Algemeen
De Reuzenberenklauw is inderdaad indrukwekkend om te zien. Hij wordt met gemak 3 meter hoog maar 5 meter is ook geen uitzondering. Even indrukwekkend zijn de bloemschermen met wel 80.000 bloemen. Iedereen wilde in de negentiende eeuw deze plant in zijn tuin. Nu is het een van de meest gehate planten.
De reuzenberenklauw is dan wellis waar niet giftig, althans in vergelijking met bijvoorbeeld monnikskap (Aconitum) of de Taxus (Taxus baccarat), vooral schapen zijn er dol op, maar bevat wel het sap van de plant furocoumarinen, die voor mensen sterk fototoxisch zijn. Blootstelling aan zonlicht na contact met het sap kan bij sommige mensen na 24 uur rode jeukende vlekken veroorzaken, die gevolgd worden door zwelling en blaarvorming (fytofotodermatitis). Het letsel kan eruitzien als een brandwond en het kan twee weken duren voordat het genezen is. Als litteken kan er een bruinverkleuring optreden. Wanneer het sap in de ogen komt, kan dit tot blindheid leiden. Als voorzorgsmaatregel moet dus elk contact met het plantensap vermeden worden; als dit toch gebeurd is, moet het sap zo snel mogelijk afgespoeld worden en moet blootstelling aan zonlicht van de huiddelen die in contact geweest zijn met het sap vermeden worden.
Samen met de Gewone berenklauw (Heracleum sphondylium) zijn dit de enige twee Berenklauw (Heracleum) soorten die in het wild voor komen in Nederland. Reuzenberenklauw bloeit in Juli tot en met September.
Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.
Verklaring Wetenschappelijke naam
De officiële wetenschappelijke naam is Heracleum mantegazzianum Sommier & Levier
Het woord Heracleum komt van de Griekse halfgod Heracles/Hercules. Het mag met recht een geslacht met krachtpatsers onder de planten genoemd worden. Ruw behaard, grof door grote kroezige bladsegmenten en de buikige bladscheden, manshoog met wijd uitdijende stengels.
Het woord Mantegazzianum is ter ere van Paolo Mantegazza (1831-1910), fysioloog, antropoloog, Italiaanse patriot en schrijver, een van de eerste die de theorie van Darwin in Italië populariseerden.
Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit Sommier & Levier
Sommier staat voor Stefano Sommier , volledige naam Carlo Pietro Stefano Sommier ( Florence , 20 mei 1848 - Florence , 3 januari 1922 ), was een Italiaanse botanicus , geograaf en antropoloog van Franse afkomst , vooral bekend om zijn wetenschappelijke reizen naar Italië , Scandinavië en Rusland als evenals voor zijn botanische collecties. In 1895 beschreef hij samen met Levier Heracleum mantegazzianum in de publicatie Nuovo Giornale Botanico Italiano; e Bollettino della Societa Botanica Italiano. Florence.
Levier staat voor Emilio Levier ( Emile Levier ) (1839 - 1911). Hij was een Zwitserse botanicus , bryoloog , algoloog , pteridoloog en mycoloog . Hij deed verkenningen in het gebied van de Kaukasus en identificeerde botanische soorten.
Meer
Zie ook de Nederlandse verklaring.
Namen in andere talen
- Frysk: Reuzebearepoat
- English: Giant Hogweed
- Français: Berce du Caucase
- Deutsch: Riesen-Bärenklau
- Espanõl: ?
- Italiano: Panace di Mantegazza
- Svenska: Jätteloka
- Norsk: Kjempebjønnkjeks
- Dansk: Kæmpe-Bjørneklo
verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Giant hogweed: Dit betekent "zwijnkruid". De plant ruikt naar varkens en de plant werd ook gebruikt als varkensvoer. Het gaat hier om een mannetjesvarken, een Beer. Dit ging op voor Gewone berenklauw (Heracleum sphondylium) maar of de Reuzenberenklauw al was ingeburgerd tijdens de naamgeving weet ik niet.
Voor de verspreiding van Heracleum mantegazzianum in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Berce du Caucase. Er zijn twee verklaringen, maar de herkomst van het woord Berce is onzeker.
- Misschien is de komt het van het Duitse Bartsch. Dit worord kan weer worden herleid naar het Poolse barszcz en is gerelateerd aan borsjt, een typisch Russisch culinair recept.
- Berce komt van Berceau dat "kribbe" betekent. Dit vanwege de gelijkenis met de zaden van de plant.
De woorden du Caucase betekenen "uit de Kaukasus". Dit is de plaatst waar de plant van origine vandaan komt. Afkomstig uit de noordelijke bergketen in de Kaukasus.
De Duitse naam is Riesen-Bärenklau. Dit betekent "reuzen-berenklauw".
De Spaanse naam is mij onbekend.
De Italiaanse naam is Panace di Mantegazza. Wat Panace betekent weet ik niet zeker. Het zou uit het Latijn komen dat "genezer van alles" betekent. Maar ik heb tot nu toe niks kunnen vinden over eventuele genezende eigenschappen van deze plant. Dus het woord Panace is mij onbekend. Mantegazza is de Italiaanse benaming voor het tweede gedeelte van de wetenschappelijke naam.
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Zweedse naam is Jätteloka. Dit betekent "reuzenbereklauw". Jätte betekent "reus" en Loka komt van het oud-Scandinavische is Lokja of Lökja (in het huidige Zweeds is het Sloka). Dit betekent "hangen" of "trekken". De zaden blijven hangen aan de beer (mannetjes varken) of hij "trekt" ze mee.
Voor de verspreiding van Heracleum mantegazzianum in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is Kjempebjørnekjeks. Dit betekent "reuzentberenkoekjes".
De Deense naam is Kæmpe-Bjørneklo. Dit betekent letterlijk "grote strijdende man-berenklauw".
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op vochtige, voedselrijke grond (zand, leem, zavel en klei).
Groeiplaats
Bermen (o.a. middenbermen van autowegen), dijken, geluidswallen, omgewerkte grond, braakliggende grond, tuinen, ruderale plaatsen, ruigten, waterkanten, langs spoorwegen (spoorbermen), plantsoenen, parken, bossen (loofbossen), bosranden en struwelen.
Verspreiding
Nederland
Vrij algemeen. Het meest in stedelijke omgeving, aan de binnenduinrand en in kleigebieden. Ingeburgerd tussen 1900 en 1924.
Vlaanderen
Vrij algemeen ingeburgerd, maar zeldzaam in de Kempen. Het meest in en nabij stedelijke gebieden.
Wallonië
Vrij zeldzaam, Het meest in stedelijke omgeving.
Wereld
Oorspronkelijk uit Zuidwest-Azië (de Kaukasus). Ingeburgerd in Europa. Ingevoerd in de negentiende eeuw.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Planten in het nieuws
Verspreiding Heracleum mantegazzianum
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
