Plantago maritima (Zeeweegbree)

Wat echt opvalt bij het Floron verspreidingskaartje is dat Zeeweegbree vrij algemeen in het Wadden- en het Deltagebied en zeldzaam in aangrenzende zeekleigebieden en zeer zeldzaam langs het IJsselmeer. Kennelijk stelt de plant meer eisen aan de bodem dan kustgrond en zee in de buurt. Zeeweegbree bloeit in Mei tot en met September.

Er komen in Nederland minstens 7 Weegbree (Plantago) soorten in het wild voor in Nederland:

• Getande weegbree (Plantago major subsp. intermedia) - algemeen
• Grote weegbree (Plantago major subsp. major) - algemeen
• Hertshoornweegbree (Plantago coronopus) - algemeen
• Ruige weegbree (Plantago media) - vrij zeldzaam
• Smalle weegbree (Plantago lanceolata) - algemeen
• Zandweegbree (Plantago arenaria) - zeldzaam
• Zeeweegbree (Plantago maritima) - vrij zeldzaam

De officiële wetenschappelijke naam is Plantago maritima L.

Plantago komt van Planta pedis (Latijn) en betekent "voetzool" duidend op de gelijkenis van de bladeren met een voetzool. Persoonlijk zie ik dit niet, dus het verhaal hieronder heeft meer met de naamgeving te maken. Weegbree werd vanuit Europa door de hele wereld verspreid. De Indianen noemde het "De voetstap van de blanke", omdat het overal werd gevonden waar de Europeanen geweest waren.

Maritima is Latijn en betekent "bij de kust". Dit is dus relatief zoals bij de Nederlandse verklaring is beschreven.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Plantago maritima in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• Frysk: Sudden
• English: Sea Plantain
• Français: Plantain maritime
• Deutsch: Strand-Wegerich
• Espanõl: llantén marítimo
• Italiano: Piantaggine delle argille
• Svenska: Gulkämpar
• Norsk:Strandkjempe
• Dansk: Strand-Vejbred

De Engelse en Franse naam is nagenoeg gelijk. Sea Plantain/Plantain maritime. Het woord Plantain is de Engelse benaming voor weegbree. Het komt van de geslachtsnaam Plantago en is afgeleid van het Latijnse Planta Pedis dat "voetzool" betekent. Dit omdat men het plat tegen de bodem liggende blad met een voetzool vergeleek. Dit sloeg vooral op de Grote weegbree (Major betekent groot/breed) die met zijn brede bladeren algemeen langs wegen voorkomt. Deze soort werd de naamgever voor het gehele geslacht Weegbree, ook voor soorten met smallere bladeren zoals bijv. Smalle weegbree (Plantago lanceolata).

De Duitse naam is Strand-Wegerich. De naam Wegerich is afgeleid van het Oude Hoge Duitse woord Wegarih of het Midden Hoge Duitse Wegerich, dat weer vertaald kan worden met Wegbeherrscher. De afzettingen op paden werd ook uitgelegd dat de weegbree kan verhelpen tegen alles wat je kan overkomen op een pad, zodat (bv verstuikingen). Deze betekenis is natuurlijk toepasbaar op de landvarianten van een Weegbree-soort maar het is wel de algemene verklaring.

De Spaanse naam is llantén marítimo. Dit betekent letterlijk "maritieme weegbree". Llantén is de Spaanse benaming voor het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Piantaggine delle argille. Piantaggine is de Italiaanse benaming van het eerste gedeelte van de wetenschappelijke naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse en Noorse naam is nagenoeg gelijk, Gulkämpar/Strandkjempe. Dit betekent letterlijk "gele vechter/strand vechter". Natuurlijk wordt hier niet letterlijk vechter bedoeld maar een reuzachtige "man". Dis een flinke vorm van een Weegbree-soort met gele meeldraden! i.p.v. de Grote weegbree (Plantago major subsp. major)

De Deense naam is Strand-Vejbred. Dit betekent letterlijk "strand wegbreedte". Maar op de site van Den Danske Ordbog staat precies de juiste beschrijving, "smal, vaak zacht glooiend land dat een zee, een meer of een beek begrenst".

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen (pioniervegetatie), soms ook meer gesloten plaatsen op vochtige tot meestal natte, matig voedselrijke tot voedselrijke, meestal vrij kalkarme, brakke of zilte grond (zand, klei en stenige plaatsen).

Groeiplaats
Lage schorren (kwelders), zeeduinen (strandvlakten), grasland (zilt grasland en beweide zandheuveltjes langs het IJsselmeer), bermen ('s winters gepekelde autowegen), zeedijken (tussen stenen), waterkanten (kreekoevers en langs bergbeken) en moerassen (binnendijks, zilt rietland), rotsachtige plekken in de bergen.

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen in het Wadden- en het Deltagebied, zeldzaam in aangrenzende zeekleigebieden en zeer zeldzaam langs het IJsselmeer.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam langs de Schelde tot Antwerpen, in het Zwin en bij Nieuwpoort.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
In Centraal Europa en Azië, van Tsjechië en Slowakije tot Afghanistan en Mongolië. Ook in sommige Europese gebergten, aan de Europese en Noord-Amerikaanse kust en op de zuidpunt van Zuid-Amerika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten