Heracleum sphondylium (Gewone berenklauw)

Wie denkt aan deze plant denkt meestal aan de Reuzenberenklauw. Dat is deze dus niet. Alhoewel de giftige/huidirriterende eigenschappen wel aanwezig zijn door de grote hoeveelheid Furanocoumarines in de plant. Verder lijken veel Schermbloemigen  (Apiaceae of Umbelliferae: beide wetenschappelijke namen zijn toegestaan) op elkaar dus een goede flora is zeker handig. Gewone berenklauw bloeit in Juni tot en met de herfst.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 20 soorten Schermbloemige in het wild voor in Nederland. Er vallen natuurlijk veel meer planten onder deze familie. Sommige soorten zijn Schermbloemige maar zien er heel anders uit. Sommige zijn echt zeldzaam. Op deze lijst staan alleen de vergelijkbare "witte" schermbloemige: 

• Akkerdoornzaad (Torilis arvensis) - zeer zeldzaam
• Dodemansvingers (Oenanthe crocata) - zeer zeldzaam
• Fluitenkruid (Anthriscus sylvestris) - algemeen
• Gevlekte scheerling (Conium maculatum) - vrij zeldzaam
• Gewone berenklauw (Heracleum sphondylium) - algemeen
• Gewone engelwortel (Angelica sylvestris) - algemeen
• Heelkruid (Sanicula europaea) - zeldzaam
• Heggendoornzaad (Torilis japonica) - algemeen
• Hondspeterselie (Aethusa cynapium) - algemeen
• Karwij - zeldzaam
• Kleine bevernel (Pimpinella saxifraga) - vrij zeldzaam
• Kleine watereppe (Berula erecta) - algemeen
• Melkeppe (Peucedanum palustre) - algemeen
• Pastinaak (Pastinaca sativa) - algemeen
• Pijptorkruid (Oenanthe fistulosa) - algemeen
• Reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum) - algemeen
• Waterscheerling (Cicuta virosa) - vrij zeldzaam
• Watertorkruid (Oenanthe aquatica) - algemeen
• Peen (Daucus carota) - algemeen
• Zevenblad (Aegopodium podagraria) - algemeen

De officiële wetenschappelijke naam is Heracleum sphondylium L.

Het woord Heracleum komt van de Griekse halfgod Heracles/Hercules. Het mag met recht een geslacht met krachtpatsers onder de planten genoemd worden. Ruw behaard, grof door grote kroezige bladsegmenten en de buikige bladscheden, soms manshoog met wijd uitdijende stengels.

Sphondylium (Grieks) betekent "wervel". Dit slaat op de buitenste buikige bladscheden of dat de stengel van de bloeiwijze zo sterk is als een ruggengraat.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Heracleum sphondylium voor het eerst in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk: Bearepoat
• English: Hogweed, American cow-parsnip
• Français: Berce sphondyle
• Deutsch: Wiesen-Bärenklau
• Espanõl: Branca ursina falsa
• Italiano: Panace commune
• Svenska: Björnloka, Björnfloka
• Norsk: Kystbjørnekjeks
• Dansk: Almindelig Bjørneklo

Er zijn twee Engelse namen:

1. Hogweed: Dit betekent "zwijnkruid". De plant ruikt naar varkens en de plant werd ook gebruikt als varkensvoer. Het gaat hier om een mannetjesvarken, een Beer.
2. American cow-parsnip: Dit betekent "Amerikaanse koeien-parsnip". Een beetje rare vertaling maar het kan niet anders. Amerikaans want het is de enige Heracleum soort die inheems is in Noord-amerika. Koeien want deze plant is voelt zich overal thuis en is al lange tijd betrokken bij het dagelijks leven van de plattelandsbevolking die het op verschillende manieren gebruikt: voedsel, medicijnen en.....veevoer. Parsnip is waarschijnlijk een samenstelling tussen Parsley (Selderij) en Turnip (knolraap). 

Voor de verspreiding van de Gewone berenklauw in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Berce sphondyle. Er zijn twee verklaringen, maar de herkomst van het woord Berce is onzeker. 

1. Misschien is de komt het van het Duitse Bartsch. Dit worord kan weer worden herleid naar het Poolse barszcz en is gerelateerd aan borsjt, een typisch Russisch culinair recept.
2. Berce komt van Berceau dat "kribbe" betekent. Dit vanwege de gelijkenis met de zaden van de plant.

De naam sphondyle is de Franse benaming voor de tweede wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Wiesen-Bärenklau. Dit betekent "weide-berenklauw".

Voor de verspreiding van Gewone berenklauw in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is Branca ursina. Beide namen komen uit het Latijn en het betekent "poot/klauw beer". Dus naar het uiterlijk van het doorzichtig beeld van de zaden van deze plant.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Panace commune. Panace komt waarschijnlijk van het Latijnse Panacea dat "(geneeskrachtige) plant" betekent. Voor zover mij bekend is aan de Berenklauw nooit een geneeskrachtige eigenschap toebedeeld. Commune betekent gewoon. Dit ter onderscheid van de Reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum).

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Björnloka. Björn betekent "beer" en het achtervoegsel Loka komt van het oud-Scandinavische is Lokja of Lökja (in het huidige Zweeds is het Sloka). Dit betekent "hangen" of "trekken". De zaden blijven hangen aan de beer (mannetjes varken) of hij "trekt" ze mee. 

Voor de verspreiding van Gewone berenklauw in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Kystbjønnkjeks. Dit betekent "kustberenkoekjes".

De Deense naam is Almindelig Bjørneklo. Dit betekent "algemene berenklauw".

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten