Persicaria amphibia (Veenwortel)

Zoals beschreven in de verklaring is Veenwortel een plant die zowel een watervorm als een landvorm heeft en in beide milieus het even goed doet. Het is zelfs de enige plantensoort die dat heeft in onze flora. Er zijn verschillen die elke flora beschrijft. Beide vormen doen het goed als je het verspreidingskaartje er bij houdt. 

Deze tweet laat dit goed zien: 

De Veenwortel (Persicaria amphibia) bloeit!
Niet voor niks heet de Veenwortel 'amphibia' oftewel amfibie. Veenwortel kan namelijk zowel in het water als op het land groeien. De landvorm komt nauwelijks tot bloei, de watervorm daarentegen bloeit vaak wel! Prachtig 👌 pic.twitter.com/wIFLbRceAh

— Stef van Walsum (@stefvanwalsum) July 3, 2023

Oorspronkelijk werd het geslacht Polygonum veel ruimer opgevat dan tegenwoordig. Dit geslacht is opgesplitst in Duizendknoop (Persicaria), Kielduizendknoop (Fallopia) en Varkensgras (Polygonum). Om een beter inzicht te krijgen in deze familie staat op het YouTube-kanaal van Floron een uitgebreide video. Het eerste gedeelte gaat over het Zuring-geslacht (Rumex) maar vanaf 42:36 word het Duizendknoop-geslacht behandeld.

Als aanvulling op deze zeer verhelderende video staan er in deze tabel van het forum van waarnemingen.nl ook enkele verschillen/overeenkomsten tussen verschillende soorten Duizendknoop. Veenwortel bloeit vanaf Juli tot en met Oktober.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 8 soorten Duizendknoop (Persicaria) in het wild voor in Nederland:

• Adderwortel (Persicaria bistorta) - Algemeen
• Beklierde duizendknoop (Persicaria lapathifolia) - Algemeen
• Kogelduizendknoop (Persicaria capitata) - Zeldzaam/Ingeburgerd sinds 2000
• Kleine duizendknoop (Persicaria minor) - Algemeen
• Perzikkruid (Persicaria maculosa) - Algemeen 
• Veenwortel (Persicaria amphibia) - Algemeen
• Waterpeper (Persicaria hydropiper) - Algemeen
• Zachte duizendknoop (Persicaria mitis) - Algemeen

De officiële wetenschappelijke naam is Persicaria amphibia (L.) Delarbre

Persicaria komt van Prunus persica (Latijn) en betekent "perzikboom". Dit omdat het blad van deze plant lijkt op dat van de perzikboom.

Polygonum komt van Poly (Latijn) en betekent "veel", en van Goni (Latijn) en betekent "knoop". Dit omdat de plant deel uitmaakt van de duizendknoopfamilie. Alle planten van deze familie hebben veel knobbels op hun stengel.

Amphibia (Latijn) en betekent "zowel in als naast" het water. De plant komt voor zowel op het droge als in het water.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit (L.) Delarbre

L. staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij de soort als Polygonum amphibium in de publicatie Species Plantarum.

Delarbre saat voor Antoine Delarbre (15 januari 172 - 27 mei 1807). Hij was een Franse natuuronderzoeker, botanicus, bryoloog en geoloog. In 1749 ging hij naar Clermont en leidde botanische expedities naar de bergen van de Auvergne. Tussen 1771 en 1789 doceerde hij natuurlijke historie en schreef hij acht memoires over flora en topografie. In 1800 herschreef hij in deze publicaties (Flore d'Auvergne; ou, Recueil des plantes de cette ci-devant province.) de soort als Persicaria amphibia.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk: Wetterreadskonk
• English: Amphibious Bistort
• Français: Renouée amphibie
• Deutsch: Wasser-Knöterich
• Espanõl: Polígono anfibio
• Italiano: Persicaria
• Svenska: Vattenpilört
• Norsk: Vass-slirekne
• Dansk: Vand-Pileurt

De Engelse naam is Amphibious Bistort. Amphibious verwijst naar het tweede gedeelte van de eerste wetenschappelijke naam. Bistort verwijst naar Persicaria bistorta (Adderwortel). Deze plant lijkt erg veel op Veenwortel. Ze zijn dan ook van dezelfde familie, De duizendknoopfamilie (Polygonaceae).

Voor de verspreiding van Persicaria amphibia/Polygonum amphibium in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Renouée amphibie.Renouée betekent "opnieuw geknoopt". Dit slaat op het feit dat deze plant onderdeel uitmaakt van de Duizendknoopfamilie (Polygonaceae).  De stengels van deze plantenfamilie hebben knoestige/verdikte delen. Waaruit dan weer nieuwe stengelbladeren groeien. Amphibie is de Franse benaming van de het tweede gedeelte van wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Wasser-Knöterich. Dit betekent letterlijk "water-knobbelige". Water omdat Veenwortel bijna altijd in het water groeit en Knobbelige vanwege de naam Duizendknoop.

De Spaanse naam is Polígono anfibio. Dit is de Spaanse benaming voor de tweede wetenschappelijke naam

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Persicaria anfibia. Dit is de Italiaanse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Vattenpilört. Dit betekent "water-pijlkruid. Vatten betekent "water". Dat Pijl (Pil) moet je niet al te letterlijk nemen. Met pijl wordt hier waarschijnlijk het smalle stengelblad bedoeld. Ört/eurt/urt is de Scandinavische term voor "kruid". De Zweedse naam voor Pijlkruid (Sagittaria sagittifolia) is Pilblad. Hier staat Pil wel voor een echt pijlvormig blad. De laatst genoemde plant is trouwens absoluut geen familie van Veenwortel.

Voor de verspreiding van Persicaria amphibia/Polygonum amphibium  in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Vass-slirekne. Dit beteken "waden duizendknoop". Slire betekent "schede", dus waar het blad begint bij de stengel. Kne betekent "knie". Overal waar een bladschede zit is ook een verdikte plek/knie.. Er zitten wel "duizend" knopen/knieën op de stengel.

De Deense naam is Vand-Pileurt. Dit betekent "water pijlkruid". Ört/eurt/urt is de Scandinavische term voor "kruid".

Ecologie

Bodem
Zonnige plaatsen in rustig, ondiep, voedselrijk water en op vochtige tot natte, zelden droge, matig voedselrijke tot zeer voedselrijke, meestal verstoorde grond (klei, leem, zavel en zand).

Groeiplaats
Water en waterkanten (ondiep water, slootkanten en beekoevers), moerassen (rietland), grasland (nat grasland en weiland in uiterwaarden), bermen (ruige plaatsen), langs spoorwegen (hoge spoordijken), tussen straatstenen, omgewerkte grond, akkers (akkerranden en verslempte droge tot vochtige akkers), perken, ruigten en langs heggen.

Verspreiding

Nederland
Algemeen.

Vlaanderen
Algemeen.

Wallonië
Algemeen, maar zeldzaam in de Ardennen.

Wereld
Gematigde en koele streken op het noordelijk halfrond. Ingeburgerd in Zuid-Amerika en Zuid-Afrika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten