Rode ogentroost/Late ogentroost (Odontites vernus subs. serotina)

De soorten Ogentroost zijn onderdeel van de Bremraapfamilie (Orobanchaceae) en zijn een van de weinige planten in Nederland die parasiteert op diverse specifieke soorten andere planten. Hij dood deze niet maar maakt gebruik van de voedingsstoffen waar de Ogentroost dan weer van leeft Met hun wortels onttrekken ze water en opgeloste stoffen aan de wortels van andere planten, maar de planten zijn zelf ook in staat tot fotosynthese. Alleen de planten soorten Ratelaar en Bremraap doen dit ook. Al deze planten zijn een halfparasiet. Voor de fanatiekelingen is er nog deze  tabel van het forum van waarnemigen.nl word het verschil uitgelegd tussen Late- en zeldzame en zeer zeldzame Vroege-, en Akkerogentroost uitgelegd. Rode/Late ogentroost bloeit vanaf Juli tot en met Oktober.

Er komen minstens 6 Ogentroost (Odontitus) soorten in het wild voor in Nederland:

• Akkerogentroost (Odontites vernus subsp. vernus) - zeldzaam
• Beklierde ogentroost (Euphrasia officinalis) - zeer zeldzaam (1 waarneming)
• Bosogentroost (Euphrasia nemorosa) - zeldzaam
• Rode ogentroost/Late ogentroost (Odontites vernus subsp. serotinus) - algemeen
• Slanke ogentroost (Euphrasia micrantha) - zeer zeldzaam
• Stijve ogentroost (Euphrasia stricta) - algemeen
• Vierrijige ogentroost (Euphrasia tetraquetra) - vrij zeldzaam
• Vroege ogentroost (Odontites vernus subsp. litoralis) - zeer zeldzaam

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

De Kleverige ogentroost - (Parentucellia viscosa) en de Akkerogentroost (Odontites vernus subsp. vernus) hebben wel de Nederlandse naam "ogentroost" maar behoren tot een ander geslacht en andere familie..

Rode vanwege de diep rode kleur van de plant

De plant dankt zijn naam aan de geneeskracht (troost) bij oogziektes. Lang heeft men gedacht dat de gekleurde aders in de bloem leken op de aders in het menselijk oog dus de plant zou voor oogkwalen geschikt zijn.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring

• Frysk: Read eachkrûd
• English: Red Bartsia
• Français: Odontite rouge
• Deutsch: Roter Zahntrost
• Espanõl: ?
• Italiano: Perlina rossa
• Svenska: Strandrödtoppa
• Norsk: Strandraudtopp
• Dansk: Strand-Rødtop

De Engelse naam is Red Bartsia. Dit betekent rode Barsia. De naam Bartsia is door Carl Linnaeus vernoemd naar Johann Bartsch (1709-1738), een botanicus en arts (zie dit Wikipedia artikel uit Königsberg. Het geslacht telt 49 soorten maar slechts drie soorten van dit geslacht zijn in Europa te vinden waarvan twee in Engeland. Red Bartsia/rode ogentroost (Odontites vernus) en Yellow Bartsia/kleverige ogentroost (Parentucellia viscosa).

Voor de verspreiding van Rode ogentroost/Late ogentroost in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Odontite rouge. is een combinatie van het eerste deel van de wetenschappelijke naam en het woord Rouge wat "rood" betekent.

De Duitse naam is Roter Zahntrost. Dit betekent "rode tandtroost". De naam Zahntrost is een verwijzing naar de mogelijke verklaring van de wetenschappelijke naam.

De Spaanse naam is mij onbekend.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Perlina rossa. Dit betekent "rode kraal". Waarom is mij onbekend.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse Noorse en Deense zijn nagenoeg gelijk, Strandrödtoppa/Strandraudtopp/Strand-Rødtop. Dit betekent letterlijk "strand rode top". Het is een echte kustplant die graag in brak water groeit of zelfs in zeewater. De rode top heeft natuurlijk te maken met positie van  de rode bloemen van deze plant.

Voor de verspreiding van Rode ogentroost/Late ogentroost in Zweden zie deze kaart.

Ecologie

Bodem
Zonnige, open, grazige plaatsen op matig voedselrijke, vochtige tot natte, al of niet zilte, verstoorde grond (zand, leem, zavel, klei en mergel, zelden op veen). Vroege ogentroost: Zonnige, open, grazige plaatsen op natte, brakke grond. Rode ogentroost is een halfparasiet, die woekert op de wortels van grassen en cypergrassen. De wortels van de plant onttrekken water en zouten aan de wortels van andere planten, maar de plant is zelf in staat tot fotosynthese.

Groeiplaats
Zeeduinen (duinvalleien), grasland (zilt grasland, weiland en hooiland, met name iets brak polderboezemgrasland), aan de bovenrand van kwelders (schorren), waterkanten (langs weilandsloten en verse greppels), langs spoorwegen (spoorwegterreinen), opgespoten grond, braakliggende grond, zandige ruggen in uiterwaarden, bermen, langs fietspaden, afgravingen (leem- en kalkgroeven en op klei in grindgaten), mijnsteenbergen, stortplaatsen afgedekt met een dunne leemlaag, omgewerkte grond en akkers (akkerranden en graanakkers).

Verspreiding

Nederland
Rode ogentroost: Plaatselijk vrij algemeen langs de kust in het Waddengebied, in de duinen en in Zeeland, vrij zeldzaam in het rivierengebied en in Zuid-Limburg, zeldzaam in het noordelijk zeekleigebied en in laagveengebieden. Elders zeer zeldzaam. Zeer zeldzaam, o.a. op de Waddeneilanden en in Limburg.

Vlaanderen
Vrij algemeen, maar zeer zeldzaam in de Kempen. Vroege ogentroost: Niet in Vlaanderen.

Wallonië
Vrij algemeen, maar zeldzaam tot zeer zeldzaam in de Ardennen. Vroege ogentroost: Niet in Wallonië.

Wereld
Gematigde streken in Europa en Azië. Ingeburgerd in oostelijk Noord-Amerika. Vroege ogentroost: Langs de kusten van de Oostzee en de Noordzee, zuidelijk tot in Nederland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten