Algemeen
Naast andere sleutelbloemen, de Stengelloze sleutelbloem (Primula vulgairs) en de Gulden sleutelbloem (Primula vulgaris) is dit de plant die het meest voldoet aan de naam Sleutelbloem. Alle drie de soorten Sleutelbloemen zijn echte Stinsenplanten en bloeien dus vroeg. Deze plant al in Maart, April en Mei. De andere twee beginnen een maandje later met bloeien maar zijn ook een maand later uitgebloeid. Alle Sleutelbloemen zijn in het wild zeldzaam maar worden veelvuldig ingezaaid (bijv. als voorbeeld maar ook gewoon om heel vroeg in het voorjaar iets bloeiends te hebben). Diergaarde Blijdorp heeft de grootste collectie Primula’s in Nederland met 84 soorten van de ruim 440 soorten wereldwijd Zie de paragraaf Planten in het nieuws). De genoemde 3 Sleutelbloemen zijn de enige Primula-soorten die in het wild voorkomen in Nederland.
Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.
Verklaring Nederlandse naam
Het woord Slank word nergens echt verklaard maar ik neem aan dat het heeft te maken met de slankere bloembuizen t.o.v andere Primula-soorten.
Er zijn twee verklaringen met dezelfde strekking:
- Sint Pieter, de hemelpoortwachter, liet bij het openen van de hemelpoort zijn sleutels vallen. Na een paar dagen vallen kwamen zij op een weiland terecht. Een klein meisje was daar aan het spelen en zag de prachtige sleutels liggen. Oprapen durfde ze niet, en dus rende ze naar huis om haar moeder te halen. Ondertussen had Sint Pieter een engel gestuurd om de sleutels te halen. Voordat het meisje en haar moeder aankwamen had de engel de sleutels meegenomen en deze plant er voor in de plaats gezet.
- Een veel simpelere verklaring is dat deze plant op een bos sleutels lijkt. De bloemen hangen als het ware als een bos aan de stengel zoals te zien is.
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring.
Namen in andere talen
- Frysk: Ranke peaskeblom
- English: Oxlip
- Français: Primevère élevée
- Deutsch: Hohe Schlüsselblume
- Espanõl: ?
- Italiano: Primula maggiore
- Svenska: Lundviva
- Norsk: Hagenøkleblom
- Dansk: Fladkravet Kodriver
verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Oxlip. Dit woord is samengesteld ui Ox dat natuurlijk "os" betekent en Lip. Lip is afgeleid van het oudEngelse Slyppe dat "slijk/moeras/sompig etc." betekent. Totaal gezien verwijst de naam naar een plant die groeit op een vochtige bodem waar ook vee graast. Een interessant verhaal vond ik op deze (Engels) site. Jarenlang werd gedacht dat de Oxlip een Cowslip ondersoort was. Pas in 1842 deed de botanicus Henry Doubleday enkele kweektesten die suggereerden dat dit niet het geval was. Ter controle stuurde hij een deel van het zaad dat hij had gebruikt naar Charles Darwin, die het zelf testte. Toen Darwin vergelijkbare resultaten kreeg, schreef hij een paper om het werk van Doubleday te bevestigen.
Voor de verspreiding van Slanke sleutelbloem in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Primevère élevée. Dit is de Franse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.
De Duitse naam is Hohe Schlüsselblume. Dit betekent "hoge sleutelbloem'. Het is de Duitse vertaling van de wetenschappelijke naam.
De Spaanse naam is mij onbekend. Ik zie ook niet of nauwelijks waarnemingen in Spanje.
De Italiaanse naam is Primula maggiore. Dit betekent "grotere primula". Eigenlijk is dit het zelfde als de Duitse naam, grotere is daar "hogere".
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Zweedse naam is Lundviva. Lund betekent "bos". Maar dan niet in de betekenis van schaduw minnend maar letterlijk een groep bomen of groeiend in een bosje. De verdere betekenis van deze naam is mij onekend.
Voor de verspreiding van Primula elatior in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is Hagenøkleblom. Hage betekent "tuin". Nøkle betekent "sleutel" en Blom betekent natuutlijk "bloem". Dus "tuin sleutelbloem".
De Deense naam is Fladkravet Kodriver. Flad betekent "plat/vlak". Kravet betekent "eis".Alle Sleutelbloemen (Primulaceaea) heten in Denemarken Kodriver.Dit betekent "koedrijver/koeien-begeleider". Waarom is mij onbekend.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Licht beschaduwde of soms zonnige plaatsen op vochtige tot vrij natte, matig voedselrijke, weinig of niet bemeste, vaak kalkhoudende, lemige grond (slibrijk zand, leem, löss en mergel).
Groeiplaats
Bossen (bronbossen in heuvelachtige streken en hellingbossen), hakhout, waterkanten (zandige afkalvende bosbeekoevers en langs sloten) en grasland (bergweiden en beekdalhooiland).
Verspreiding
Nederland
Vrij zeldzaam in Zuid-Limburg, in het oosten van het land en in Noord-Brabant. Zeer zeldzaam in Gelderland en in het oostelijk rivierengebied.
Vlaanderen
Vrij zeldzaam, maar plaatselijk algemeen. Het meest in de Leemstreek en de Zand- en Zandleemstreek.
Wallonië
Vrij zeldzaam, maar plaatselijk algermeen. Het meest in Brabant, het Maasdistrict en Lotharingen.
Wereld
Hoofdzakelijk in Midden-Europa, met een geïsoleerd deelareaal in de Kaukasus.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Slanke sleutelbloem
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
Planten in het nieuws
Een mooi verhaal over de Primula-collectie in Rotterdam.
