Camelina sativa (Huttentut)

Huttentut is een zeer oud landbouwgewas, 2000 á 3000 jaar oud, en werd vroeger gebruikt om olie uit het zaad te persen, voor lampenolie of spijsolie, en om de stengels geschikt te maken voor bijv. bezems, een zogenaamd dubbeldoelgewas dus. Tegenwoordig zie je verscheidenen initiatieven om Huttentut-olie te gebruiken. Zowel voor consumptie als voor biobrandstof. Huttentut is de enige plant in het Carmelina-geslacht die in het wild voor komt in Nederland en bloeit in Juni en Juli.

De officiële wetenschappelijke naam is Camelina sativa (L.) Crantz

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. en Crantz.

L. staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij de plant als Myagrum sativum in de publicatie Species Plantarum.

Crantz staat voorCrantz staat voor Heinrich Johann Nepomuk Crantz, later Freiherr von Crantz of von Cranz (25 november 1722 – 18 januari 1799). Hij was een medicus en hoogleraar botanica en fysiologie in Wenen. In 1762 beschreef hij de plant als Camelina sativa in de publicatie Stirpium Austriarum Fasciculus.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• Frysk: Rijsied
• English: False flax, Gold of pleasure
• Français: Caméline cultivée
• Deutsch: Leindotter
• Espanõl: Sésamo bastardo
• Italiano: Dorella
• Svenska: Oljedådra
• Norsk: Oljedodre, Russedodre
• Dansk: Sæddodder

De Engelse naam is False flax, Gold of pleasure. Dit betekent "valse linnen" en "goud van plezier". De naam Valse linnen is te verklaren dat bij Huttentut en bij Vlas (Linum usitatissimum) de plant word gebruikt om vezels te verkrijgen voor diverse praktische toepassingen. Huttentut is absoluut geen familie van Vlas. De naam Goud van Plezier houd waarschijnlijk verband met de olie die uit de plant werd gewonnen. Of de olie goudkleurig is of dat de naam verband houd met de kleur van de bloemen is mij onbekend.

De Franse naam is Caméline cultivée. Caméline is de Franse benaming voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam. Cultivé wil zeggen dat de plant al duizenden jaren als cultuurgewas word geteeld.

De Duitse naam is Leindotter. Dit betekent "lijndooier". Het zaad van Huttentut heet net als bij Vlas (Linum usitatissimum) lijnzaad. Het wordt ook verwerkt tot diverse soorten olie. Deze olie is dooiergeel.

De Spaanse naam is Sésamo bastardo. Dit betekent "bastaard sesamzaad. Deze plant werd/word speciaal verbouwd (bastaard) vanwege het zaad waar verschillende soorten oliën, net als sesamzaad, uit werd gewonnen.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Dorella. Dit is de gebruikelijke naam voor deze plant in Italië. Het komt van Dorare dat "vergulden betekent. Dit n.a.v. de kleur van de gewonnen olie.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse en Noorse naam is min of meer gelijk. Oljedådra/Oljedodre of Russedodre. Olje betekent "olie". Het Zweedse Dådre is mij onbekend. Het Noorse Dodre komen waarschijnlijk uit Nederduitse 'dodder', waaruit het Duitse Dotter weer is afgeleid. Dit betekent "dooier" dat natuurlijk weer verwijst naar de gele kleur van de gewonnen olie. De vertaling voor Noorse Russe is mij onbekend.

De Deense naam is Sæddodder. Dit betekent "warkruidzaad", waarom is mij onbekend.

Ecologie

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten