Polygala vulgaris (Gewone vleugeltjesbloem)

Zelfs de meest algemene Vleugeltjesbloem is een zeldzaam plantje wat op de Rode lijst staat als kwetsbaar. Hij komt alleen voor aan de kust en andere kalkrijke gebieden in Nederland (zoals bijv. zuid-Limburg). De oorzaak hiervan is bij Ecologie & Verspreiding te lezen. Volgens de Spaanse Wiki-pagina heette dit plantje In Scandinavië Freya 's haar , maar na de introductie van het christendom werd de naam veranderd in de Maagd Maria. Gewoon vleugeltjesbloem bloeit in Mei, Juni en Juli.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen dus 3 Vleugeltjesbloem (Poygala) soorten in het wild voor in Nederland:

• Gewone vleugeltjesbloem (Polygala vulgaris) - vrij zeldzaam
• Kuifvleugeltjesbloem (Polygala comosa) - zeer zeldzaam
• Liggende vleugeltjesbloem (Polygala serpyllifolia) - vrij zeldzaam

De officiële wetenschappelijke naam is Polygala vulgaris L.

Polygala (Grieks) en komt van Poly wat "veel" betekent en Gala wat "melk" betekent. De oude Grieken zeiden dat hun koeien meer melk gaven als ze van dit plantje aten.

Vulgaris (Latijn) betekent "gewoon" en dit is om een verschil te maken met een andere soort en Vleugeltjesbloem de  Liggende vleugeltjesbloem (Polygala serpyllifolia) en de zeer zeldzame Kuifvleugeltjesbloem (Polygala comosa).

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Polygala vulgaris in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk: Wjukjeblom
• English: Common milkwort
• Français: Polygala commun
• Deutsch: Gewöhnliche Kreuzblume
• Espanõl: Hierba lechera
• Italiano: Poligala comune 
• Svenska: Jungfrulin
• Norsk: Storblåfjør
• Dansk: Almindelig Mælkeurt

De Engelse naam is Common milkwort. Eigenlijk is het de vertaling van de volledige wetenschappelijke naam. Wort wordt over het algemeen in het Engels gebruikt voor een plant die geneeskrachtige werkingen heeft of waardevol is als voedsel.

Voor de verspreiding van Gewone vleugeltjesbloem in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Polygala commun. Dit is de Franse benaming voor de wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Gewöhnliche Kreuzblume. Er zijn twee verklaringen:

1. Voordat Carl Linnaeus het plantenrijk opnieuw indeelde werden de soorten Bauhin Polygala ssp. flore albo + Polygala ch. en Chamaebuxus flore Coluteae (oude namen voor de Vleugeltjesbloem) ingedeeld tot de Kruisbloemenfamilie (Cruciferae of Brassicaceae: beide namen zijn toegestaan).
2. Als je de bloemetjes op zijn kop bekijkt zie je een kruisje i.p.v. vleugeltjes.

Voor de verspreiding van Gewone vleugeltjesbloem in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is Hierba lechera. Dit betekend "melkmeisje kruid". Het is een Spaanse verwijzing naar het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam van dit plantje (Hierba) en het uiterlijk.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Poligala comune. Het is de Italiaanse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Jungfrulin. Dit betekent "maagd Maria vlas". Oorspronkelijk heette de plant Freya's haar, maar na de kerstening in Scandinavië werd de naam vervangen vervangen door Maagd Maria. De toevoeging vlas kreeg de plant vanwege de blauwe kleur die overeen komt met die van Vlas (Linum usitatissimum).

Voor de verspreiding van Gewone vleugeltjesbloem in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Storblåfjør. Dit betekent "grote blauwe veer", dus lijkt deze naam op de Nederlandse naam. Het woord Grote is toegevoegd omdat in Noorwegen o.a de Bittere vleugeltjesbloem (Polygala amara subsp. amarella) voor komt.

De Deense naam is Almindelig Mælkeurt. Dit betekent eigenlijk "algemene melk wort". Als een Deens woord eindigt op"urt" lijkt het op het Engelse "wort". Wort wordt over het algemeen in het Engels gebruikt voor een plant die geneeskrachtige werkingen heeft of waardevol is als voedsel.

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen op droge tot vochtige, matig voedselarme, zwak zure tot basische (kalkrijke) grond (zand, leem, mergel, zavel, klei, veen, schelpkalk en kalksteen). Ook op zinkhoudende bodem.

Groeiplaats
Grasland (laagblijvend grasland, schraal grasland en kalkgrasland), schrale bermen (o.a. langs bosranden en struwelen), kanaaldijken, heide (bermen), bossen (langs open boswegen) en zeeduinen (duinvalleien, duingrasland en noordhellingen).

Verspreiding

Nederland
Plaatselijk vrij algemeen in de duinen, zeldzaam in het oosten en midden van het land en in Zuid-Limburg. Elders zeer zeldzaam. Niet in het noordelijk zeekleigebied en in Flevoland.

Vlaanderen
Vrij algemeen in de duinen. Elders zeldzaam. Sterk afgenomen.

Wallonië
Vrij algemeen ten zuiden van de lijn Samber en Maas. Elders vrij zeldzaam tot zeldzaam.

Wereld
Bijna heel Europa. Ook  in Azië.

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten