Cardamine pratensis (Pinksterbloem)

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 7 soorten Veldkers (Cardamina) soorten in het wild voor in Nederland:

• Bittere veldkers (Cardamine amara) - vrij zeldzaam
• Bolletjeskers (Cardamine bulbifera) - zeldzaam
• Bosveldkers (Cardamine flexuosa) - algemeen
• Kleine veldkers (Cardamine hirsuta) - algemeen
• Springzaadveldkers (Cardamine impatiens) - vrij zeldzaam
• Aziatische veldkers (Cardamine occulta) - algemeen/invasief
• Pinksterbloem (Cardamine pratensis) - algemeen

Veel veldkers-soorten lijken best veel op elkaar dus een goede flora is best handig!

De officiële wetenschappelijke naam is Cardamine pratensis L.

Er zijn twee verklaringen voor Cardamine:

1. Cardamine komt van Cardemon (Grieks) en is de naam van de oriëntaalse kers/waterkers, waar de plant nauw verwant aan is. Dioscorides beschreef deze plant al.
2. Cardamine is afgeleid van Cardis (Grieks) en betekent "hart", en van Damao (Grieks) en betekent "temperen/verzachten". Het kruid werd vroeger bij hartkwalen aangewend en kon de pijn verzachten.

Veel planten hebben als tweede wetenschappelijke naam Arvense/Arvensis of Campestre/Campestris of Pratense/Pratensis gekregen. Al deze soorten kunnen dan overal voorkomen. Eigenlijk word hiermee gezegd dat de betreffende plant meestal geen specifieke bodemsamenstelling nodig heeft. De naam dient vaak ook ter onderscheid van andere soorten. Arvense/Arvensis komt van Arvum en is Latijn en betekent "grond/akker". Campestre/Campestris is Latijn en betekent "(open) veld". Pratense/Pratensis is Latijn en betekent "van de weide".

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Cardamine pratensis in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk: Pinksterblom
• English: Cuckoo-flower
• Français: Cardamine des prés
• Deutsch: Wiesen-Schaumkraut
• Espanõl: Berro de prado
• Italiano:
• Svenska: Ängsbräsma
• Norsk: Engkarse
• Dansk: Engkarse

De Engelse naam is Cuckoo-flower. Dit betekent "koekoeksbloem". Deze naam geeft dus niet het Pinksterfeest aan maar de komst van de eerste Koekoek. Bij ons is dit het geval bij, hoe kan het ook anders, de Echte koekoeksbloem. Deze naam kwam werd vroeger ook in Nederland gebruikt voor deze plant. Dodonaeus noemde dit ook de Coekoexbloeme.

Voor de verspreiding van de Pinksterbloem in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Cardamine des prés. Dit is een combinatie van de wetenschappelijke naam en het woord Des prés wat "van de weiden" betekent.

De Duitse naam is Wiesen-Schaumkraut. Dit is betekent "weiden schuimkruid". Met schuim wordt Koekoekspoch bedoeld. Dit is het als schuim uitziende sap (ontstaan uit een chemische reaktie) dat ontstaat als de schuimcicade deze plant heeft bezocht. Dit is haast nooit op deze plant te zien maar wel op o.a. de twee bij ons voorkomende Koekoeksbloemen. De andere (vroegere) naam voor Pinksterbloem.

De Spaanse naam is Berro de prado. Dit betekent "tuinkers van het veld". Het is mij onbekend waarom Pinksterbloem word vergeleken met tuinkers. Ondanks dat beide soorten tot de Kruisbloemige horen lijken ze niet op elkaar.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Billeri dei prati. De vertaling voor Billeri is mij nog onbekend. Dei prati betekent "van de weiden", verwijzend naar de voorkeur om te groeien.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Ängsbräsma. Bräsma is een traditionele naam voor Cardamine pratensis. Het refereert aan de vis Brasem (Abramis brama) die kuit schiet als de Pinksterbloem (Cardamine prantensis) in bloei staat. Bergbräsma is dus familie van de Pinksterbloem en heeft het voorvoegsel Berg omdat dit plantje nog weleens kan voorkomen in scheuren tussen stenen (die veel voorkomen in Zweden).

Voor de verspreiding van Pinksterbloem in Zweden zie deze kaart.

De Noorse en Deense naam is gelijk, Engkarse. Deze namen verwijzen naar het feit dat deze plant nauw verwant is aan de Waterkers. Ze zijn beide onderdeel van de de Kruisbloemenfamilie (Cruciferae of Brassicaceae: beide namen zijn toegestaan).

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op vochtige tot natte, matig voedselrijke tot voedselrijke, niet of licht bemeste, basische tot zwak zure grond (zand, leem, veen, zavel, klei en löss).

Groeiplaats
Grasland (vochtig, licht bemest grasland, hooiland, weiland en grasvelden), bermen, bossen (loofbos en elzenbroekbos), moerassen (drijftillen en verlandingsvegetatiesop laagveen), waterkanten (o.a. slootkanten, vijverkanten en langs greppels), zeeduinen (duinvalleien), heggen, plantsoenen en begraafplaatsen.

Verspreiding

Nederland
Algemeen.

Vlaanderen
Zeer algemeen, maar iets minder algemeen in de duinen en in de Polders.

Wallonië
Algemeen.

Wereld
Koude en gematigde streken op het noordelijk halfrond.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten