Grote ereprijs (Veronica persica)

Een kleine plant met opvallende, relatief grote, blauw bloeiende bloemen, valt in het voorjaar op.  Zelfs vlak bij de voordeur en vooral wanneer het open plekken zijn, zoals kort geschoren gazons. Grote ereprijs is een plant die al vroeg in het voorjaar aanwezig is. Deze plant is rond 1830-1850 in Nederland en België ingeburgerd en komt oorspronkelijk uit West-Azië. Hij bloeit al in April tot ver in de herfst.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Dit geslacht komt vaak voor, er komen minstens 21 soorten Ereprijs (Veronica) in het wild voor in Nederland:

• Aarereprijs (Veronica spicata) - Zeldzaam
• Akkerereprijs (Veronica agrestis) - Algemeen
• Beekpunge (Veronica beccabunga) - Algemeen
• Blauwe waterereprijs (Veronica anagallis-aquatica) - Algemeen
• Bosereprijs (Veronica montana) - Vrij zeldzaam
• Bosklimopereprijs (Veronica hederifolia subsp. lucorum) - Vrij zeldzaam
• Brede ereprijs (Veronica austriaca) - Vrij zeldzaam
• Doffe ereprijs (Veronica opaca) - Zeldzaam
• Draadereprijs (Veronica filiformis) - Algemeen
• Gewone ereprijs (Veronica chamaedrys) - Algemeen
• Gladde ereprijs (Veronica polita) - Vrij zeldzaam
• Grote ereprijs (Veronica persica) - Algemeen
• Handjesereprijs (Veronica triphyllos) - Zeer zeldzaam 
• Klimopereprijs (Veronica hederifolia) - Algemeen
• Lange ereprijs (Veronica longifolia) - Vrij zeldzaam
• Mannetjesereprijs (Veronica officinalis) - Algemeen
• Rode waterereprijs (Veronica catenata) - Algemeen
• Vreemde ereprijs (Veronica peregrina) - Algemeen
• Schildereprijs (Veronica scutellata) - Algemeen
• Tijmereprijs (Veronica serpyllifolia) - Algemeen
• Veldereprijs (Veronica arvensis) - Algemeen

Grote want het is de Ereprijs met een van de grootste bloemen van zijn soort (1 tot 1,5 cm)

Er zijn drie verklaringen voor de naam Ereprijs:

1. Volgens de Belgischer botanist Dodoens verdienen deze planten eer ende prijs oft loff vanwege hun geneeskrachtige eigenschappen. Zij zijn dus met alle eer te prijzen.
2. Een niet zo plausibele verklaring van de naam Ereprijs zou het plantje te danken hebben aan het feit dat in de Middeleeuwen, winnaars van grote toernooien een krans kregen van de bloemen.
3. Men beweert dat een Frankische koning, die vele jaren aan een huiduitslag leed, daarvoor op goede raad van een jager dit plantje gebruikte en genas. Toen gaf hij de plant de naam Ereprijs.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

• English: Common field-speedwell
• Français: Véronique de Perse
• Deutsch: Persischer Ehrenpreis
• Espanõl: Borrissol pelut
• Italiano : Veronica comune
• Svenska: Trädgårdsveronika
• Norsk: Orientveronika
• Dansk: Storkronet Ærenpris

De Engelse naam is Common field-speedwell: Dit betekent "gewone veld-speedwell". Het een van de meest voorkomende en algemene Ereprijs die je inderdaad, overal in het veld (en in de tuin) kan tegen komen. Speed betekent "snel" en Well "goed". Het zegt iets over het groeigedrag van dit plantje.

Voor de verspreiding van Grote ereprijs in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Véronique de Perse. Dit is de Franse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Persischer Ehrenpreis. Dit is ook de volledige wetenschappelijke naam.

Voor de verspreiding van Grote ereprijs in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is Borrissol pelut. De betekenis hiervan is mij onbekend. 

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Veronica comune. Dit is een combinatie van de eerste wetenschappelijke naam en het woord  Commune dat "gewoon". betekent. Dit is puur ter onderscheid. Want net zoals in Nederland zijn er in Italië vele soorten Ereprijs.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Trädgårdsveronika: Dit betekent letterlijk "veronica van de tuin". Hiermee wordt aangegeven dat deze soort het meest in de tuin voor kwam. Maar de naam is algemeen. Eigenlijk geeft de naam meer aan dat de plant weinig voorkeur geeft aan de het soort grond waar hij/zij groeit.

Voor de verspreiding van Grote ereprijs in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Orientveronika. De naam "oriënt veronica" verwijst naar de tweede wetenschappelijke naam.

De Deense naam is  Storkronet Ærenpris. Dit betekent letterlijk "grote kroon ereprijs". Dit omdat de Gewone ereprijs de grootste bloemen heeft (1 tot 1.5 cm) van zijn soort.

Ecologie

Zonnige, open plaatsen (pionier) op vochtige tot matig droge, voedselrijke tot zeer voedselrijke, meestal kalkhoudende grond (vooral op klei, ook wel op leem of zavel).

Groeiplaats
Akkers (vooral hakvruchten, maar ook wel tussen graan en braakliggende akkers), wijngaarden, moestuinen, bij mesthopen, omgewerkte bermen, braakliggende grond, dijken, waterkanten (slootkanten) en langs spoorwegen (spoorwegterreinen).

Verspreiding

Nederland
Algemeen in het rivierengebied, in het westen van het land, in het noordelijk zeekleigebied en in Zuid-Limburg. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam. Sinds 1843 in Nederland.

Vlaanderen
Algemeen, maar zeldzaam in de Kempen. Sinds 1824 in België.

Wallonië
Algemeen, maar vrij zeldzaam in de Ardennen.

Wereld
Oorspronkelijk uit Zuid- en West-Aziatische berggebieden. Ingeburgerd in alle werelddelen, in gebieden met een gematigd klimaat.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Een hééél uitgebreid verhaal over de verklaring voor het woord Veronica

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten