Vijfvingerkruid (Potentilla reptans)

In Nederland komen 13 soorten Ganzeriken voor, waar deze plant familie van is. Sommigen lijken op het eerste gezicht veel op elkaar. Op Wildebloemen.info staat een handige sleutel om wegwijs te raken in al die toch wel op elkaar lijkende Ganzeriken. Het Vijfvingerkruid bloeit in Juni, Juli en Augustus.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 12 soorten Ganzerik (Potentilla) in het wild voor in Nederland:

• Aardbeiganzerik (Potentilla sterilis) - zeldzaam
• Kruipganzerik (Potentilla anglica) - algemeen
• Liggende ganzerik (Potentilla supina) - vrij zeldzaam
• Middelste ganzerik (Potentilla intermedia) - vrij zeldzaam
• Noorse ganzerik (Potentilla norvegica) - vrij zeldzaam
• Rechte ganzerik (Potentilla recta) - vrij zeldzaam
• Schijnaardbei (Potentilla indica) - algemeen
• Tormentil (Potentilla erecta) - algemeen
• Vijfvingerkruid (Potentilla reptans) - algemeen
• Viltganzerik (Potentilla argentea) - algemeen
• Voorjaarsganzerik (Potentilla verna/Potentilla tabernaemontani) - zeldzaam
• Wateraardbei (Comarum palustre /Potentilla palustris) - algemeen

Het blad lijkt op een hand met vijf vingers. Alhoewel het er soms ook meer of minder dan vijf zijn.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

• Frysk: Hantsjeblêd
• English: Creeping Cinquefoil
• Français: Potentille rampante
• Deutsch: Kriechendes Fingerkraut
• Espanõl: Cincoenrama
• Italiano: Cinquefoglia comune
• Svenska: Revfingerört
• Norsk: Krypmure
• Dansk: Krybende potentil

De Engelse naam is Creeping Cinquefoil. Dit betekent "kruipend vijfblad". Dit geeft precies weer hoe deze plant er uitziet.  Alle leden van de Potentilla familie (Ganzeriken) het in Engeland Cinquefoil. Alhoewel Vijfvingerkruid soms kruist met andere Ganzeriken en dan een extra kroonblad vormt. Het aantal "vingers" wil soms ook wel eens wisselenen.

Voor de verspreiding van Vijfvingerkruid in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Potentille rampante. Dit is de Franse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Kriechendes Fingerkraut. Dit betekent "kruipende vingerkruid".

De Spaanse naam is Cincoenrama. Wat dit exact betekent is mij nog onbekend.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Cinquefoglia comune. Dit betekent "gewoon vijftallig blad". Een variant op de Nederlandse naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Revfingerört. Rev betekent "een soort kruipen/gebruik maken van scheuren in de grond". Vingerört bertekent "vingerkruid". Ört/eurt/urt is de Scandinavische term voor "kruid".

Voor de verspreiding van Vijfvingerkruid in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Krypmure. Dit betekent "kruipmure". Deze plant is net als andere soorten (zoals bijv. Kruipganzerik (Potentilla anglica)) in staat om via de wortels zich uit te breiden/kruipen (. In Noorwegen heet elke Potentilla-soort Mure. Dit Mure moet niet gezien worden zoals in het Nederlandse Muur maar eerder als Kruid. Er is geen letterlijke beschrijving/herkomst voor het woord Mure. Vóór het woord Mure staat een woord dat aangeeft om welke soort het gaat. In dit geval dus Kryp.

De Deense naam is Krybende potentil. Dit betekent "kruipende potentilla".

Ecologie

Bodem
Zonnige, zelden licht beschaduwde, vaak iets open en verstoorde plaatsen op vochtige, soms vrij droge, matig voedselrijke tot voedselrijke, zwak zure tot kalkhoudende, vaak wat verdichte grond. Ze is bestand tegen betreding. Ook op iets brakke bodem (zand, leem, zavel, löss, mergel, klei en stenige plaatsen).

Groeiplaats
Grasland (o.a. grasvelden en uiterwaarden), bermen, dijken (beweide plaatsen), ruigten, akkers, hellingen, bossen (langs bospaden), heggen, braakliggende grond, afbrokkelende muren, puin, steenglooiingen, langs spoorwegen (spoorwegterreinen en spoorbermen), waterkanten (slootkanten en rivierkribben) en zeeduinen (duinvalleien en binnenduinweiland).

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen, maar vrij zeldzaam in het oosten, noordoosten en midden van het land, in Flevoland en in Zuid-Limburg.

Vlaanderen
Vrij algemeen, maar vrij zeldzaam in de Kempen.

Wallonië
Vrij algemeen, maar vrij zeldzaam in Brabant en zeldzaam in de Ardennen.

Wereld
Oorspronkelijk uit gebieden met een gematigd klimaat in Europa, Azië en Noordwest-Afrika. Elders ingeburgerd.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Stoepplantje van de week

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten