Algemeen
Er vielen mij twee dingen op toen ik deze plant opzocht op internet. Pijptorkruid schijnt een beetje op Venkel te lijken en heeft daarom de bijnaam Watervenkel. Ook is de Watertorkruid een beetje giftig zodat vee hem laat staan zodat Watertorkruid het iets beter zou doen. Dit verhaal komt niet overeen met de praktijk. Sinds 1950 is de plant met 25 % tot 50% achteruit gegaan. Wel is de plant nog algemeen. Hij bloeit in Juni, Juli en Augustus.
Er komen in Nederland minstens 4 Torkruid (Oenanthe) soorten in het wild voorin Nederland:
- Dodemansvingers (Oenanthe crocata) - zeer zeldzaam
- Pijptorkruid (Oenanthe fistulosa) - algemeen
- Watertorkruid (Oenanthe aquatica) - algemeen
- Zilt torkruid (Oenanthe lachenalii) - zeldzaam
Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.
Verklaring Wetenschappelijke naam
De officiële wetenschappelijke naam is Oenanthe fistulosa L.
Oenanthe is afgeleid van Oinos (Grieks) en betekent "wijn", en van Anthos (Grieks) en betekent "bloem". De geur van de bloem (bij enkele soorten van dit geslacht) komt overeen met die van een wijnstok.
Fistulosa komt van fistula (Latijn) en betekend "pijp". Dit slaat op de holle stengel van de plant.
Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Oenanthe fistulosa in de publicatie Species Plantarum.
Meer
Zie ook de Nederlandse verklaring.
Namen in andere talen
- Frysk: Holkrûd
- English: Tubular Water-dropwort
- Français: Oenanthe fistuleuse
- Deutsch: Röhriger Wasserfenchel
- Espanõl:
- Italiano: Finocchio acquatico tubuloso
- Svenska:Pipstäkra
- Norsk: Pipekjørvel
- Dansk: Vand-Klaseskærm
verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Tubular Water-dropwort. Dit betekent letterlijk "buisvormige druppelwort". Het buisvormige wordt al bij de Nederlandse en het tweede gedeelte van de eerste wetenschappelijke verklaring uitgelegd. De naam Dropwort komt van een plant uit een heel andere familie, de Knolspirea (Filipendula vulgaris). De wortels van deze plant hebben druppelvormige knollen. Wort wordt over het algemeen in het Engels gebruikt voor een plant die geneeskrachtige werkingen heeft of waardevol is als voedsel.
Voor de verspreiding van Oenanthe fistulosa/aquatica in Engeland zie deze kaart.
De Franse naam is Oenanthe fistuleuse. Dit is de Franse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.
De Duitse naam is Röhriger Wasserfenchel. Dit betekent "buisvormige watervenkel". Voor het buisvormige zie de verklaring bij Engelse naam. De stengelbladeren van deze plant tonen, met enige fantasie, enige gelijkenis met die van de Wilde venkel (Foeniculum vulgare).
De Spaanse is mij onbekend.
In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Italiaanse naam is Fellandrio. Dit is afgeleid van finocchio en betekent "venkel". De naam finocchio komt vaker voor bij deze plant. Zoals ik al zei bij Algemeen was het vroeger een eetbare groente met een aromatische smaak en geur, gekweekt in verschillende variëteiten, waarvan de bladsteel waarvan de basale bladeren, breed, wit en vlezig, de groente vormen; de zaden, met een anijsachtige smaak en geur, werden gebruikt om voedsel op smaak te brengen.
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Zweedse naam is Pipstäkra Letterlijk betekent dit "stinkpijp". Deze naam heeft uitleg nodig. Pip wordt bij diverse talen uitgelegd. Het woord Stärka is afgeleid van Stäka dat vroeger "stank/stinken betekende. Gek genoeg is nergens iets te vinden dat wijst op de geur van Torkruid. Dus dit blijft een beetje een mysterie.
Voor de verspreiding van Oenanthe fistulosa/aquatica in Zweden zie deze kaart.
De Noorse naam is Pipekjørvel. Dit betekent "pijpkervel". Deze naam lijkt erg op de Duitse naam. Alleen in Denemarken vinden ze dat het blad van deze plant op dat van Kervel lijkt.
De Deense naam is Vand-Klaseskærm. Dit betekent "water-bos/trosscherm". Dit betekent dat ondanks dat Torkruid een echte schermbloemige is deze niet wijd uit met veel zijuitlopers groeit maar als een bos in of bij het water groeit.
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige plaatsen op natte, voedselrijke, vaak kalkhoudende grond of in ondiep zoet of zwak brak water met een bodem van zand, leem, zavel, veen of klei.
Groeiplaats
Waterkanten en water (beken, sloten, poelen, plassen, vijvers, veenputten en poldersloten), moerassen en grasland ('s winters overstroomde laagten in weilanden).
Verspreiding
Nederland
Vrij algemeen in het westen, in laagveengebieden en in het noordelijk zeekleigebied, vrij zeldzaam in het oosten en midden en zeer zeldzaam in Zuid-Limburg en Flevoland.
Vlaanderen
Vrij algemeen in in de Polders. Elders zeldzamer.
Wallonië
Zeer zeldzaam.
Wereld
In West-, Midden- en Zuid-Europa, Noordwest-Afrika en Zuidwest-Azië.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Oenanthe fistulosa
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
