Berula erecta (Kleine watereppe)

Kleine watereppe is een echte Nederlandse plant die vrijwel aan elke waterkant te vinden is. Deze plant en de Grote watereppe (Sium latifolium) en het Groot moerasscherm (Apium nodiflorum) zijn erg lastig uit elkaar te houden. Gelukkig heeft Floron een determinatiesleutel op de site gezet. Kleine watereppe bloeit in Juli tot en met September.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 20 soorten Schermbloemige voor in Nederland. Er vallen natuurlijk veel meer planten onder deze familie. Sommige soorten zijn Schermbloemige maar zien er heel anders uit. Sommige zijn echt zeldzaam. Op deze lijst staan alleen de vergelijkbare "witte" schermbloemige: 

• Akkerdoornzaad (Torilis arvensis) - zeer zeldzaam
• Dodemansvingers (Oenanthe crocata) - zeer zeldzaam
• Fluitenkruid (Anthriscus sylvestris) - algemeen
• Gevlekte scheerling (Conium maculatum) - vrij zeldzaam
• Gewone berenklauw (Heracleum sphondylium) - algemeen
• Gewone engelwortel (Angelica sylvestris) - algemeen
• Heelkruid (Sanicula europaea) - zeldzaam
• Heggendoornzaad (Torilis japonica) - algemeen
• Hondspeterselie (Aethusa cynapium) - algemeen
• Karwij - zeldzaam
• Kleine bevernel (Pimpinella saxifraga) - vrij zeldzaam
• Kleine watereppe (Berula erecta) - algemeen
• Melkeppe (Peucedanum palustre) - algemeen
• Pastinaak (Pastinaca sativa) - algemeen
• Pijptorkruid (Oenanthe fistulosa) - algemeen
• Reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum) - algemeen
• Waterscheerling (Cicuta virosa) - vrij zeldzaam
• Watertorkruid (Oenanthe aquatica) - algemeen
• Peen (Daucus carota) - algemeen
• Zevenblad (Aegopodium podagraria) - algemeen

De officiële wetenschappelijke naam is Berula erecta (Huds.) Coville

Berula stamt van het Gallische "berula" af. Daar werd door de Plinius aanvankelijk een witte kruisbloemige mee bedoeld. Bijvoorbeeld Witte waterkers (Nasturtium officinale) of Pinksterbloem (Cardamine pratensis). Later is de Kleine watereppe (die overigens absoluut geen Kruisbloemige is) Berula erecta gaan heten. Het woord Berula is er het als ware gewoon voor geplakt. 

Erecta (Latijn) en betekent "rechtopstaand". Dit slaat op de stengel. De blaadjes lopen juist in horizontale richting.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit (Huds.) Coville

Huds. staat voor William Hudson (Kendal, 1730 - Londen?, 23 mei 1793). Hij was een botanicus en apotheker. Zijn belangrijkste publicatie, Flora Anglica, werd in 1762 uitgebracht. In deze flora beschreef hij de soort als Sium erectum.

Coville staat voor Frederick Vernon Coville (23 maart 1867 – 9 januari 1937). Hij was een Amerikaanse botanicus die deelnam aan de Death Valley Expedition (1890-1891), was erecurator van het National Herbarium van de Verenigde Staten (1893-1937), werkte bij toen Chief botanicus van het Amerikaanse ministerie van landbouw (USDA), en was de eerste directeur van het National Arboretum van de Verenigde Staten . Hij leverde een bijdrage aan de economische botanie en hielp het Amerikaanse wetenschappelijke beleid van die tijd op het gebied van plant- en exploratieonderzoek vorm te geven. In 1893 herschreef hij de soort als Berula erecta in de publicatie Contributions from the United States National Herbarium.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk: Lyts tongerskerm
• English: Lesser Water-parsnip, Cut-leaf water-parsnip
• Français: Petite berle
• Deutsch: Wassersellerie
• Espanõl:
• Italiano: Sedanina d'acqua
• Svenska: Bäckmärke
• Norsk: Vasskjeks
• Dansk: Sideskærm, Smalbladet mærke

De Engelse naam is Lesser Water-parsnip. Kleine wordt uitgelegd bij de Nederlandse naam uitgelegd. Parsnip is een samenvoeging/strekking van Parsley wat "peterselie" betekent en Turnip wat "raap/knol" betekent. Beide vanwege het uiterlijk.

Voor de verspreiding van Berula erecta in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Petite berle. Er zij meerdere mogelijke verklaringen:

• De plant zou vernoemd zijn naar het departement Marne of de rivier de Marne. Een rivier is ook het soort gebied waar Watereppe voor komt.
• Berle zou via verschillende (oude) talen leiden naar het woord "kers". Wat een beetje vreemd is want een kers is altijd lid van de Kruisbloemenfamilie (Cruciferae of Brassicaceae: beide namen zijn toegestaan) terwijl een Eppe altijd lid is van de schermbloemenfamilie (Apiaceae of Umbelliferae: beide wetenschappelijke namen zijn toegestaan).
• Volgens sommige Franse dialecten betekent Berle "gracht", de natuurlijke habitat van de plant.

De Duitse naam is Wassersellerie. Dit betekent "waterselderij". Het woord water spreekt voor zich. De plant ruikt naar Selderij.

De Italiaanse naam is Sedanina d'acqua. Dit betekent ook "waterselderij". Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. De hier genoemde naam kan ook nog varianten hebben.

De Zweedse naam is Bäckmärke. Het woord Bäck betekent "beek".Het woord Märke komt in verschillende talen terug (het Duitse Merk en het Deense Mærke) Het lijkt er op dat het woord in verband wordt gebracht met de bruikbare wortel . In het Zweeds wordt wortel vertaald met Morrot en in het Duits heet wortel Möhre. Het is hoogst waarschijnlijk maar niet 100 procent zeker dat dit woord is verbasterd tot Märke, Merk of Mærke.

Voor de verspreiding van Berula erecta in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Vasskjeks. Dit betekent letterlijk " waden koekjes". Dit heeft natuurlijk uitleg nodig. Grote wordt uitgelegd bij de Nederlandse naam. Het Waden slaat op het feit dat de plant graag met zijn voeten in het water staat (waadt). Het woord Koekjes wordt vaak in Scandinavië gebruikt (zie bijv. Fluitenkruid (Anthriscus sylvestris)) bij schermbloemigen.

Er zijn twee Deense namen:

1. Sideskærm. Dit betekent "bladzijde scherm". Deze naam behoeft enige uitleg. Met bladzijde worden de tegenover elkaar liggende, iets wat gedraaide, smalle bladeren van de plant bedoeld. Deze staan dus als bladzijdes van een boek tegenover elkaar. Het scherm is de bloemscherm. De plant is lid van de Schermbloemenfamilie (Apiaceae of Umbelliferae: beide wetenschappelijke namen zijn toegestaan).
2. Smalbladet mærke. Dit betekent "smalbladige mærke". De vorm van de bladeren wordt bij de vorige naam uitgelegd. Het woord Mærke wordt bij de Zweedse naam uitgelegd.

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op natte, matig voedselrijke tot voedselrijke grond en in matig voedselrijk tot voedselrijk, zoet tot zwak brak, zwak zuur tot kalkrijk, liefst helder, zeer zwak tot stilstaand water (zand, leem, zavel, veen en klei). De soort groeit vaak op kwelplekken.

Groeiplaats
Waterkanten en water (beken, sloten, brakke poldersloten, greppels, vijvers, plassen, drinkpoelen, vroegere rivierarmen en kanalen), moerassen (rietland, verlandende sloten, drijftillen en dichtgroeiende veenplassen), bossen (moerasbossen) en brongebieden.

Verspreiding

Nederland
Algemeen in laagveengebieden, het noordelijk zeekleigeied, het rivierengebied en op de Waddeneilanden. Elders plaatselijk vrij algemeen, maar vrij zeldzaam in het Deltagebied, op de hoge zandgronden en in Zuid-Limburg.

Vlaanderen
Vrij algemeen, maar veel zeldzamer in de Kempen en Binnen-Vlaanderen.

Wallonië
Vrij algemeen, maar zeer zeldzaam in de Ardennen.

Wereld
Gematigde streken op het noordelijk halfrond, behalve in Oost-Azië. Ingeburgerd in Australië en op een paar plaatsen in Afrika.

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten