Algemeen
Zeepkruid werd al voor 1500 na Chr. ingevoerd. De werking (zowel uitwendig als inwendig) is al eeuwen bekend. Er is al een archeologische vondst uit 700-1200 na Chr. dat Zeepkruid actief werd gebruikt. Dit verklaard waarschijnlijk ook de vele gele stippen op het Floron verspreidingskaartje. Zeepkruid werd natuurlijk vanwege deze eigenschap veelvuldig ingezaaid. Samen met Muurzeepkruid (Saponaria ocymoides), een verwilderde tuincultivar, zijn dit de enige twee Zeepkruid (Saponaria) soorten die in het wild voor komen Nederland. Zeepkruid bloeit in Juli tot en met September.
Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.
Verklaring wetenschappelijke naam
De officiële wetenschappelijke naam is Saponaria officinalis L.
Saponaria komt van Sapo (Latijn) en betekent "zeep". De gesneden wortelstok heeft de eigenschap, waneer deze in water is gedaan en het heel goed geschut wordt, een zeepachtig schuim doet ontstaan.
Officinalis komt van Officium (Latijn) en betekent "in dienst van". Een plant met de toevoeging Officinalis stond/staat in dienst van de wetenschap. Om de geneeskrachtige werking werd/wordt deze plant daarvoor gebruikt.
Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Saponaria officinalis in de publicatie Species Plantarum.
Meer
Zie ook de Nederlandse verklaring.
Namen in andere talen
- Frysk: Sjippekrûd
- English: Soapwort
- Français: Saponaire officinale
- Deutsch: Gewöhnliches Seifenkraut
- Espanõl: Jabonera
- Italiano: Saponaria comune
- Svenska: Såpnejlika
- Norsk: Såpeurt
- Dansk: Sæbeurt
verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Soapwort. Dit is de Engelse vertaling van de Nederlandse naam. Dit betekent "zeepkruid". Wort wordt over het algemeen in het Engels gebruikt voor een plant die geneeskrachtige werkingen heeft of waardevol is als voedsel.
Voor de verspreiding van Saponaria officinalis in Engeland zie deze kaart
De Franse naam is Saponaire officinale. Dit is de Franse benaming van de wetenschappelijke naam.
De Duitse naam is Gewöhnliches Seifenkraut. Dit is de Duitse vertaling van de Nederlandse
De Spaanse naam is Jabonera. Dit betekent "zeephouder".
In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Italiaanse naam is Saponaria comune. Deze naam is gelijk aan de wetenschappelijke naam.
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Zweedse naam is Såpnejlika. Dit betekent "sapanjer". Zeepkruid maakt deel uit van de anjerfamilie (Caryophyllaceae).
Voor de verspreiding van Saponaria officinalis in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is nagenoeg gelijk, Såpeurt/Sæbeurt. Dit betekent "zeep/schuimkruid". Ört/eurt/urt is de Scandinavische term voor "kruid".
De Deense naam is
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige, vrij open plaatsen op droge tot vochtige, matig voedselrijke, vaak kalkrijke, omgewerkte grond (zand, maar ook op zavel en mergel).
Groeiplaats
Langs spoorwegen (spoorbermen), grasland, bermen, dijken (o.a. op aanspoelselgordels aan de dijkvoet), rivierduinen (open plekken in rivierduinbosjes), heggen, waterkanten, ruigten (kalkrijke ruigten), braakliggende grond, opgespoten grond, industrieterreinen, in het winterbed van de grote rivieren op 's winters overspoelde en 's zomers uitdrogende zandruggen, ruderale plaatsen en zeeduinen (langs omgewerkte duinwegen).
Verspreiding
Nederland
Plaatselijk vrij algemeen. Het meest in het rivierengebied en in de Hollandse en Zeeuwse duinen.
Vlaanderen
Algemeen in het kustgebied en de Maasvallei. Elders zeldzamer.
Wallonië
Plaatselijk vrij algemeen in de rivierdalen van de Samber en de Maas.
Wereld
Oorspronkelijk uit de zuidelijke helft van Europa. Ingeburgerd in Noord-Amerika en op een paar plaatsen op het zuidelijk halfrond.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Saponaria officinalis
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
