Cakile maritima (zeeraket)

Zeeraket is helemaal aangepast aan het groeien aan de kust (zie verspreidingskaartje). De bladeren zijn dik en vlezig en de zaden zijn kurkachtig zodat ze blijven drijven bij hoog water (zo zorgen ze voor betere verspreiding).  Zeeraket groeit op een plaats waar organisch materiaal onder het zand bedolven ligt, want ook deze plant heeft natuurlijk zijn voedsel nodig en duinzand is van nature stifstof-arm. Dat organisch materiaal kan van alles zijn, aangespoelde stukken wrakhout en losgeslagen wier. Onder het zand gaan die zaken ontbinden en daarbij komen die stikstofverbindingen vrij.  Deze plant is dus geen andere Sysimbrium (Raket) soort maar Zeeraket is een Cakile-soort, en de enige die in het wild voor komt in Nederland. De plant bloeit vanaf Juni tot en met Oktober.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

De officiële wetenschappelijke naam is Cakile maritima Scop.

Cakile is een naam van Arabische oorsprong. Het is afgeleid van kakeleh, qaqila, qaqulla. Het is dus een Verlatijnisering. Het zijn termen die kardemon aanduiden. In 1754 worden deze genoemd in het woordenboek The Gardeners Dictionary van de Schotse botanicus Philip Miller. (zie deze Wikipagina over Philip Miller). Het is echter onbekend of dit slaat op deze specifieke plant.

Maritima (Latijn) betekent "zee", want bij voorkeur groeit deze plant bij zout water.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit Scop. Scop. staat voor Giovanni Antonio Scopoli (3 juni 1723 – 8 mei 1788) was een Italiaanse arts en natuuronderzoeker. In 1771 beschreef hij Cakile maritima in de publicatie Flora Carniolica.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• Frysk: Strânkers
• English: Sea Rocket
• Français: Cakilier maritime
• Deutsch: Meersenf
• Espanõl: Oruga de mar
• Italiano: Ravastrello marittimo
• Svenska: Marviol
• Norsk: Strandreddik
• Dansk: Strandsennep

De Engelse naam is  Sea Rocket. Dit betekent "zeeraket". Deze plant groeit echt vlak in de buurt van de zee. Maar over het algemeen wordt met Zee aangegeven dat de plant aan een zilte omgeving de voorkeur geeft. De naam Raket is afgeleid van het Franse Roquette. Dit is weer een verbastering van het Latijnse Eruca waarmee "een sla plant uit de Brassicaceae familie" bedoeld word.

Voor de verspreiding van Cakile maritima in Engeland zie deze kaart

De Franse naam is. Dit is de Franse benaming voor de wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Meersenf. Dit betekent "zeemosterd". Zeeraket is dezelfde familie als van Mosterd (Brassica nigra). Maar waarom de naam Mosterd gebruikt wordt is mij onbekend.

De Spaanse naam is mij onbekend. Het aantal varianten is zo groot dat ik de meest gebruikte naam niet ken.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Ravastrello. Dit wordt steeds vertaald met "zeeradijs". Dit klopt wel want de plant komt uit dezelfde familie (Brassicaceae) en het Italiaanse woord voor Radijs is Ravanello, dus redelijk vergelijkbaar. Maar het woord voor zee is Mare dus de volledige herkomst van het woord Ravastrello is mij nog onbekend.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Spaanse naam is Oruga de mar. Dit betekent Rucola van de zee. Vanwege de vergelijking van de plant met Rucola. Rucola heet soms ook Zwaardherik of raketsla (Eruca vesicaria, syn. Eruca sativa).

De Spaanse naam is Oruga de mar. Dit betekent Rucola van de zee. Vanwege de vergelijking van de plant met Rucola. Rucola heet soms ook Zwaardherik of raketsla (Eruca vesicaria, syn. Eruca sativa).

De Zweedse naam is Marviol. Dit betekent "zee/moeras viool". Kennelijk werd dit kleurige plantje gezien als een Viooltje waar het overigens absoluut geen familie van is.

Voor de verspreiding van Cakile maritima in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Strandreddik. Dit betekent "strandradijs". Het woord strand verwijst weer naar de voorkeur van de plant voor een zilte bodem. De bladeren van Zeeraket zitten vol met vitamine C en werden dus gebruikt als salade. Waarschijnlijk als vervanger voor Radijs. Net als Echt/Engels lepelblad (Cochlearia officinalis) werd het waarschijnlijk gegeten om scheurbuik te voorkomen. Delen van de plant schijnen zelfs te smeken naar Radijs. Aangezien ik dit nauwelijks heb kunnen terug lezen is de verklaring nog onbekend. 

De Deense naam is Strandsennep. Dit betekent "strandmosterd" net zoals de Duitse naam.

Bodem Zonnige, open plaatsen op matig voedselrijke, stikstofrijke, brakke, vochtige tot droge, stuivende zandgrond. Groeiplaats Zeeduinen (hogere stranden, jonge zeeduintjes, op vloedmerken aan het strand, rijshoutaanplantingen, ruderale plaatsen bij zeedorpen, omgewerkte grond). Soms in het binnenland op aangevoerd met duinzand: wegranden, langs spoorwegen (spoorwegterreinen) en haventerreinen. Verspreiding Nederland Vrij algemeen langs de kust. Vlaanderen Algemeen in de duinen. Wallonië Niet in Wallonië. Wereld Langs de kusten van het Middellandse-Zeegebie, de Zwarte Zee en bijna heel Europa. Ook in Noord-Amerika en Australië.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten