Algemeen
Waterzuring is een veel voorkomende plant in heel Nederland. Het zijn enorme planten, ook voor Zuringbegrippen. Het zijn meerjarige kruidachtige planten die een hoogte bereiken van 0,8 tot 2,5 m. De lancetvormige , tot 80 cm lange, basale bladeren zijn aan de basis versmald tot in de bladsteel. Hiermee vormt de plant een belangrijk onderdeel van ons waterrijke, waaar deze Zuring-soort zich natuurlijk thuis voelt, landschap.
Plantendelen bevatten veel oxaalzuur (net zoals andere Zuring-soorten), die in grote hoeveelheden schadelijk is voor mensen, vooral voor mensen met nierziekten. Na het koken neemt de hoeveelheid oxaalzuur echter merkbaar af en kan de plant op een vergelijkbare manier als spinazie worden bereid, o.a vanwege de grote hoeveelheid vitamine C. De gedroogde zaden worden geplet en als specerij gebruikt.
Om toch een goed inzicht te krijgen in deze familie staat op het YouTube-kanaal van Floron een lezing over o.a. de Zuring-soorten (Rumex). Later in deze video staat een uitleg over het Duizendknoopgeslacht (Persicaria, Fallopia en Polychonum)
Waterzuring bloeit in Juli en Augustus.
Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.
Er komen minstens 11 Zuring (Rumex) soorten in het wild voor in Nederland en bijna alle zijn algemeen dus een goede flora is zeker nodig:
- Bermzuring (Rumex crispus × obtusifolius) - Algemeen
- Bloedzuring (Rumex sanguineus) - Algemeen
- Geoorde zuring (Rumex thyrsiflorus) - Vrij zeldzaam
- Goudzuring (Rumex maritimus) - Algemeen
- Kluwenzuring (Rumex conglomeratus) - Algemeen
- Krulzuring (Rumex crispus) -Algemeen
- Moeraszuring (Rumex palustris) - Algemeen
- Ridderzuring (Rumex obtusifolius) - Algemeen
- Schapenzuring (Rumex acetosella) - Algemeen
- Veldzuring (Rumex acetosa) - Algemeen
- Waterzuring (Rumex hydrolapathum) - Algemeen
Verklaring Nederlandse naam
Hoe komt een Nederlandse naam tot stand?
Nederlandse plantennamen zijn te vinden op een standaardlijst opgesteld door FLORON en Naturalis. Nieuwe Nederlandse namen voor wilde planten worden niet zomaar gekozen. Een comité van Nederlandse en Vlaamse taxonomen beoordeelt de voorstellen. Zelf een voorstel voor een nieuwe naam doen, mag natuurlijk. Zeker als de nieuwe soort zelf is gevonden. Iedereen vanaf Nederlands sprekend België tot aan Friesland moet tenslotte weten dat het om dezelfde plant gaat.
Vaak hebben planten al een Nederlandse naam. Dat is bijvoorbeeld het geval bij soorten die al geruime tijd in België voorkwamen, en bij cultuurgewassen. Voor namen van cultuurgewassen wordt ook gebruik gemaakt van de Standaardlijst van Nederlandse namen van cultuurplanten van NAK tuinbouw.
De commissie voor Nederlandse Plantennamen bestaat uit de volgende disciplines:
- Naturalis biodeversity center, sectie Botanie, Leiden
- Nationale Plantentuin, Meise (België), 3 personen
- FLORON Nijmegen
Veel planten hebben bij een deel van de Nederlandse naam de woorden Water/Moeras/Rivier gekregen. Al deze soorten kunnen dan juist daar voorkomen. Eigenlijk word hiermee gezegd dat de betreffende plant een (zeer) natte bodemsamenstelling nodig heeft. De naam dient ook vaak ter onderscheid van andere soorten.
De plant is familie van de Zuring (Rumex). Dit duidt op de zure smaak van de plant als je de stengelbladeren van de plant zou eten. De zure smaak komt door de aanwezigheid van oxaalzuur en tannine in. Het vee laat de plant dus ook staan. Bij inname van grote hoeveelheden kan vergiftiging veroorzaken bij herkauwers en paarden . Vergiftiging wordt veroorzaakt door een daling van het calciumgehalte in het bloed.
Vroeger werd de plant vanwege deze smaak in het eten verwerkt. Sommige soorten zijn te zuur om te eten maar andere soorten worden gekweekt als bladgroente of voor het gebruik als kruid. Veel soorten zuring worden gebruikt als ingrediënt voor aromatische salades, kruidenkwark en kruidensoepen. Ze bevatten doorgaans een aanzienlijke hoeveelheid vitamine A en C. Zuring was ook zeer geschikt als voeding bij scheurbuik door die grote hoeveelheid vitamine C. De plant kan ook in boter worden gebakken. Als de zuring net als spinazie of snijbiet wordt gekookt, moet een geëmailleerde pan worden gebruikt. Potten van blank staal en aluminium kunnen namelijk reageren met het oxaalzuur en een metaalachtige nasmaak veroorzaken. Zuring had vroeger ook een grote medicinale waarde.
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring
Namen in andere talen
- Frysk: Hantsjeriis
- English: Water Dock
- Français: Patience d'eau
- Deutsch: Fluß-Ampfer
- Espanõl: Hidrolápato
- Italiano: Romice di palude
- Svenska: Vattenskräppa
- Norsk: Kjempehøymole
- Dansk: Vand-Skræppe
Verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Water Dock. Dit betekent "water dock". Dock is een Engelse verzamelnaam voor Zuringplanten maar waarom dit Dock heet is mij onbekend.
De Franse naam is Patience d'eau. Patience zou afgeleid zijn van het Latijnse lapathum. Dit bekekent "zuring", een algemene naam voor een Rumex-soort (Zuring-soort). Het komt van het Oudgriekse λάπαθον (Lápathon). D'eau betekent "van het water", dus net zoals de Nederlandse naam.
De Duitse naam is Fluß-Ampfer. Dit betekent "rivier-zuring". Het woord rivier is de Duitse evenknie van het Nederlandse woord Water. Het verwijst naar de omgeving waar deze plant kan worden waargenomen, aan de waterkant. Ampfer is een oud Duits woord dat "scherp/zuur/bitter" betekent. De bladeren van alle Zuring-soorten (Rumex) smaken zuur/bitter door de aanwezigheid van oxaalzuur en tannine in de bladeren. Sommige soorten zijn te zuur om te eten maar andere soorten worden gekweekt als bladgroente of voor het gebruik als kruid. Het woord Ampfer word in Duitsland gebruikt voor planten uit het Rumex (Zuring)-geslacht.
De Spaanse naam is Hidrolápato. Dit is de Spaanse benaming voor het tweede gedeelte van de wetenschappelijke naam.
In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Italiaanse naam is Romice di palude. Romice is de Italiaanse benaming voor Rumex. Het is de Italiaanse naam voor elke soort uit het Zuring-geslacht. Dit woord word bij het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam uit gelegd. Palude betekent "moeras".
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Zweedse en Deense naam is nagenoeg gelijk, Vattenskräppa/Vand-Skræppe. Dit betekent "water-kräppa". Skräppa/Skræppe betekent "zuring".
De Noorse naam is Kjempehøymole. Kjempe betekent Kjempe betekent "reuze". Het is een grote Zuring (zie de paragraaf Algemeen). Høy betekent "hoge". Wat Møle betekent is mij onbekend.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige, soms heel licht beschaduwde, natte plaatsen (verlandingszones) aan en in matig voedselrijk tot voedselrijk, zoet water (vrijwel alle grondsoorten).
Groeiplaats
Moerassen (rietland, drijftillen en verlandende sloten), waterkanten en water (o.a. vijvers, rivieren, kanalen, verruigde rietkragen), kommen in uiterwaarden, kademuren en andere muren langs het water en houten steigers) en bossen (lichte plekken in broekbossen en grienden).
Verspreiding
Nederland
Algemeen, maar zeldzaam op de Veluwe, in Zeeland, Zuid-Limburg en Flevoland.
Vlaanderen
Algemeen langs kanalen en rivieren. Elders zeldzamer en zeldzaam in de Leemstreek.
Wallonië
Algemeen in de Maas- en Sambervallei en zeldzaam in de Ardennen. Elders zeer zeldzaam.
Wereld
In West-, Midden- en Oost-Europa.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Waterzuring
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
