Algemeen
Wat niet iedereen weet is dat Kleverige ogentroost een halfparasiet is. In de winter groeit de wortel al uit en gaat op zoek naar de wortels van andere planten zoals gras of klaver. De plant boort deze aan en haalt hier een gedeelte van zijn voedingsstoffen. Zo heeft het in minder rijke omstandigheden een concurrentievoordeel op die andere planten, die het door toedoen van ratelaar weer moeilijker hebben. De Kleverige ogentroost heeft wel de Nederlandse naam "ogentroost" maar behoort tot een andere geslacht, Parentucellia. Het is samen met de zeer zeldzame, maar twee waarnemingen, Kleine ogentroost (Parentucellia latifolia) de enige Parentucellia-soort die in het wild voor komt in Nederland. Kleverige ogentroost bloeit in Mei tot en met September.
Er komen minstens 6 Ogentroost (Odontitus) soorten in het wild voor in Nederland:
- Beklierde ogentroost (Euphrasia officinalis) - zeer zeldzaam (1 waarneming)
- Bosogentroost (Euphrasia nemorosa) - zeldzaam
- Rode ogentroost/Late ogentroost (Odontites vernus subsp. serotinus) - algemeen
- Slanke ogentroost (Euphrasia micrantha) - zeer zeldzaam
- Stijve ogentroost (Euphrasia stricta) - algemeen
- Vierrijige ogentroost (Euphrasia tetraquetra) - vrij zeldzaam
De Kleverige ogentroost - (Parentucellia viscosa) en de Akker ogentroost (Odontites vernus subsp. vernus) hebben wel de Nederlandse naam "ogentroost" maar behoren tot een andere soort.
Verklaring Nederlandse naam
Hoe komt een Nederlandse naam tot stand?
Nederlandse plantennamen zijn te vinden op een standaardlijst opgesteld door FLORON en Naturalis. Nieuwe Nederlandse namen voor wilde planten worden niet zomaar gekozen. Een comité van Nederlandse en Vlaamse taxonomen beoordeelt de voorstellen. Zelf een voorstel voor een nieuwe naam doen, mag natuurlijk. Zeker als de nieuwe soort zelf is gevonden. Iedereen vanaf Nederlands sprekend België tot aan Friesland moet tenslotte weten dat het om dezelfde plant gaat.
Vaak hebben planten al een Nederlandse naam. Dat is bijvoorbeeld het geval bij soorten die al geruime tijd in België voorkwamen, en bij cultuurgewassen. Voor namen van cultuurgewassen wordt ook gebruik gemaakt van de Standaardlijst van Nederlandse namen van cultuurplanten van NAK tuinbouw.
De commissie voor Nederlandse Plantennamen bestaat uit de volgende disciplines:
- Naturalis biodeversity center, sectie Botanie, Leiden
- Nationale Plantentuin, Meise (België), 3 personen
- FLORON Nijmegen
Zoals op de foto goed te zien is is de gehele plant bedekt met kleverige klierharen.
De plant dankt zijn naam aan de geneeskracht (troost) bij oogziektes. Lang (vanaf de veertiende eeuw) heeft men gedacht dat de gekleurde aders in de bloem leken op de aders in het menselijk oog dus de plant zou voor oogkwalen geschikt zijn. Zie ook Signatuurleer.
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: Kleverich eachkrûd
- English: Yellow glandweed, Yellow Bartsia
- Français: Bartsie visqueuse
- Deutsch: Gelbe Teerkraut, Gelbe Bartsie
- Espanõl: ?
- Italiano: Parentucellia vischiosa, Perlina maggiore
- Svenska: Gulhö
- Norsk: Gultopp
- Dansk: Gul Bartsie
Verklaring Buitenlandse namen
Er zijn twee Engelse namen:
- Yellow Bartsia. Ook hier weer vanwege de kleur en De botanische naam Bartsia is door Linnaeus vernoemd naar Johann Bartsch (1709-1738), een botanicus en arts uit Königsberg. Deze naam komt ook in diverse andere talen terug.
- Yellow glandweed. Dit betekent "geel klierkruid". Dit vanwege de kleur natuurlijk en de overdadige hoeveelheid klierharen.
Voor de verspreiding van Kleverige ogentroost in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Bartsie visqueuse. Dit betekent "kleverige Bartsia". De klierharen op de stengel en bladeren van deze Bartsia (zie Engelse naam) zijn kleverig.
Er zijn twee Duitse namen:
- Gelbe Teerkraut. Dit betekent "geel teerkruid". Dus naar het kleverige spul teer.
- Gelbe Bartsie. Dit betekent ook weer "gele Bartsie".
De Spaanse naam is mij onbekend.
Er zijn twee Italiaanse namen:
- Parentucellia vischiosa. Deze naam is gelijk aan de wetenschappelijke naam.
- Perlina maggiore. Dit betekent "grote kraal". Waarom is mij nog niet bekend.
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Zweedse naam is Gulhö. Dit betekent "gele hooi". Waarom is mij nog niet bekend.
Voor de verspreiding van Kleverige ogentroost in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is Gultopp. Dit betekent "gele top". Dit omdat de bovenkant van de plant als eerste bloeit.
De Deense naam is Gul Bartsie. Deze naam komt ook terug in de Engels, Franse en Duitse naam terug. De verklaring staat bij de tweede Engelse naam.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige, vrij open plaatsen (in een ijle grasmat, pionier) op natte tot vochtige, voedselarme tot matig voedselrijke, zwak zure tot kalkhoudende, humusarme zandgrond.
Groeiplaats
Drooggevallen zandplaten, opgespoten grond en grasland (vaak gemaaid gemaaid, vrij schraal grasland en grasland dicht bij zee).
Verspreiding
Nederland
Zeldzaam, maar plaatselijk vrij algemeen in Zeeland, in de Wieringermeerpolder en bij Amsterdam. Elders zeer zeldzaam.
Vlaanderen
Zeer zeldzaam.
Wallonië
Niet in Wallonië.
Wereld
Zuidwest-Azië, Noord-Afrika en Zuid- en West-Europa. Noordelijk tot in Nederland en Engeland.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
