Ranunculus parviflorus (Kleine boterbloem)

Als je Boterbloem bij Google intypt blijkt dat er heel veel soorten zijn.

• Akkerboterbloem (Ranunculus arvensis) - Zeer zeldzaam
• Behaarde boterbloem (Ranunculus sardous) - Algemeen
• Blaartrekkende boterbloem (Ranunculus secretaris) - Algemeen
• Bosboterbloem (Ranunculus polyanthemos subsp. nemorosus) - Zeer zeldzaam
• Egelboterbloem (Ranunculus flammula) - Algemeen
• Grote boterbloem (Ranunculus lingua) - Algemeen
• Gulden boterbloem (Ranunculus auricomus)  - Vrij zeldzaam
• Kalkboterbloem (Ranunculus polyanthemos subsp. polyanthemoides) - Zeer zeldzaam
• Kleine boterbloem (Ranunculus parviflorus) - Zeldzaam
• Knolboterbloem (Ranunculus bulbosus) - Algemeen
• Kruipende boterbloem (Ranunculus repen) - Algemeen
• Scherpe boterbloem (Ranunculus acris) - Algemeen

En als je Ranunculus (de familie waar de Boterbloem toe behoort) bij Google intypt krijg je nog eens 9 soorten:

• Gewoon/vreemd speenkruid (Ranunculus ficaria) - Algemeen
• Fijne/zilte/grote waterranonkel (Ranunculus aquatilis/peltatus) - Algemeen
• Kleine waterranonkel (Ranunculus trichophyllus) - Zeldzaam
• Klimopwaterranonkel (Ranunculus hederaceus) - Zeldzaam
• Penseelbladige waterranonkel (Ranunculus penicillatus)  - Zeer zeldzaam
• Stijve waterranonkel (Ranunculus circinatus) - Algemeen
• Vlottende waterranonkel (Ranunculus fluitans) - Zeldzaam
• Witte waterranonkel (Ranunculus ololeucos) - Zeldzaam
• Zilte waterranonkel (Ranunculus baudotii) Zeldzaam

Een lange lijst dus!! Dit geeft aan dat als iemand zegt "ik zag een Boterbloem" dan moet het antwoord moet zijn. "Welke van de 11 soorten.  En ze lijken ook nog allemaal op elkaar. (althans een heleboel). Dus bijna overbodig om te zeggen dat een goede flora echt nodig is. Alle Ranunculus soorten zijn giftig voor vee, maar hun onaangename smaak zorgt dat het vee ze vanzelf laat staan. Vergiftiging kan wel optreden wanneer boterbloemen overvloedig voorkomen in reeds afgegraasde weiden waar weinig eetbaars overgebleven is.

Waar ik mij vergist in heb is dat Boterbloemen of een ingesneden stengelblad hebben of een lancetvormig stengelblad hebben. Behalve de Kleine boterbloem dus. Ik zei dus tegen iemand op internet n.a.v. een foto van een niet bloeiend exemplaar dat dit geen Boterbloem, uitgaande van wat ik net schreef. Maar iemand anders zij dat dit niet zo was. N.a.v. diverse foto's snap ik mijn foutje. De Kleine boterbloem is dé uitzondering. De stengelbladeren zijn in het begin (zie foto bovenaan) anders uitgesneden dan gewoonlijk en ze zijn aan de randen behaard. Kleine boterbloem bloeit in Mei tot en met Juni.

De officiële wetenschappelijke naam is Ranunculus parviflorus L.

Ranunculus is het verkleinwoord van Rana (Latijn) wat "kikker" betekent. De Ranonkels (familienaam) staan veelal langs de sloten en in vochtige weiden, de woonplaats van kikkers dus.

Parvi komt van Paruos (Grieks) en betekent "klein" wat natuurlijk slaat op de bloemen van deze plant die vele malen kleiner zijn dan die van andere Boterbloem-soorten.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1759 beschreef hij Ranunculus parviflorus in de publicatie Systema Naturae.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• English: Small flowered buttercup
• Français: Renoncule à petites fleurs
• Deutsch: ?
• Espanõl: Ranuncle de flor petita
• Italiano: Ranuncolo a fiori piccoli
• Svenska: Småranunkel
• Norsk: ?
• Dansk: Dansk: Småblomstret Ranunkel

De Engelse naam is Small-flowered buttercup. Deze naam en vrijwel alle buitenlandse namen hebben ongeveer dezelfde betekenis, "kleinbloemige boterbloem/ranonkel".

De Franse naam is Renoncule à petites fleurs

De Duitse naam is mij onbekend. Er zijn ook geen waarnemingen.

De Spaanse naam is Ranuncle de flor petita.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Ranuncolo a fiori piccoli.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Småranunkel

De Noorse naam is mij onbekend. Er zijn ook geen waarnemingen.

De Deense naam is Småblomstret Ranunkel

Kleine boterbloem staat op een open, zonnige tot deels beschaduwde, vochtige, goed gedraineerde bodems die uit allerlei grondsoorten kunnen bestaan. De éénjarige plant staat op kerkhoven, in velden en wegbermen, in bossen en bosranden, op haven- en overslagterreinen en ruderale plekken. Recent blijken campings een geschikte niche te zijn voor deze soort. Toeristen brengen onopzettelijk zaden uit Zuid-Europa mee waarbij ze op standplaatsen ontkiemt in het najaar en het jaar daarop bloeit. De soort is oorspronkelijk inheems in Europa maar is vooral met graantransporten ook terecht gekomen in N-Amerika en Australië, van waaruit ze tegenwoordig in omgekeerde volgorde weer in Europa wordt geïntroduceerd. Kleine boterbloem was in ons land tot nu toe alleen bekend van Maastricht maar blijkt nu vooral op campings aan de kust regelmatig op te duiken. De soort is goed herkenbaar aan haar alleenstaande bladeren die behaard zijn, aan haar eveneens alleenstaande bloemen met een kale bloembodem, de teruggeslagen, behaarde kelkbladen en de 0 tot 5 kroonbladen. Verder is de vrucht heel markant, deze is geheel kaal behalve de zijvlakken die voorzien zijn van papillen die gekromd en in een schuine, borstelachtige stekel uitlopen en een snavel die deltavormig is en een teruggekromde top heeft.

CC-BY-SA 3.0 René van Moorsel/Sipke Gonggrijp, 2020

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten