Boerenwormkruid (Tanacetum vulgare)

Vlak voor de bloei lijken de bladeren van Boerenwormkruid een beetje op die van Jakobskruiskruid (Jacobaea vulgaris/Senecio jacobaea) maar dat is dan ook de enige overeenkomst. De gele bloemen hebben alleen buisbloemen en lijken dus op gele knopjes. Omdat deze plant als hij nog niet bloeit ook makkelijk is te verwarren met Alsemambrosia (Ambrosia artemisiifolia), Bijvoet (Artemisia vulgaris) en Phacelia (Phacelia tanacetifolia) staat er op de site van Floron een handige zoekkaart. Als de plant eenmaal bloeit zijn de bloemknoppen van dichtbij prachtig om te zien! Boerenwormkruid heeft maar één familielid die ook in Nederland voorkomt Moederkruid (Tanacetum parthenium). Deze plant is erg algemeen. Boerenwormkruid bloeit van Juli tot en met September.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

De plant werd vroeger door de landelijke (boeren) bevolking gebruikt als wormverdrijvend middel. Om deze parasitaire infectie van het maag-darmkanaal te bestrijden werd van de plant een extract gemaakt. Boerenwormkruid bevat alkaloïden en blijkbaar kunnen de wormen die deze infectie veroorzaken hier niet tegen. Teveel van dit extract was wel fataal voor vee en mens. Instinctief eten koeien om de plant heen.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

• Frysk: Wjirmkrûd
• English: Tansy, golden buttons
• Français:Tanaisie commune
• Deutsch: Rainfarn
• Espanõl: Hierba lombriguera
• Italiano: Tanaceto comune,  Erba-amara selvatica
• Svenska: Renfana
• Norsk: Reinfann
• Dansk: Rejnfan

Er zijn twee Engelse namen:

1. Tansy:  Tansy is zo'n beetje de 'roepnaam' voor deze Tanacetum-soort. Dit woord is afgeleid van Athanaos. De volledige uitleg staat bij het eerste gedeelte van de wetenschappelijk naam van de plant.
2. golden buttons: Golden betekent "gouden" en Buttons betekent "knoppen. Natuurlijk verwijst dit naar de kleur van de bloemknoppen, zonder straalbloemem dus.

Voor de verspreiding van Boerenwormkruid in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Tanaisie: Een Franse benaming voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam voor deze plant.

De Duitse naam is Rainfarn: Dit woord bestaat uit twee delen. Rein komt van reen. Hiermee wordt de rand bedoeld tussen de akkers, waar onkruiden konden groeien, dus ook Boerenwormkruid. En farn komt van varen en is vanwege de sterk ingesneden vorm van het blad, zoals bij de meeste varens.

Voor de verspreiding van Boerenwormkruid in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is Tanaceto: Dit is het Spaanse woord voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam van deze plant. 

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt,

Er zijn minstens twee Italiaanse namen.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

1. Tanaceto comune. Dit is de Italiaanse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam. Maar de meest gebruikte naam is Tanaceto.
2. Erba-amara selvatica. Dit betekent letterlijk "kruid-bitter wild". Dit Bittere kruid komt overal in Italië het Wild voor en smaakt bitter. Het werd dan ook alleen gebruikt om het vee mee te ontwormen.

De Zweedse, Noorse en Deense naam is nagenoeg gelijk, Renfana/Reinfann/Rejnfan. Deze namen Renfana worden beschouwd als een verbastering van de Duitse naam, Rainfarn .

Voor de verspreiding van Boerenwormkruid in Zweden zie deze kaart.

Ecologie

Bodem
Zonnige, zelden licht beschaduwde plaatsen op droge tot vaak vochtige, matig voedselrijke tot zeer voedselrijke, zwak zure grond (van grof zand tot rivierklei, ook op stenige plaatsen en maar weinig op veen en zeeklei).

Groeiplaats
Omgewerkte grond, akkers (akkerranden), bermen, langs spoorwegen (spoordijken en spoorwegterreinen), dijken (rivierdijken), humeuze ruigten, braakliggende grond, haventerreinen, industrieterreinen, langs kanalen, tussen straatstenen, tegen muren, bossen (loofbossen op rivier- en beekoeverwallen), waterkanten (aanspoelselgordels in uiterwaarden en op rivierkribben) en wanden van afgravingen.

Verspreiding

Nederland
Zeer algemeen, maar iets minder algemeen in het noordelijk zeekleigebied.

Vlaanderen
Zeer algemeen.

Wallonië
Zeer algemeen.

Wereld
Oorspronkelijk uit Europa en Azië. Nu in alle gematigde en koudere streken op het noordelijk halfrond en plaatselijk in Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Amerika.

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten