Ranunculus repens (Kruipende boterbloem)

Deze héél algemeen voorkomende Boterbloem lijkt erg veel op de eveneens héél veel voorkomende Scherpe boterbloem. Het grote verschil is dat de stengel van de Kruipende boterbloem geribbeld is en (dat het middelste deelblaadje van het blad van de Kruipende boterbloem gesteeld is (is iets wat omhooggekropen). Meer ervaren plantenliefhebbers noemen dit ook wel het Repensteeltje, naar de wetenschappelijke naam. Kruipende boterbloem bloeit in Mei, Juni en Juli.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Als je Boterbloem bij Google intypt blijkt dat er heel veel soorten zijn.

• Akkerboterbloem (Ranunculus arvensis) - Zeer zeldzaam
• Behaarde boterbloem (Ranunculus sardous) - Algemeen
• Blaartrekkende boterbloem (Ranunculus secretaris) - Algemeen
• Bosboterbloem (Ranunculus polyanthemos subsp. nemorosus) - Zeer zeldzaam
• Egelboterbloem (Ranunculus flammula) - Algemeen
• Grote boterbloem (Ranunculus lingua) - Algemeen
• Gulden boterbloem (Ranunculus auricomus)  - Vrij zeldzaam
• Kalkboterbloem (Ranunculus polyanthemos subsp. polyanthemoides) - Zeer zeldzaam
• Kleine boterbloem (Ranunculus parviflorus) - Zeldzaam
• Knolboterbloem (Ranunculus bulbosus) - Algemeen
• Kruipende boterbloem (Ranunculus repen) - Algemeen
• Scherpe boterbloem (Ranunculus acris) - Algemeen

En als je Ranunculus (de familie waar de Boterbloem toe behoort) bij Google intypt krijg je nog eens 9 soorten:

• Gewoon/vreemd speenkruid (Ranunculus ficaria) - Algemeen
• Fijne/zilte/grote waterranonkel (Ranunculus aquatilis/peltatus) - Algemeen
• Kleine waterranonkel (Ranunculus trichophyllus) - Zeldzaam
• Klimopwaterranonkel (Ranunculus hederaceus) - Zeldzaam
• Penseelbladige waterranonkel (Ranunculus penicillatus)  - Zeer zeldzaam
• Stijve waterranonkel (Ranunculus circinatus) - Algemeen
• Vlottende waterranonkel (Ranunculus fluitans) - Zeldzaam
• Witte waterranonkel (Ranunculus ololeucos) - Zeldzaam
• Zilte waterranonkel (Ranunculus baudotii) Zeldzaam

Een lange lijst dus!! Dit geeft aan dat als iemand zegt "ik zag een Boterbloem" dan moet het antwoord moet zijn. "Welke van de 11 soorten.  En ze lijken ook nog allemaal op elkaar. (althans een heleboel). Dus bijna overbodig om te zeggen dat een goede flora echt nodig is. Alle Ranunculus soorten zijn giftig voor vee, maar hun onaangename smaak zorgt dat het vee ze vanzelf laat staan. Vergiftiging kan wel optreden wanneer boterbloemen overvloedig voorkomen in reeds afgegraasde weiden waar weinig eetbaars overgebleven is.

De officiële wetenschappelijke naam is Ranunculus repens L.

Ranunculus is het verkleinwoord van Rana (latijn) wat "kikker" betekent. De Ranonkels (familienaam) staan veelal langs de sloten en in vochtige weiden, de woonplaats van kikkers dus.

Repens (Latijn) betekent "omlaag gaan", wat het kruipende groeigedrag benadrukt, al hoewel de meeste Kruipende boterbloemen gewoon recht omhoog groeien.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij ? in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk: Krûpende bûterblom
• English: Creeping Buttercup
• Français: Renoncule rampante
• Deutsch: Kriechender Hahnenfuß
• Espanõl: Botón de oro
• Italiano: Ranuncolo strisciante 
• Svenska: Revsmörblomma
• Norsk: Krypsoleie
• Dansk: Lav Ranunkel

De Engelse naam is Creeping Buttercup. Dit betekent "kruipende boterbloem", dus het zelfde als de Nederlandse naam.

Voor de verspreiding van Ranunculus repens in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Renoncule rampante. Dit is een combinatie van het eerste deel van de wetenschappelijke naam en het woord Rampante. Rampante komt van Ramper en betekent "kruipen".

De Duitse naam is Kriechender Hahnenfuß. Kriechender betekent "kruipende". Hahnenfuß betekent "hanevoet/poot". Veel boterbloemen hebben ingesneden bladeren. Ze zijn soms zo diep ingesneden, dat de bladschijf uit verschillende los­se blaadjes is samengesteld. In dit typische boterbloemblad zag men vroeger enige gelijkenis met een vogelpoot, vandaar de volksnamen Kraaienpoot en Hanenvoet.

De Spaanse naam is Botón de oro. Dit betekent "gouden knoop". Maar waarom juist deze Boterbloem die naam heeft gekregen is mij onbekend. Misschien alleen ter onderscheid.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Ranuncolo strisciante. Dit is de Italiaanse benaming voor de Nederlandse naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Revsmörblomma. Rev betekent "een soort kruipen/gebruik maken van scheuren in de grond". Smörblomma betekent "boterbloem".

Voor de verspreiding van Ranunculus repens in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Krypsoleie. Dit betekent "kruipende soleie". Solei komt van Soleie wat Boterbloemfamilie betekent waar deze plant toe behoort. Maar wat Solei echt betekent is mij nog onbekend, dus "kruipende boterbloem.

De Deense naam is Lav Ranunkel. Lav betekent "laag" en Ranunkel id de Deense benaming voor het eerste deel van de wetenschappelijke naam.

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde, open tot grazige plaatsen (pionier) op vochtige tot natte, matig voedselrijke tot zeer voedselrijke, vaak wat verdichte en/of verstoorde, niet te zure grond (vrijwel alle grondsoorten).

Groeiplaats
Moerassen, bermen, zeeduinen (duinvalleien), akkers, tuinen, omgewerkte grond, braakliggende grond, plantsoenen, ruigten, grasland, uiterwaarden, bosranden, bossen (wilgenvloedbossen en langs bospaden), langs wegen in geultjes en waterkanten (open plekken o.a. langs poelen, sloten en vijvers).

Verspreiding

Nederland
Zeer algemeen.

Vlaanderen
Zeer algemeen.

Wallonië
Zeer algemeen.

Wereld
Gematigde en koude streken in Europa, Azië en Noordwest-Afrika. Ingeburgerd in Noord-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten