Helianthus annuus (Zonnebloem)

De Zonnebloem staat bekend als cultuurbloem. De plant is best wel veelzijdig. Hij wordt gebruikt om olie van te maken, dient als veevoer en je ziet hem erg vaak terug als snijbloem. Er zijn dan ook meer dan 70 soorten. Een veld met alleen maar gekweekte Zonnebloemen is ook erg mooi!  Zonnebloemen komen oorspronkelijk uit Noord- en Midden-Amerika en zijn meer dan 3000 jaar geleden gedomesticeerd door de oorspronkelijke bewoners van die gebieden. Rond 1530 werden zonnebloempitten door Spanjaarden naar Europa gebracht.

Deze plant, en enkele andere plantensoorten, staat bekend dat hij de eigenschap van Heliotropisme heeft. Dat betekent dat de plant een speciale celstuctuur heeft zodat deze ten alle tijden de bloemhoofdjes richting de zon heeft staan. Over dit fenomeen is heel veel geschreven o.a. op deze pagina. Alleen niet volwassen exemplaren van deze plant hebben deze eigenschap. Madeliefjes (Bellis perennis) hebben bijv. ook de eigenschap heliotropisme. De Zonnebloem bloeit in Juli tot en met Oktober. 

Er komen minstens 3 Helianthus-soorten in het wild voor in Nederland:

• Aardpeer (Helianthus tuberosus) - algemeen
• Stijve zonnebloem (Helianthus × laetiflorus) - zeldzaam/verwilderde tuinplant
• Zonnebloem (Helianthus annuus) - algemeen/verwilderde tuinplant

De officiële wetenschappelijke naam is Helianthus annuus L.

Helianthus is een samenstelling van twee Griekse woorden. Hēlios dat "zon" betekent en Anthos dat "bloem" betekent.

Annuus is Latijn. Het betekent "voor een jaar". Dit betekent dat deze plant maar een jaar bloeit na bevruchting. De plant is dus éénjarig. 

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Helianthus annuus in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• Frysk: Sinneblom
• English: Sunflower
• Français: Tournesol
• Deutsch: Gewöhnliche Sonnenblume
• Espanõl: Girasol
• Italiano: Girasole comune
• Svenska: Solros
• Norsk: Solsikke/Solvendel
• Dansk: Almindelig Solsikke

De Engelse naam is Sunflower. Net als de Nederlandse naam, Zonnebloem.

De Franse naam is Tournesol. Dit betekent "draaien rondom de zon". Grappig om te zien dat de ene taal het uiterlijk van de plant benoemd (Zonnebloem) en de andere taal de eigenschap om met de zon mee te draaien.

De Duitse naam is Gewöhnliche Sonnenblume. Dit geeft de suggestie dat er meer soorten bestaan. Dit klopt, de plant is vele malen gekruist om bepaalde eigenschappen naar boven te krijgen Op deze site ziet u de vele in Duitsland waargenomen Zonnebloemen.

De Spaanse en Italiaanse naam is nagenoeg gelijk, Girasol/Girasol commune. Gira komt van Girare. Dit betekent "draaien" en Sol betekent natuurlijk "zon". Commune betekent "gewoon/alledaags".

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Solros. Dit betekent "zonneroos".

De Noorse en Deense naam is nagenoeg gelijk, Solsikke/Solvendel/ Almindelig Solsikke. Solsikke komt uit het Latijnse Solsequium. Dus van Sol dat " zon " betekent en van Sequi dat "volgen" betekent. Dus totaal " draait om de zon". Almindelig betekent "algemeen/gewoon".

Ecologie

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten