Orobanche rapum-genistae (Grote bremraap)

De planten uit de Bremraapfamilie zijn een van de weinige planten in Nederland die parasiteert op diverse specifieke soorten andere planten. Hij dood deze niet maar maakt gebruik van de voedingsstoffen waar de Bremraap dan weer van leeft  Met hun wortels onttrekken ze water en opgeloste stoffen aan de wortels van andere planten, maar de planten zijn zelf ook in staat tot fotosynthese. Alleen diverse soorten Ratelaar en Ogentroost doen dit ook. Al deze planten zijn een halfparasiet. Grote bremraap bloeit in Mei, Juni en Juli.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen in minstens 8 soorten Bremraap (Orobanche) in het wild voor in Nederland:

• Bitterkruid bremraap (Orobanche picridis) - zeldzaam
• Blauwe bremraap (Orobanche purpurea) - zeldzaam
• Distelbremraap (Orobanche reticulata) - zeer zeldzaam
• Grote bremraap (Orobanche rapum-genistae) - zeer zeldzaam
• Klavervreter (Orobanche minor) - zeldzaam
• Klimopbremraap (Orobanche hederae) - zeldzaam
• Walstrobremraap (Orobanche caryophyllacea) - zeldzaam
• Tijmbremraap (Orobanche alba) - komt niet meer voor in Nederland

De officiële wetenschappelijke naam is Orobanche rapum-genistae Thuill.

De naam Orobanche afgeleid van het Orobos (Grieks) en betekent "erwt" en Agchein (Grieks) wat "wurgen" betekent. Deze plant parasiteert op een andere planten. Vaak op planten van de familie van de erwt (fabacea), vandaar deze naam. Dat wil zeggen, hij heeft geen chlorofyl en kan dus niet leven zonder een andere plant te "wurgen" (er op parasiteren) zoals op bijv. de onderstaande lijst.

Rapum (Latijn) en betekend knol/raap/wortelknol.

Dit betekent dat deze plant parasiteert op de Brem door te kiemen op de wortels. Hierdoor ontstaat dan een wortelknol.

Genisteae is een stam van bomen , struiken en kruidachtige planten in de onderfamilie Faboideae van de peulvruchten familie Fabaceae waar de Brem onder valt.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit Thuill. Dit staat voor Jean-Louis Thuillier is een Franse tuinman en botanicus , geboren op 21 april 1758 en stierf op 22 november 1822. In 1799 beschreef hij Orobanche rapum-genistae in de publicatie Flore des environs de Paris.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk: Bremfretter
• English: Greater Broomrape
• Français: Orobanche du genêt
• Deutsch: Ginster-Sommerwurz
• Espanõl: Espárrago de lobo
• Italiano: Succiamele maggiore
• Svenska: ?
• Norsk: ?
• Dansk: Høj Gyvelkvæler

De Engelse naam is Greater Broomrape. Greater betekent "grotere". Het is een van de grootste Bremrapen.Het woord Broomrape bestaat uit twee delen. Broom verwijst naar Brem, de plant waar de Grote bremraap (Orobanche rapum-genistae) op parasiteert. Het woord Brem komt van het oud Engelse Brom dat is ontstaan uit het West-Germaanse Bráma- (Oudhoogduitse Bramo , "braamstruik"). Het gebruik van de takken van deze planten voor het vegen gaf aanleiding tot de term Broom (bezem) Rape betekent "raap". Raap komt van het woord Napus (Latijn) betekend "knol/raap". Dit omdat er een onderaardse knol/raap ontstaat (zie de Verklaring van de Nederlandse naam).

Voor de verspreiding van Grote brandnetel  in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Orobanche du genêt. Orobanche is de eerste wetenschappelijke naam Du genêt betekent "van de brem".

De Duitse naam is Ginster-Sommerwurz. Ginster betekent "brem".Dit betekent dat deze plant parasiteert op de Brem. Alle Bremraap-soorten (Orobanche) heten in Duitsland Sommerwurz. Dit betekent letterlijk "zomerwortel". Dus een plant die parasiteert m.b.v. de wortel en bloeit in het begin van de zomer.

Voor de verspreiding van Grote bremraap in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is Espárrago de lobo. Espárrago betekent "asperge" en Lobo betekent "wolf". Waarom is mij onbekend. 

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Succiamele maggiore. Alle soorten Bremraap heten in Italië Succiamele. Dit woord bestaat uit twee delen. Succia komt van Succhiare dat "zuigen" betekent. De sappen worden als het ware omhoog gezogen (parasiteren op). Mele betekent "appel". Waarom is mij nog niet bekend. Maggiore betekent "grotere" omdat dit de grootst in het wild levende Bremraap is. Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. De hier genoemde naam kan ook nog varianten hebben.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Deense naam is Høj Gyvelkvæler. Høj betekent "hoge". Gyvelkvæler bestaat uit twee delen. Gyvel betekent "brem" en Kvæler komt van kvæle en betekent "wurgen/stikken".

De Zweedse en Noorse is bij onbekend. Er zijn dan ook geen waarnemingen in deze landen.

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen op droge, voedselarme, zwak zure zandgrond met een niet te dichte begroeiing. Grote bremraap woekert vooral op Brem.

Groeiplaats
Zandige hellingen, zandige bermen en dijken, grasland (ruig grasland en schraal grasland), heide, struwelen (bremstruweel), oude rivierduintjes, langs spoorwegen (spoordijken), parken, landgoederen en afgravingen (zandgroeven).

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam in de Kempen ten zidwesten van Eindhoven, in Noord-Limburg en in het rivierengebied in het oosten van Gelderland. Vroeger ook in Zuid-Limburg, Zeeuwsch-Vlaanderen en Noord-Drenthe.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam in zandig Vlaanderen en in de Kempen.

Wallonië
Zeer zeldzaam in het Maasgebied en de Ardennen.

Wereld
Noordwest-Afrika en West- en Zuid-Europa, noordelijk tot in Zuid-Schotland en Nederland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten