Oxybasis glauca (Zeegroene ganzenvoet)

Zeegroene ganzenvoet is samen met bijv. Melganzenvoet (Chenopodium album), Perzikkruid (Persicaria maculosa), Moeraskers (Rorippa palustris), en samen met nog vele andere soorten een typische pioniersplant. Dat wil zeggen dat deze soort een van de eerste planten is die boven de grond komt als er bijv. gewerkt is aan de weg. De plant lijkt veel op Korrelganzenvoet (Lipandra polysperma/Chenopodium polyspermum) maar verschilt wel op diverse punten. Zeegroene ganzenvoet bloeit in Juni tot en met de herfst.

Er komen minstens 11 soorten die Ganzenvoet heten, maar dus lang niet altijd tot het geslacht Chenopodium behoren, in het wild voor in Nederland:

• Beursjes ganzenvoet (Oxybasis chenopodioides ) - Zeer zeldzaam
• Esdoornganzenvoet (Chenopodiastrum hybridum) - Zeldzaam
• Korrelganzenvoet (Lipandra polysperma/Chenopodium polyspermum) - Algemeen
• Liggende ganzenvoet (Dysphania pumilio) - Vrij zeldzaam
• Melganzenvoet (Chenopodium album) - Vrij algemeen
• Muurganzenvoet (Chenopodiastrummurale) - Zeldzaam
• Rode ganzenvoet (Oxybasis rubra) - Algemeen
• Stinkende Ganzenvoet (Chenopodium vulvaria) - Zeer zeldzaam
• Stippelganzenvoet (Chenopodium ficifolium) - Algemeen
• Welriekende ganzenvoet (Dysphania ambrosioides) - Vrij zeldzaam
• Zeegroene ganzenvoet (Oxybasis glauca) - Algemeen

De officiële wetenschappelijke naam is Oxybasis glauca (L.) S.Fuentes, Uotila & Borsch

Het geslacht Oxybasis werd voor het eerst beschreven in 1841 door Grigori Silytsch Karelin en Ivan Petrovich Kirilov (een jonge man die Grigorij opvoedde uit bijna-armoede). Waar de naam Oxybasis vandaan komt is mij onbekend. Zoals hieronder beschreven staat beschreef Linnaeus deze soort in 1753. In 2012 is deze plant ingedeeld in het geslacht Oxybasis. Door middel van moleculair genetisch onderzoek is gebleken dat de soort in strikte zin niet tot Chenopodium behoort. Daarom werd het in 2012 door Suzy Fuentes-Bazan , Pertti Uotila en Thomas Borsch in het geslacht Oxybasis geplaatst. Ik heb deze publicatie niet kunnen vinden en heb dus geen voorbeeld foto.

Glauca is Latijn en betekent "blauw/grijs" naar de kleur van de stengelbladeren. Ik neem aan de onderkant.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan.

In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij de soort als eerste als Chenopodium glaucum

Zie ook de Nederlandse verklaring

• Frysk: Griene mealje
• English: Oak-leaved goosefoot
• Français: Oxybaside glauque
• Deutsch: Graugrüner Gänsefuß
• Espanõl: ?
• Italiano: Chenopodio glauco
• Svenska: Blåmålla
• Norsk: Ugrasblåmelde
• Dansk: Blågrøn Gåsefod

De Engelse naam is Oak-leaved goosefoot. Dit betekent "eikebladvormige ganzenvoet". Het grappige is dat de Engelse naam de enige naam is die de vorm van het blad vergelijkt met eikenblaadjes. Goed het is een beetje tegenstrijdig want de naam Ganzenvoet refereert al aan de gelijkenis met ganzenpootjes.

Voor de verspreiding van Zeegroen ganzenvoet in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Oxybaside glauque. Dit is de Franse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Graugrüner Gänsefuß. Dit betekent "grauwgroene ganzenvoet". In Duitsland heeft men het over grauw groen i.p.v. zeegroen.

Voor de verspreiding van Zeegroene ganzenvoet in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is mij  onbekend.

De Italiaanse naam is Chenopodio glauco. In veel landen is de geslachtsnaam Oxybasis niet in gebruik. Wel de andere naam, Chenopodium. Dus krijg je hier de Italiaanse benaming van de volledige wetenschappelijke naam, Chenopium glauca.

De Zweedse naam is Blåmålla. Het woord Målla is waarschijnlijk afgeleid van Möla dat "molen" betekent. De plek waar natuurlijk meel te vinden is, verwijzend naar de witte "meel" laag op de plant. Dit gaat natuurlijk over een andere plant, Melganzenvoet (Chenopodium album). Wat al bij de Italiaanse naam staat, ook in Zweden behoort de Zeegroene ganzenvoet in het Chenopodiumgeslacht. Het woordje ervoor, Blä betekent "blauw". Dus een Blauwe (zeegroene) ganzenvoetsoort.

Voor de verspreiding van Zeegroene ganzenvoet in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Ugrasblåmelde. Dit betekent "onkruid blauw melde". Kennelijk ziet men deze blauwe melde (Zeegroene ganzenvoet) in Noorwegen als onkruid. Mede omdat het een succesvolle pioniers plant is. Gek genoeg word dit "onkruid" nauwelijks waargenomen in Noorwegen.

De Deense naam is Blågrøn Gåsefod. Dit betekent "blauwgroene ganzenvoet", een kleine variant op de Nederlandse naam.

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen (pioniervegetaties op vochtige tot natte, voedselrijke, met name stikstofrijke grond (vooral op klei, maar ook wel op laagveen en duinzand).

Groeiplaats
Wegranden, droogvallende plaatsen in uiterwaarden, drooggevallen bodems van oude rivierarmen, tichelgaten, akkers, tuinen, perken, ruigten, ruderale plaatsen (o.a. bij mesthopen en afvalhopen), omgewerkte grond, braakliggende grond, verstoorde grond, opgespoten grond, zeeduinen (langs duinplassen), waterkanten (langs veedrinkpoelen) en bij toegangen van weiland.

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen in Zeeland, in het noordelijk zeekleigebied, in laagveengebieden, in de Hollandse duinstreek en in het rivierengebied. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.

Vlaanderen
Vrij zeldzaam.

Wallonië
Vrij zeldzaam, maar zeer zeldzaam in de Ardennen.

Wereld
In alle werelddelen. In gebieden met een gematigd of koel klimaat.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten