Algemeen
Zoals het verspreidingskaartje van Floron laat zien word de Rode spoorbloem massaal ingezaaid. Niet in de berm of heemtuin e.d maar in de tuin. Officieel staat er in de beschrijving bij de verspreidingsatlas.nl ingeburgerd vanaf 1975 tussen 1999. Maar ik zie deze plant pas de laatste jaren (2023) massaal verschijnen tussen de stoeptegels e.d. Het is een klassiek geval van een ontsnapte tuinplant en het is een schoolvoorbeeld van urbane (stedelijke) flora. Tenminste in Nederland. Bij onze naburige landen komt Rode spoorbloem aanzienlijk minder voor. De plant komt uit Zuid-Europa.
Rode spoorbloem bevat meer valepotriaten ( Valepotriate is de naam voor een groep plantaardige ingrediënten die voorkomen in de valeriaanplanten) dan de medicinale Echte valeriaan (Valeriana officinalis) maar bevat echter geen etherische olie of alkaloïden. Je ziet de naam Valeriaan, of een variant hierop, dan ook in meerdere talen terug.
Rode spoorbloem bloeit in Juni tot en met September.
Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.
Verklaring Nederlandse naam
De bloemkleur van deze plant is rood, wel een beetje anders rood dan sommige andere planten. Soms hebben de bloemen een witte kleur. Dus eigenlijk is de oude naam Spoorbloem duidelijker dan de nieuwe Nederlandse naam Rode spoorbloem.
Het gaat hier dus niet om het spoor (Spoorewegen), alhoewel de plant daar wel word waargenomen. En ook niet om de vorm van één enkele bloem. De bloem bestaat uit 5 kroonladen. Twee recht naar voren, twee zijdelings en één kroonblad is iets wat opvallend langer, naar achteren. Het gaat om een sprietvormig deel dat duidelijk uitsteekt helemaal onderaan de kroonbuis van de trompetvormige bloemen. Dit is de 'spoor'.
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: ?
- English: Red Valerian
- Français: Centranthe rouge, Valériane rouge
- Deutsch: Rote Spornblume
- Espanõl: ?
- Italiano: Camarezza comune, Valeriana rossa
- Svenska: Pipört
- Norsk: Rød sporeblom
- Dansk: Rød Sporebaldrian
Verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Red Valerian. Dit betekent "rode Valeriaan". Zoals gezegd in de paragraaf algemeen staat beschreven dat de plant alle stoffen bevat die Valeriaan ook heeft behalve de geurstoffen. Dus Rode spoorbloem ruikt niet zo sterk als Valeriaan.
Voor de verspreiding van Rode spoorbloem in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Centranthe roug of, Valériane rouge. De eerste naam is de Franse benaming voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam de het woord Rouge dat natuurlijk "rood" betekent, de bloemkleur. De tweede naam betekent ook "rode Valeriaan" net als de Engelse naam.
De Duitse naam is Rote Spornblume. Dit is de Duitse benaming voor de gehele Nederlandse naam.
Voor de verspreiding van de Rode spoorbloem in Duitsland zie deze kaart.
De Spaanse naam is mij onbekend. Er zijn zoveel varianten dat ik niet weet wat de meest gebruikte naam is.
In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Italiaanse naam is Camarezza comune of Valeriana rossa. Het woord Camarezza is mij onbekend. Comune betekent "gewoon/veel voorkomend. Valeriana rossa is De Italiaanse benaming voor bijv. de Engelse naam.
De Zweedse naam is Pipört. De betekenis hiervan is mij nog onbekend.
Voor de verspreiding van de Rode spoorbloem in Zweden zie deze kaart.
De Noorse en Deense naam is nagenoeg gelijk, Rød sporeblom/Rød Sporebaldrian. Dit betekent Rode spoorbloem/rode Valeriaan.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige plaatsen op steenachtige grond.
Groeiplaats
Rotsspleten, rotswanden, oude muren, waterkanten (kademuren) en andere steenachtige plaatsen.
Verspreiding
Nederland
Zeldzaam verwilderd en mogelijk ingeburgerd tussen Leiden, Haarlem en in Middelburg.
Vlaanderen
Op een aantal plaatsen ingeburgerd.
Wallonië
Al sinds lang ingeburgerd in de Maasvallei (vrij zeldzaam). Elders zeldzamer.
Wereld
Oorspronkelijk uit Zuidwest-Azië, het Middellandse Zeegebied (Noord-Afrika en Zuid-Europa), noordelijk tot in de zuidelijke Alpen. Plaatselijk ingeburgerd in West-Europa.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Rode spoorbloem
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
