Gewone ereprijs (Veronica chamaedrys)

Gewone ereprijs is iets groter dan de meeste soortgenoten. Hij valt dan ook gelijk op. Helaas kan hij niet tegen regen, wind en lage temperaturen. Dan gaat deze plant dicht, verkleuren en gaan ze hangen. Hij bloeit in April tot en met Juni.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Dit geslacht komt vaak voor, er komen minstens 21 soorten Ereprijs (Veronica) in het wild voor in Nederland:

• Aarereprijs (Veronica spicata) - Zeldzaam
• Akkerereprijs (Veronica agrestis) - Algemeen
• Beekpunge (Veronica beccabunga) - Algemeen
• Blauwe waterereprijs (Veronica anagallis-aquatica) - Algemeen
• Bosereprijs (Veronica montana) - Vrij zeldzaam
• Bosklimopereprijs (Veronica hederifolia subsp. lucorum) - Vrij zeldzaam
• Brede ereprijs (Veronica austriaca) - Vrij zeldzaam
• Doffe ereprijs (Veronica opaca) - Zeldzaam
• Draadereprijs (Veronica filiformis) - Algemeen
• Gewone ereprijs (Veronica chamaedrys) - Algemeen
• Gladde ereprijs (Veronica polita) - Vrij zeldzaam
• Grote ereprijs (Veronica persica) - Algemeen
• Handjesereprijs (Veronica triphyllos) - Zeer zeldzaam 
• Klimopereprijs (Veronica hederifolia) - Algemeen
• Lange ereprijs (Veronica longifolia) - Vrij zeldzaam
• Mannetjesereprijs (Veronica officinalis) - Algemeen
• Rode waterereprijs (Veronica catenata) - Algemeen
• Vreemde ereprijs (Veronica peregrina) - Algemeen
• Schildereprijs (Veronica scutellata) - Algemeen
• Tijmereprijs (Veronica serpyllifolia) - Algemeen
• Veldereprijs (Veronica arvensis) - Algemeen

Veel plantensoorten beginnen met de naam Gewoon/Gewone. Hiermee word vaak bedoelde 'de meest voorkomende'. Het betekent niet dat deze soort niet zeldzaam is. Dit is afhankelijk van de soort.  Ook vaak word met het woord Gewoon/Gewone onderscheid gemaakt tussen soorten uit het zelfde geslacht. Bijv. harige/glanzende/grote etc.

Er zijn drie verklaringen voor de naam Ereprijs:

1. Volgens de Belgischer botanist Dodoens verdienen deze planten eer ende prijs oft loff vanwege hun geneeskrachtige eigenschappen. Zij zijn dus met alle eer te prijzen.
2. Een niet zo plausibele verklaring van de naam Ereprijs zou het plantje te danken hebben aan het feit dat in de Middeleeuwen, winnaars van grote toernooien een krans kregen van de bloemen.
3. Men beweert dat een Frankische koning, die vele jaren aan een huiduitslag leed, daarvoor op goede raad van een jager dit plantje gebruikte en genas. Toen gaf hij de plant de naam Ereprijs.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

• Frysk: Blaublomke
• English: Germander speedwell
• Français: Veronique petit chêne
• Deutsch: Gamander-Ehrenpreis
• Espanõl: ?
• Italiano: Occhi della Madonna
• Svenska: Teveronika, Mormors glasögon, Teärenpris
• Norsk: Tviskjeggveronika
• Dansk: Tveskægget Ærenpris

De Engelse naam is Germander speedwell. Germander is de tweede wetenschappelijke naam. Speedwell is een algemene term die wordt gebruikt voor elke plant uit het geslacht Veronica. Speed betekent "snel" en Well "goed". Het zegt iets over het groeigedrag van dit plantje. De naam Speedwell geeft aan dat Gewone ereprijs snel/goed groeit. Speed betekent dus "snel" en Well "goed".

Voor de verspreiding van Gewone ereprijs in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Veronique petit chêne. Dit betekent "veronica kleine eik". Het woord Veronica en Eik wordt in de volledige wetenschappelijke naam uitgelegd. 

De Duitse naam is Gamander-Ehrenpreis. Deze naam is het zelfde als een combinatie van het tweede gedeelte van de Nederlandse en het tweede gedeelte van de wetenschappelijke naam.

Voor de verspreiding van Gewone ereprijs in Duitsland zie deze kaart.

De spaanse is mij onbekend. Er zijn zoveel varianten dat ik de meest gebruikte naam niet ken.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Occhi della Madonna commune. Occhi betekent "ogen", verwijzend naar de twee meedraden. Della betekent "van de". En Madonna betekent "onze lieve vrouwe", verwijzend naar het heilige karakter dat het geslacht Veronica in Italië heeft. Commune betekent "gewoon". Dit is ter onderscheid want in Italië komt ook een ondersoort voor, Occhi della Madonna. Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. De hier genoemde naam kan ook nog varianten hebben.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Teveronika: Dit betekent "thee veronica". De blaadjes van deze Veronica werden/worden gebruikt voor kruidenthee. Juist bij deze plant wordt de thee minder bitter. Overigens heeft het geslacht Veronica absoluut niks te maken met de echte theeblaadjes.

Voor de verspreiding van Gewone ereprijs in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Tviskjeggveronika Dit betekent "dubbel bebaarde veronica". Dit omdat op de stengel van deze plant bezet is met twee tegenoverliggende rijen haren.

De Deense naam is Tveskægget Ærenpris. Dit betekent "dubbel bebaarde ereprijs", dus met de zelfde strekking als de Noorse naam.

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op matig droge tot matig vochtige, matig voedselrijke, zwak zure tot basische grond (slibrijk zand, leem, löss, mergel, stenige plaatsen en zavel, zelden op veen en niet op zware zeeklei).

Groeiplaats
Grasland (o.a. grasvelden en vochtig, licht bemest grasland), bermen, dijken, bossen (lichte plekken in loofbossen), bosranden, struwelen, heggen, zeeduinen, wallen, stenige plaatsen en hoge uiterwaarden.

Verspreiding

Nederland
Algemeen, maar vrij zeldzaam op de Waddeneilanden, in laagveengebieden, in het noordelijk zeekleigebied, in Zeeland en in Flevoland.

Vlaanderen
Algemeen, maar vrij zeldzaam in de Polders.

Wallonië
Algemeen.

Wereld
Europa, behalve in enkele zuidelijke randgebieden. Oostelijk tot in Centraal Azië. Ingeburgerd in Noord-Amerika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Een hééél uitgebreid verhaal over de verklaring voor het woord Veronica

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten