Hypericum montanum (Berghertshooi)

Dit is een zeer zeldzame plant (Zie het Floron-verspreidingskaartje). Hij wordt niet zo hoog en stelt veel eisen aan de grond wil hij voorkomen. Berghertshooi houdt van vrij droge, kalkrijke grond in loofbossen en struikgewas. De plant komt dan ook alleen van nature voor in Nederland in Zuid-Limburg, Overijssel en Gelderland. Hij wordt niet zo erg groot als bijv. het bekende Sint-janskruid (Hypericum perforatum) en is eigenlijk alleen goed te determineren m.b.v. een betere flora. Berghertshooi bloeit in Juli tot en met Augustus.

Er komen minstens 10 Hertshooi (Hypericum) soorten in het wild voor in Nederland:

• Berghertshooi (Hypericum montanum) - Zeer zeldzaam
• Canadees hertshooi (Hypericum canadens) - Zeer zeldzaam
• Fraai hertshooi (Hypericum pulchrum) - Zeldzame soort
• Gevleugeld hertshooi (Hypericum tetrapterum) - Algemeen
• Kantig/Gevlekt hertshooi (Hypericum maculatum) - Algemeen
• Mansbloed (Hypericum androsaemum) - Algemeen/verwilderde tuinplant
• Moerashertshooi (Hypericum elodes) - Vrij zeldzaam
• Ruig hertshooi (Hypericum hirsutum)  - Zeldzaam
• Sint-janskruid (Hypericum perforatum) - Algemeen
• Sint-janskruid x Kantig hertshooi (Hypericum × desetangsi) - Algemeen

En dan zijn er enkele soorten die niet eens een Nederlandse naam hebben en er zijn enkele kruisingen. Het is dus maar net in welk deel van het land je woont welke je tegenkomt.

De officiële wetenschappelijke naam is Hypericum montanum L.

Er zijn twee verklaringen voor Hypericum:

1. Hypericum stamt af van Hypo (Grieks) en betekent "onder/tussen", en Ereiko (Grieks) en betekent "heide". Dit wil zeggen dat de plant veel voorkomt op heidegronden.
2. Hypericum verwijst naar de god Hyperion, vader van de zon in de Griekse mythologie. Een rede van deze verwijzing naar de zon is dat de bloemen zo schitterend geel zijn.

Montanum komt van Montanus (Latijn) en betekent "bergbewoners". Dit omdat de plant komt van nature voor in de Kaukasus (gebergte op de uiterste Zuidoostelijke grens van Europa en het Westen van Azië).

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1755 beschreef hij Hypericum montanum in zijn publicatie Flora Suecica (Svecica).

Zie ook de Nederlandse verklaring

• English: Pale St John's-wort
• Français: Millepertuis des montagnes
• Deutsch: Berg-Hartheu
• Espanõl:
• Italiano: Erba di S. Giovanni montana
• Svenska: Bergjohannesört
• Norsk: Bergperikum
• Dansk: Bjerg-Perikon

De Engelse naam is St John's-wort. Pale betekent "bleek". De bloemen van deze plant zijn bleker dat andere soorten Hypericum zoals bijv. Sint-janskruid (Hypericum perforatum). St. John is de Engelse evenknie van de Nederlandse St. Jan en Wort word over het algemeen in het Engels gebruikt voor een plant die geneeskrachtige werkingen heeft of waardevol is als voedsel.

Voor de verspreiding van Berghertshooi in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Millepertuis des montagnes. Mille betekent "duizenden/ontelbare". Pertuis betekent letterlijk "zeegat/rechthoekige afvoer". Deze naam refereert aan het feit dat de stengelbladeren vol zitten met zogenaamde gaatjes. In werkelijkheid zijn dit doorzichtige kliercellen gevuld met etyrische oliën. Élégant betekent "fraai/elegant". Het is dé Franse benaming voor een Hypericum-soort. De montagnes betekent "van de bergen".

De Duitse naam is Berg-Hartheu. De uitleg staat bij de verklaring van de Nederlandse naam.

Voor de verspreiding van Berghertshooi in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is Hipérico de montaña. Dit is de Spaanse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam. 

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Erba di S. Giovanni montana. Erba betekent "kruid". S. Giovanni is de Italiaanse evenknie voor de Nederlandse St. Jan. Montana is de Italiaanse benaming voor het twee gedeelte van de wetenschappelijke naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse, Noorse en Deense naam is min of meer gelijk, Bergjohannesört/Berg-perikum/Bjerg-Perikon. Dit betekent BergSt. Janskruid/Berg perikum/Berg-perikon. Perikum/Perikon is de Noors/Deense benaming voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam.

Voor de verspreiding van Berghertshooi in Zweden zie deze kaart.

Ecologie

Bodem
Licht beschaduwde, warme plaatsen op droge, kalkrijke, matig voedselarme, stikstofarme, liefst lemige grond (leem, zavel, mergel en zand).

Groeiplaats
Bossen (loofbossen), struwelen, kapvlakten, heggen en bosranden. Hakhoutbeheer is min of meer een voorwaarde voor het standhouden van de soort. Verruiging door b.v. bramen en brandnetels en ook de daardoor ontstane dikke strooisellaag is een bedreiging voor de plant. De soort kan vrij lang standhouden in de schaduw. De plant vormt dan slappe liggende stengeltjes, die weinig opvallen.

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en op de Veluwe. Misschien ook nog in Twente.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam in de Leemstreek (Vorst en het Zoniënwoud) en in de Voerstreek..

Wallonië
Zeldzaam in het Maasgebied en in de zuidelijke Ardennen. Elders zeer zeldzaam.

Wereld
Zuidwest-Azië, Noord-Afrika, in de Kaukasus en in West-, Zuid- en Midden-Europa. Noordelijk tot in Zuid-Scandinavië, zuidelijk tot in Portugal, Italië en de noordelijke Balkan en de Kaukasu en oostelijk tot in West-Ruuslande Oekraïne. Ook in Engeland en Wales.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten