Reukeloze kamille (Tripleurospermum maritimum)

Aan het Floron verspreidingskaartje te zien komt deze plant in Nederland overal voor terwijl alles (zowel de wetenschappelijke naam als veel buitenlandse namen) er op wijst dat dit een typische kustplant is. Persoonlijk denk ik dat in Nederland zoveel land word opgespoten met kustzand dat, samen met massale inzaai, Reukeloze kamille overal voorkomt. De plant is al snel te herkennen aan de matige geur en grootte (iets groter dan Echte kamille (Matricaria chamomilla) en kleiner dan een Margriet. Maar geur en grootte zijn niet doorslaggevend. Op deze tabel van het forum van waarnemingen.nl staan nog meer verschillen. Ook op verspreidingsatlas.nl staat nog een tabel en een determinatiesleutel met 4 Kamille-soorten, die niet echt handig is op een mobiel maar wel op een laptop of tablet. Reukeloze kamille bloeit in Juni tot en met de herfst.

Er komen in Nederland minstens 6 soorten "kamille" voor:

• Echte kamille (Matricaria chamomilla) - algemeen
• Gele kamille (Anthemis tinctoria) - vrij zeldzaam maar vaak ingezaaid
• Reukloze kamille (Tripleurospermum maritimum ) - algemeen
• Schijfkamille (Matricaria discoidea) - algemeen
• Stinkende kamille (Anthemis cotula) - zeldzaam
• Valse kamille (Anthemis arvensis) - vrij zeldzaam

De naam "kamille" is zo geschreven omdat niet elke Kamille tot het zelfde geslacht behoort. Wel maken ze allemaal onderdeel uit van de Composietenfamilie (Asteraceae)

Het woord Reukeloze zegt genoeg. De plant ruikt erg zwak naar kamille. Een beetje muf maar hij stinkt niet. Dat is voorbehouden aan de Stinkende kamille (Anthemis cotula). Het woord Reukeloze was in de 17de eeuw de gebruikelijke schrijftaalvorm.

Er zijn twee verklaringen voor Kamille:

1. De naam Kamille komt via Chamonilla (Grieks) van Chamaemelon (Grieks) en betekent "grondappel" wat verwijst naar de appelgeur. In Spanje wordt Echte Kamille gebruikt bij de bereiding van een sherry die "appeltje" genoemd wordt. Dit is tevens de Spaanse naam voor de Kamille.
2. Volgens de Lacnunga (een oud Angelsaksisch geschrift) was kamille een van de negen heilige kruiden die de god Wodan aan de wereld schonk.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring

• Frysk: ?
• English: See mayweed
• Français: La matricaire maritime
• Deutsch: Echte Strandkamille
• Espanõl: ?
• Italiano: ?
• Svenska: Kustbaldersbrå
• Norsk: Strandbalderbrå
• Dansk: Strandkamille

De Engelse naam is See mayweed. Dit betekent "zee mei-kruid". Dit dekt de lading precies, zou je zeggen. Het eerste gedeelte klopt wel. Reukeloze kamille geeft o.a. de voorkeur aan 'kustgrond'. Diverse buitenlandse verspreidingskaartjes bevestigen dit. Maar Mei is wel erg vroeg voor deze plant om te bloeien. Misschien word het hier symbolisch bedoeld. Maar voor mij is dit persoonlijk nog onbekend.

Voor de verspreiding van Reukeloze kamille in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is La matricaire maritime. Dit betekent "zee Matricaria". Het woord Zee is wel duidelijk. Matricaria is het synoniem die Linnaeus gaf aan deze plant (Matricaria maritima).

De Duitse naam is Echte Strandkamille. Dit betekent "echte strandkamille". Voor ons Nederlanders een beetje verwarrend want de naam echte kamille is bij ons weggelegd voor Echte kamille (Matricaria chamomilla). Het woord Strand maakt hier dus het onderscheid. Daarom zijn wetenschappelijke namen zo duidelijk!

De Spaanse naam is mij nog onbekend.

De Italiaanse naam is is mij nog onbekend.

De Zweedse en Noorse naam is nagenoeg gelijk, Kustbaldersbrå/Strandbalderbrå. Een prachtige uitleg staat op de Zweedse Wiki-pagina: 

Baldersbrå etc is een verbastering van de populaire naam Balders ögonbryn.

In Gylfaginning wordt uitgelegd dat de naam komt van de witheid van de bloemblaadjes :

[...] Anders is de zoon van Óðin Baldr, ok er frá honum goed om te zeggen. Hann er beztr, ok hann lofa allir. Je bent zo mooi en helder, zodat het van hem schijnt, en één gras is zo wit dat je gelijk bent aan Baldr's broer. Als het allemaal het witst is, is het oke als het goed is om dit te doen.

[...] Odins tweede zoon heet Balder, en er valt veel over hem te zeggen. Hij is de beste in goedheid en iedereen prijst hem. Hij is zo mooi om naar te kijken en zo helder dat het om hem heen schijnt, en er is een gras zo wit dat het lijkt op zijn wimpers, en wordt baldersbrå genoemd; het is het witste van het gras, en daaruit kun je zijn schoonheid begrijpen, zowel in haar als in lichaam.

De Deense naam is "Strandkamille" net als de Duitse naam.

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen (pioniervegetatie) op vochtige, voedselrijke, met name stikstofrijke, zwak zure tot kalkrijke grond. Ook op zilte en brakke grond (vrijwel alle grondsoorten, maar meer op klei en zand dan op veen).

Groeiplaats
Zeeduinen, vloedmerken aan de zeekust, stenen zeedijken, drooggevallen zandplaten, ingedijkte kwelders, akkers, bermen en dijken (open plekken), braakliggende grond, omgewerkte grond, opgespoten grond, ruderale plaatsen, ruigten (voedselrijke ruigten), plantsoenen, tussen straatstenen, puin, waterkanten (drooggevallen rivieroevers), bodems van oude drooggevallen rivierarmen en uiterwaardplassen, zoetwatergetijdengebied (kale oevers van geulen) en ruigten op aanspoelselgordels.

Verspreiding

Nederland
Algemeen.

Vlaanderen
Algemeen.

Wallonië

Wereld
Koude en gematigde streken op het noordelijk halfrond.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten