waterkanten (kanalen, sloten, vijvers, plassen en op aanspoelselgordels van rivieren) en ruderale plaatsen (o.a. bij persvoerkuilen en mesthopen).

Verspreiding

Nederland
Zeer algemeen.

Vlaanderen
Zeer algemeen, maar iets minder in de Limburgse Kempen.

Wallonië
Algemeen, maar zeldzamer ten zuiden van de lijn Samber en Maas.

Wereld
Wereldwijd.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten