Campanula rapunculus (Rapunzelklokje)

Het grappige aan het verspreidingskaartje is dat je prima kan zien op welke grondsoort het Rapunzelklokje het beste groeit. Alleen Limburg en het gebied van de grote rivieren dus. En al de plant wordt waargenomen is hij nog zeldzaam. Hij staat ook te boek als een vrij zeldzame soort en hij staat op de Rode lijst als kwetsbaar. Sinds 1950 is hij met 25 % tot 50 % afgenomen. Rapunzelklokje bloeit al vanaf Mei tot en met September.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 12 Klokjes (Campanula) soorten in het wild voor in Nederland:

• Breed klokje (Campanula latifolia) - zeldzaam
• Dalmatiëklokje (Campanula portenschlagiana) - vrij zeldzaam/invasief
• Grasklokje (Campanula rotundifolia) - algemeen
• Karpatenklokje (Campanula carpatica) - zeldzaam/verwilderd
• Kluwenklokje (Campanula glomerata) - zeer zeldzaam
• Kruipklokje (Campanula poscharskyana( - algemeen/verwilderde tuinplant
• Mariëtte klokje (Campanula medium) - zeer zeldzaam/verwilderd
• Prachtklokje (Campanula persicifolia) - vrij zeldzaam/vaak ingezaaid
• Piramideklokje (Campanula pyramidalis) - zeer zeldzaam/invasief
• Rapunzelklokje (Campanula rapunculus) - vrij zeldzaam
• Ruig klokje (Campanula trachelium) - vrij zeldzaam
• Weideklokje (Campanula patula) - zeer zeldzaam/soms ingezaaid

De officiële wetenschappelijke naam is Campanula rapunculus L.

Campanula is een verkleinwoord voor Campana (Latijn) en betekent "klok". Dit slaat op de vorm van de bloem.

Rapunculus is afgeleid van het middeleeuwse Rapuntium dat later Rapunculus is geworden.Het is een verkleinwoord van Rapum. Hiermee wordt de Raapvormige (verdikte en eetbare) wortel bedoeld.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Campanula rapunculus in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk: Raapklokje
• English: Rampion bellflower
• Français: Campanule raiponce
• Deutsch: Rapunzel-Glockenblume
• Espanõl:
• Italiano:Campanula commestibile
• Svenska: Rapunkelklocka
• Norsk: Rapunkelklokke
• Dansk: Rapunsel-Klokke

De Engelse naam is Rampion bellflower. Rampion is afgeleid van het tweede deel van de wetenschappelijke naam van deze plant. Het is een verkleinwoord. Bellflower betekent "klokbloem".

Voor de verspreiding van Rapunzelklokje in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Campanule raiponce. Dit is de Franse benaming voor de wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Rapunzel-Glockenblume. Deze naam is dezelfde als de Engelse naam, "rapunzel-klokbloem".

De Spaanse naam is mij onbekend. Het aantal varianten is zo groot dat ik de meest gebruikte naam niet ken.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Campanula commestibile. Dit betekent "eetbare Campanula". Het is de Italiaanse benaming voor de wetenschappelijke naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse, Noorse en Deense naam zijn nagenoeg gelijk Rapunkelklocka/Rapunkelklokke/Rapunsel-Klokke. Dit betekent "rapunzel klokje.

Voor de verspreiding van Rapunzelklokje in Zweden zie deze kaart.

Ecologie

Bodem
Zonnige of soms licht beschaduwde, iets open plaatsen op matig droge tot vochtige, matig voedselarme tot matig voedselrijke, kalkhoudende grond (zavel, mergel, löss, leem, zand, lichte klei en grind).

Groeiplaats
Rivierdijken, bermen, grasland, bosranden, doornstruwelen, heggen (kalkrijke zomen), iets ruderale plaatsen en langs spoorwegen (spoorbermen en spoorwegterreinen).

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen in Zuid-Limburg en in het oostelijk rivierengebied, zeldzaam in het oosten en midden en zeer zeldzaam in Zeeland. Zeer zeldzaam in het noordoosten.

Vlaanderen
Vrij algemeen langs de Maas en in de Leemstreek, vrij zeldzam in de Kempen en zeldzaam in de Zand- en Zandleemstreek. Vrijwel niet in de Polders en in de duinen.

Wallonië
Vrij algemeen in de Leemstreek, de kalkstreek en Lotharingen en zeldzaam in de Ardennen.

Wereld
In West-, Midden-, Zuid- en Oost-Europa, West-Azië en Noordwest-Afrika. Verwilderd in Scandinavië en Engeland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten