Oranje springzaad (Impatiens capensis)

Groot springzaad (Impatiens noli-tangere) is de enige van de drie Balsemiensoorten ( Springzaden=balsemienfamilie (Balsaminaceae)) die hier inheems (hij komt hier van origine voor) is. De Reuzenbalsemien (Impatiens Glandulifera) komt uit India en het Klein springzaad (Impatiens parviflora), komt uit Midden-Azië. Deze twee zijn inmiddels ingeburgerd. Maar de laatste tijd komen er een paar bij die niet zo vriendelijk zijn voor ons ecosysteem. Het Tweekleurig springzaad (Impatiens balfourii) komt hier pas voor sinds 2000 en komt van origine uit India. Het Oranje springzaad (Impatiens capensis) komt hier pas voor sinds 1999 en komt van origine uit Noord-Amerika. Met name deze twee soorten en de Reuzenbalsemien kunnen de inheemse flora overschaduwen. En dan zijn er nog twee niet inheemse soorten die erg zeldzaam zijn, hetBont springzaad (Impatiens edgeworthii) uit Hmalaya en het Ruig springzaad (Impatiens tricornis uit Azië. Om deze invasieve (planten die hier van origine niet groeien) Springzaden uit elkaar te houden heeft Floron een handige determinatiesleutel op de site geplaatst. Klein springzaad bloeit vanaf Juni tot en met Oktober.

Floron beschrijft in de determinatiehulp Springzaden als volgt: "Oranje springzaad komt uit Noord-Amerika. De andere springzaadsoorten op deze zoekkaart komen oorspronkelijk uit Azië. In Nederland zijn springzaden uitgezaaid als sierplant of drachtplant voor bijen. Door de hoge zaadproductie en de wegspringende zaden kunnen springzaden gemakkelijk verwilderen, met name bij bodemverstoring. Zaden die in het water geschoten worden, kunnen zich stroomafwaarts verplaatsen en kunnen zo in korte tijd meerdere populaties vormen in een stroomgebied. Oranje springzaad bloeit in Juli tot en met Oktober.

Er komen minstens 7 Springzaad/Balsemien (Impatients) soorten in het wild voor in Nederland:

• Bont springzaad (Impatiens edgeworthii) zeer zeldzaam/verwilderd
• Groot springzaad (Impatiens noli-tangere) - vrij zeldzaam
• Klein springzaad (Impatiens parviflora) - algemeen/verwilderd
• Oranje springzaad (Impatiens capensis) - algemeen/verwilderd/ingezaaid
• Reuzenbalsemien (Impatiens glandulifera) - algemeen/verwilderd/invasieve exoot
• Ruig springzaad (Impatiens tricornis) - zeer zeldzaam/verwilderd
• Tweekleurig springzaad (Impatiens balfourii) - vrij zeldzaam/verwilderd

De kleur Oranje heb ik hierboven al beschreven.

Bij de verklaring van de Nederlandse naam bij het artikel van Reuzenbalsemien (Impatiens Glandulifera) staat precies beschreven waarom deze plant Springzaad heet.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring

• Frysk:  Oranje springsied
• English: Orange Balsam
• Français: Balsamine du Cap
• Deutsch: Orangefarbenes Springkraut
• Espanõl: ?
• Italiano: -
• Svenska: Apelsinbalsamin
• Norsk: Kanadaspringfrø
• Dansk: Orange Balsamin

De Engelse naam is Orange Balsam. Dit betekent "oranje balsemien". Naar de opvallende oranje kleur. En de plant is onderdeel van de Balsemienfamilie (Balsaminaceae)

De Franse naam is Balsamine du Cap. Dit betekent Balsemien uit de Kaap". Het woord Balsemine wordt uitgelegd bij de Engels naam. Het verhaal over du Cap is te lezen bij de wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Orangefarbenes Springkraut. Dit betekent "oranje gekleurde springkruid".

De Spaanse naam is mij onbekend. Er zijn ook geen waarnemingen.

De Italiaanse naam is mij onbekend. Er zijn ook geen waarnemingen in Italië.

De Zweedse naam is Apelsinbalsamin. Dit betekent natuurlijk "sinaasappelbalsemien".

De Noorse naam is Kanadaspringfrø. Dit betekent "canadees springzaad". Waarschijnlijk is Canada de inheemse plek van deze plant.

De Deense naam is Orange Balsamin. Dit betekent ook weer "oranje balsemien", net als de Engelse naam. Er zijn tot nu toe (2021) sinds 2011 36 waarnemingen in Denemarken.

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op natte, voedselrijke grond.

Groeiplaats
Bossen, waterkanten en ruigten (natte ruigten langs rivieren en kanalen).

Verspreiding

Nederland
Zeldzaam langs de rivieren en in enkele laagveengebieden. Ingeburgerd tussen 1975 en 1999.

Vlaanderen
Niet in Vlaanderen.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
Oorspronkelijk uit Noord-Amerika. Ingeburgerd in o.a. Groot-Brittannië en Frankrijk.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Het succes van Springzaden in Nederland

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten