Ronde zonnedauw (Drosera rotundifolia)

Ronde zonnedauw spreekt tot verbeelding (elke Zonnedauw eigenlijk) want het is een vleesetende plant. Dat vleesetend moet je met een korrel zout nemen en staat hier boven uitgebreid beschreven. Omdat dat iedereen deze soort kent en omdat hij beschermd is is Ronde zonnedauw niet bedreigd maar staat hij op de Rode lijst als wat je noemt "gevoelig".  Overigens is goed te zien op het verspreidingskaartje waar dit dit plantje  groeit. In natte heide gebieden en die zijn alleen in Oost-Nederland te vinden. Helaas gaat het met deze heide gebieden niet zo goed. Sinds 1950 worden veel planten in de gaten gehouden en Ronde zonnedauw is 50 % tot 75 % afgenomen. Hij bloeit in Juni, Juli en Augustus.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen 3 soorten Zonnedauw (Drosera) soorten in het wild voor in Nederland:

• Lange zonnedauw (Drosera anglica) - zeer zeldzaam
• Kleine zonnedauw (Drosera intermedia) - algemeen
• Ronde zonnedauw (Drosera rotundifolia) - algemeen)

Het woord Ronde slaat op de vorm van de bladeren. Er bestaan namelijk ook Lange zonnedauw en Kleine zonnedauw.

Er zijn twee verklaringen voor Zonnedauw:

1. Drosera komt van Drosos (Grieks) en betekent "dauw". De druppels op de "bloem" van deze plant lijken op dauwdruppels maar zijn in werkelijkheid kleverige druppels om bezoekende insecten mee te vangen.

   Dit kleverige vocht dat zich als een druppel aan het einde van het kleerhaartje of tentakel bevindt, houdt het insect dat daarop neerstrijkt vast. De andere lange kleerharen buigen zich vervolgens over de prooi heen en houden deze zolang vast totdat het uit de klierharen afgezonderde enzym, dat veel met pepsine overeenkomt, het diertje verteerd heeft en de voedende bestanddelen door de kleerharen opgezogen zijn. Het geschiedt op dezelfde wijze als het maagsap ons voedsel verteert.

   De klierharen worden vanaf het midden van het blad naar de bladrand toe steeds langer. Dit heeft als voordeel dat, waar het prooidier zich ook bevind, de tentakels zo veel mogelijk aan het verteringsproces kunnen deelnemen. De reactie is zuiver chemisch en niet mechanisch, want door prikkeling of aanraking met bijv. glas gebeurt er niets. Gezien deze wijze van voedsel tot zich nemen behoeft het wortelstelsel niet flink ontwikkelt te zijn, hetgeen ook het geval is.

2. Heel anders maar veel wetenschappelijker. De "zon" in de naam komt niet van het hemellichaam, maar van "zond" dat nog in 'zondvloed' zit en "groot" of "veel" betekent. De druppels zijn zogemaamde Nades. Dit zijn een soort gemengde vloeistoffen die zorgen dat deze druppeltjes niet verdampen of oplossen. Het hele verhaal is hier te vinden.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

• Frysk: Rûnblêdmiggefangerke
• English: Round-leaved Sundew
• Français: Rossolis à feuilles rondes
• Deutsch: Rundblättriger Sonnentau
• Espanõl: Rocío del Sol
• Italiano: Drosera a foglie rotonde
• Svenska: Rundsileshår
• Norsk: Rundsoldogg
• Dansk: Rundbladet Soldug

De Engelse naam is Round-leaved Sundew. Dit betekent "rondbladige zonnedauw". Eigenlijk het zelfde als de Nederlandse naam.

Voor de verspreiding van Ronde zonnedauw in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Rossolis à feuilles rondes. Dit is een combinatie van het eerste deel van de Wetenschappelijke naam en de woorden À feuilles rondes wat "met de ronde bladeren" betekent.

De Duitse naam is Rundblättriger Sonnentau. Dit betekent ook "rondbladige zonnedauw".

De Spaanse naam is Rocío del sol. Dit betekent "dauw van de zon". Een mooie maar erge algemene naam, net als het tweede gedeelte van de Nederlandse naam.

De Italiaanse naam is Drosera a foglie rotonde. Dit is een combinatie van het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam en de woorden A foglie rotonde die "met de ronde bladeren" betekenen. Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. De hier genoemde naam kan ook nog varianten hebben.

De Zweedse naam is Rundsileshår. Rund betekent "rond". Sileshår is een algemene naam voor het geslacht Drosera. Sileshår komt van origine van Jungfru Marie sileshår. Het betekent letterlijk "onze lieve vrouwe zeef haar". Dit behoeft natuurlijk enige uitleg. Vroeger werdt melk, die zo van de koe kwam, soms gezeefd. Meestal gebeurde dit met behulp van paardenhaar. Maar met behulp van een stof uit de klierharen van Zonnedauw (Sileshår) kon ook een bepaalde zure melk (tätmjölk) gemaakt worden. Dit Sileshår heeft de naam Jungfru Marie sileshår. gekregen.

Voor de verspreiding van Ronde zonnedauw in Zweden zie deze kaart.

De Noorse en Deense naam is nagenoeg gelijk, Rundsoldogg/Rundbladet Soldug, Rund (bladet) betekent "ronde (bladige) en Soldogg/Soldug betekent "zonnedauw".

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen op natte, voedselarme, zure grond. Vaak tussen veenmos (hoogveen, laagveen en venig zand of leem).

Groeiplaats
Heide (moerassige plaatsen), moerassen (hoogveen en veenmosrietland), waterkanten (langs veenplassen en op kale plekken langs slootkanten), grasland (hooiland en blauwgrasland), zeeduinen (duinvalleien) en afgravingen (zandgroeven).

Verspreiding

Nederland
Plaatselijk vrij algemeen in het oosten en midden en vrij zeldzaam in laagveengebieden en in de duinen ten noorden van Bergen en op de Waddeneilanden.

Vlaanderen
Vrij zeldzaam in de Kempen. Elders zeer zeldzaam.

Wallonië
Vrij zeldzaam in de Ardennen. Elders zeer zeldzaam.

Wereld
Koude en gematigde streken op het noordelijk halfrond en in het bergland van Nieuw-Guinea.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten