Cochlearia officinalis/danica (Echt/Deens lepelblad)

Echt lepelblad is een typische kustbewoner (zie verspreidingskaartje). Helaas is het Deens lepelblad (Cochlearia danica) dit ook.  Deze is ook een stuk algemener en komt op meer plaatsen in Nederland voor. Beide lijken heel veel op elkaar. Dus ook hier weer, een goede flora is handig. Om het verhaal nog completer te maken komt in Nederland ook het zeldzamere Engels lepelblad (Cochlearia anglica) voor. En alle drie de soorten kruisen ook vaak met elkaar! In deze tabel op het forum van waarnemingen.nl staan ze allemaal op een rijtje met de verschillen en overeenkomsten. Zowel Echt- als Deens lepelblad is tegenwoordig veel te vinden langs wegbermen. Dit komt omdat autowegen 's winters veel worden bestrooid met zout. Dit zout spoelt naar de kanten en aangezien beide planten zoutminnend zijn ontkiemen de zaden ook prima op wegbermen. Het grappige is dat op deze manier bijna het gehele Nederlandse wegennet in kaart is gebracht a.d.v. een verspreidingskaart van Deens lepelblad door Nature today.  Echt lepelblad bloeit in Mei tot en met Juni.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

De officiële wetenschappelijke naam is Cochlearia officinalis L. en Cochlearia danica L.

Cochlearia (Latijn) en betekent "lepel". De bladeren van deze plant hebben de vorm van een lepel.

Officinalis komt van Officium (Latijn) en betekent "in dienst van". Een plant met de toevoeging Officinalis stond/staat in dienst van de wetenschap. Om de geneeskrachtige werking werd/wordt deze plant daarvoor gebruikt.

Danica is Latijn en betekent natuurlijk "Deens". Gek genoeg heb nog nergens gelezen dat het plantje echt uit deze contreien komt. Of het moet zo zijn dat sommige delen van het poolgebied Deens waren in het verleden. Walvisvaarders kenden Lepelblad namelijk wel zoals blijkt uit dit verhaal op de site van floranvannederland.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L.

Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij beide soorten voor het eerst in de publicatie Species Plantarum.

Soms wordt Deens lepelblad beschreven als Cochlearia officinalis subsp. danica (L.) Hook.f, alhoewel de meeste landen de naam van Linneaus aanhouden als officiële wetenschappelijke naam.  Hook staat voor William Jackson Hooker (6 juli 1785 - 12 augustus 1865). Hij was een Engelse botanicus en botanische illustrator, die de eerste directeur van Kew werd toen in 1841 werd aanbevolen om als botanische tuin onder staatseigendom te worden geplaatst. Hij was lid van vele society's waar onder andere de Royal society en de Linnean society. In 1870 herschreef hij de soort in de publicatie The Student's Flora of the British Islands.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk: Leppelblêd/Deensk leppelblêd
• English: Common scurvy-grass, Scurvy-grass
• Français: Cochléaire officinale
• Deutsch: Löffelkraut
• Espanõl: Coclearia, Hierba de Cucharas
• Italiano: Coclearia medicinale 
• Svenska: Skörbjuggsört
• Norsk: Skjørbuksurt
• Dansk: Læge-Kokleare

De Engelse naam is Scurvy-grass. Scurvy betekent "scheurbuik" en Grass betekent "gras". Lepelblad is absoluut geen gras maar lid van de Kruisbloemenfamilie (Cruciferae of Brassicaceae). Door een verhoogd Vitamine C gehalte werd het vroeger gebruikt door scheepslieden om scheurbuik te voorkomen.

Voor de verspreiding van deze Cochlearia officinalis in Engeland zie deze kaart.

Voor de verspreiding van deze Cochlearia danica in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Cochléaire officinale. Dit is de Franse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Löffelkraut. Löffel betekent "lepel" en Kraut betekent "kruid".

Voor de verspreiding van Echt/Deens lepelblad in Duitsland zie deze kaart.

Er zijn twee Spaanse namen:

1. Coclearia: Dit is de eerste wetenschappelijke naam.
2. Hierba de Cucharas: Hierba betekent "kruid" De betekent "van". Cucharas betekent "lepel".

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt,

De Italiaanse naam is Coclearia medicinale. Dit is ongeveer te vertalen als "genezende cochlearia". Het is dus de Italiaanse benaming voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam. Deze plant komt in Italië niet of nauwelijks voor vandaar dat er geen onderscheid is tussen Echt en Deens lepelblad.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse en Noorse naam is min of meer gelijk,  Skörbjuggsört/Skjørbuksurt.  Skörbjuggs/Skjørbuks betekent "scheurbuik". Ört/eurt/urt is de Scandinavische term voor "kruid".

Voor de verspreiding van Echt/Deens lepelblad in Zweden zie deze kaart.

De Deense naam is Læge-Kokleare: Læge betekent "arts/dokter" Deze naam benadrukt de medische toepassing (scheurbuik). Kokleare is de Deense benaming voor het eerste deel van de wetenschappelijke naam. 

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten