Rivierkruiskruid (Senecio sarracenicus/Senecio fluviatilis)

Er komen minstens 11 soorten Kruiskruiden (Senecio) in Nederland in het wild voor:

• Bezemkruiskruid (Senecio inaequidens) - Algemeen
• Boskruiskruid (Senecio sylvaticus) - Algemeen
• Jakobskruiskruid (Jacobaea vulgaris/Senecio jacobaea) - Algemeen
• Klein kruiskruid (Senecio vulgaris) - Algemeen
• Kleverig kruiskruid (Senecio viscosus) - Algemeen
• Moerasandijvie (Tephroseris palustris/Senecio congestus) - Algemeen
• Moeraskruiskruid (Senecio paludosus) - Vrij zeldzaam
• Rivierkruiskruid (Senecio fluviatilis/sarracenicus) - Zeldzaam
• Schaduwkruiskruid (Senecio ovatus) - Zeldzaam
• Viltig kruiskruid (Jacobaea erucifolia/Senecio erucifolius) - Algemeen
• Waterkruiskruid (Jacobaea aquatica/Senecio aquaticus) - Algemeen

Veel planten hebben bij een deel van de Nederlandse naam de woorden Water/Moeras/Rivier gekregen. Al deze soorten kunnen dan juist daar voorkomen. Eigenlijk word hiermee gezegd dat de betreffende plant een (zeer) natte bodemsamenstelling nodig heeft. De naam dient ook vaak ter onderscheid van andere soorten.

De naam kruiskruid zou te verklaren zijn door het kruisgewijs staan van de bladeren,. Maar over het algemeen is men het ermee eens dat dit een gehoorfout is. De naam komt eigenlijk van de Duitse naam Kreuzkraut wat grijskruid (Senecio) betekent.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring

• English: Broad-leaved Ragwort
• Français: Séneçon des cours d'eau
• Deutsch: Fluß-Greiskraut
• Espanõl: ?
• Italiano: ?
• Svenska: Parkstånds
• Norsk: ?
• Dansk: Park-Brandbæger

De Engelse naam is Broad-leaved Ragwort. Dit betekent "breedbladige ragwort". Het is de tegenhanger van de Engelse naam voor Bezemkruiskruid (Senecio inaequidens). Deze is Narrow-leaved ragwort: Narrow-leaved betekent "smalbladig" en Ragword is een Engelse benaming voor een Kruiskruid-soort. Rag betekent "vodde", verwijzend naar de vaak smalle kroonbladen van de bloem. In dit geval dus niet, vandaar de specifieke naam Broad-leaved ragwort.  Wort is de algemene benaming in Engeland voor "kruid".

Voor de verspreiding van Rivierkruiskruid in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Séneçon des cours d'eau. Dit betekent "Senecio van de watergang". Senecio is het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam. Met Watergang wordt een echt stromende rivier bedoeld, verwijzend naar de groeiplaats.

De Duitse naam is Fluß-Greiskraut. Dit betekent "rivier-grijskruid". Het woord Rivier wordt hierboven uitgelegd. Grijskruid is het Duitse woord voor Senecio (zie ook de wetenschappelijke naam)

De Spaanse en Italiaanse naam is mij onbekend. In beide landen zijn dan ook geen waarnemingen.

De Zweedse naam is Parkstånds Dit betekent "parkstaande". Waarom Park is mij nog onbekend. Met Staande wordt bedoeld dat deze plant erg opvallend omhoog groeit. Hij staat erg rechtopstaand in het veld. Net zoals bijv. Kale jonker (Cirsium palustre) waar hij trouwens absoluut geen familie van is.

Voor de verspreiding van Rivierkruiskruid in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is mij onbekend. Er zijn ook geen waarnemingen.

De Deense naam is Park-Brandbæger. Dit betekent "park-brandbeker'. Het woord Par is mij (net als in de Zweedse naam) nog onbekend. Het woord Brandbaeger is een algemeen Deens woord dat gebruikt wordt om een Senecio soort aan te duiden. Bij alle Senecio-soorten hebben de puntige schutbladen van de bloemkorf (de "beker" waar de bloem in zit) een zwart "aangebrand" uiteinde.

Ecologie

Bodem
Zonnige tot vaak licht beschaduwde plaatsen op natte, voedselrijke tot zeer voedselrijke, neutrale tot kalkhoudende, humeuze grond (zandig-kleiige rivierafzettingen, zandige leem en soms op zeeklei). De plant doorstaat overspoeling goed.

Groeiplaats
Waterkanten (langs rivieren, beken, kanalen en oeverruigtes in zoetwatergetijdengebieden), ruigten (natte ruigten), bossen en bosranden (open plekken in oeverwalbossen en langs bosranden van wilgenbossen, grienden, struwelen (rivierduinen) en ruigten.

Verspreiding

Nederland
Plaatselijk vrij algemeen in het westelijke rivierengebied, in het noorden van het IJsselgebied en in het Eemgebied en zeldzaam elders in het rivierengebied en langs de Geul in Zuid-Limburg. Op andere plaatsen is de soort zeer zeldzaam.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam. Slechts op één plek langs de Molenbeek, ten zuidwesten van Aalst.

Wallonië
Zeer zeldzaam. Nog slechts op één plek in de Dendervallei.

Wereld
In West-Azië en Midden- en Oost-Europa, noordwestelijk tot in Nederland en Noordwest-Duitsland. In Groot-Brittanië, Denemarken en Zuid-Zweden is het uit vroegere cultuur verwilderd en ingeburgerd.

Ecologie

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten