Malva sylvestris (groot kaasjeskruid)

Vroeger stond Malva bekend als een kruid dat erg handig was om te genezen tegen vele kwalen. Het stond bekend als Herba omniumorbium, wat zoiets betekent als "het kruid voor allerlei ziekten. De plant werd door Pedanius Dioscorides genoemd als middel voor darmen en baarmoederklachten. De Romeinse schrijver Plinius de Oudere noemt de plant als geneesmiddel tegen wespen- en schorpioenensteken. Hij beveelt ook het kruid aan om de bevalling te versnellen. De plant bevat vitamine A, vitamine C, vitamine B1, vitamine B2 en caroteen. Ze is ook lange tijd als groente in trek geweest. Van de bloemen kan ook thee worden gezet.  Dit zou goed helpen tegen keelpijn, vanwege de aanwezigheid van slijmstoffen in de bloemen.Ongetwijfeld zijn er nog veel meer medicinale en culinaire toepassingen. Groot kaasjeskruid bloeit in Juni tot en met de herfst.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen in minstens 7 soorten Kaasjeskruid (Malva) in Nederland in het wild voor: 

• Donker kaasjeskruid (Malva sylvestris var. mauritiana) - Verwilderd
• Groot kaasjeskruid (Malva sylvestris) - Algemeen
• Kleinbloemig kaasjeskruid (Malva parviflora) - Zeldzaam
• Klein kaasjeskruid  (Malva neglecta) - Algemeen
• Muskuskaasjeskruid (Malva moschata) - Algemeen
• Rond kaasjeskruid (Malva pusilla) - Zeldzaam
• Vijfdelig kaasjeskruid (Malva alcea) - Vrij zeldzaam

Ook de plant Heemst (Althaea officinalis) lijkt veel op diverse Malva soorten. Heemst maakt wel deel uit van de Malvafamilie maar is een andere soort, een Athaea.

De officiële wetenschappelijke naam is Malva sylvestris L.

Er zijn drie verklaringen voor Malva:

1. Malva is afgeleid van Moloche/Malacha/Molkos (Grieks) en betekent "week/verzachten". De plant werd vanwege haar slijmerige sap weekmaker/verzachter.
2. Malva is afgeleid van Malluah (Hebreeuws!!) en betekent "saladeachtige groente", wat duidt op het gebruik van deze plant in het eten.
3. Malva komt van het Franse woord Mauve wat "rozeviolet" betekent naar de kleur van de kroonbladeren.

Sylvestris (Latijn) betekent "bosachtig, met hout begroeid". Dit verwijst naar de voorkeursplek om te groeien bij deze plant. Alhoewel de plant in Nederland vaker voorkomt langs bijv. de berm i.p.v. het bos, maar wel als voorkeur in de schaduw.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Malva sylvestris in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk: Tsyskeblom
• English:  Common Mallow, blue mallow, high malow 
• Français: Grande Mauve, Mauve sylvestre
• Deutsch: Wilde Malve
• Espanõl: Malva común
• Italiano: Malva selvatica
• Svenska: Vanlig rödmalva, Vildmalva, Röd kattost
• Norsk: Apotekarkattost
• Dansk: Almindelig Katost

Er zijn drie Engelse namen:

1. Common Mallow: Common betekent "gewoon" en Mallow  is afgeleid van het Oud Engelse "malwe" wat weer geïmporteerd werd uit het Latijnse "malva". Ook kan het van het vroegere Griekse woord μαλάχη (malakhē) wat "mallow" betekent er mee te maken hebben. Beide termen zijn trouwens van Mediterraanse afkomst bedoeld voor een groep planten (Lavatera) die later zijn ingedeeld tot de Malva familie.
2. Blue mallow: Dit betekent "blauwe mallow". Als je de Paarse bloemen droogt en er bijv. een tinctuur van maakt wordt de kleur Blauw i.p.v. Paars
3. High mallow: Dit betekent "hoge mallow". Door de ongelofelijke populariteit zijn er heel veel volksnamen voor deze plant. O.a. cheese-cake, cheese-cake flower, cheese-flower, cheese-log, mallow, marsh mallow, pancake plant, zebrina mallow.

Voor de verspreiding van Groot kaasjeskruid in Engeland zie deze kaart.

Er zijn twee Franse namen:

1. Grande Mauve: Dit betekent letterlijk "grote paarse". Het Groot kaasjeskruid is net een slag groter dan Klein kaasjeskruid (Malva neglecta) maar het scheelt niet echt veel. Met paars wordt natuurlijk de kleur van de bloemen bedoeld.
2. Mauve sylvestre: Dit is de een combinatie van weer het woord Mauve (paars) en de twee wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Wilde Malve. Het woord Wilde "in het wild groeiende werd waarschijnlijk gegeven ter onderscheid van de gekweekte variant. Men ontdekte al snel dat deze Malve (Malva sylvestis) erg nuttig was voor voedsel en medische toepassingen. De volksnamen voor deze plant zijn dan ook talrijk, Käslikraut, Hasenpappel, Hanfpappel, Johannispappel, Katzenkäse, Pissblume, Ross-Malve, Mohrenmalve, Algiermalve, Gartenpappel, Malve, Mauretanische Malve, Stockrose etc.

Voor de verspreiding van Groot kaasjeskruid in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is Malva común. Dit betekent "gewone malva". Het woord Común dient ook in Spanje als onderscheid van diverse andere Malva-soorten.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Malva selvatica. Dit is de Italiaanse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Spaanse naam is Malva común. Dit betekent "algemene/veel voorkomende Malva".

 Er zijn twee Zweedse namen:

1. Rödmalva: Dit betekent "algemene rode malva".
2. Röd kattost: Dit betekent letterrlijk "rood kat-kaas". Rood is dus min of meer de kleur van de plant.Met Kat-kaas wordt bedoeld dat het een soort "nepkaas" is. Natuurlijk worden hiermee bedoeld dat de vruchtdozen op kazen lijken (zie de verklaring bij de Nederlandse naam) maar het dus niet zijn. 

Voor de verspreiding van Groot kaasjeskruid in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is  Apotekarkattost. Dit betekent "apothekerskattost". Een tegenstelling dus. Deze plant stond al heel vroeg bekend om zijn heilzame werking. Het woord Kattost is uitgelegd bij de derde Zweedse naam.

De Deense naam is Almindelig Katost. Dit betekent "algemene katost".

Ecologie

Bodem
Zonnige, vaak iets open plaatsen op matig droge tot vochtige, voedselrijke, vaak omgewerkte of betreden, humusrijke en goed doorlatende grond (leem, zavel, klei en stenige grond).

Groeiplaats
Bermen, wegkanten, dijken, akkers (akkerranden), ruigten, puin, braakliggende grond, zeeduinen, langs spoorwegen (spoorbermen en spoorwegterreinen), haventerreinen, industrieterreinen en tussen straatstenen.

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen, met name in Zeeland. Vrij zeldzaam in het oosten en midden van het land.

Vlaanderen
Vrij algemeen, maar vrij zeldzaam in de Kempen. Het meest in de Polders, de Duinen en de Zand- en Zandleemstreek.

Wallonië
Vrij algemeen, maar zeer zeldzaam in de Ardennen.

Wereld
Oorspronkelijk uit Europa en Azië. Nu in alle werelddelen, in gebieden met een gematigd of substropisch klimaat.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Geen Kaasjeskruid maar toch familie.

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten