Reseda lutea (Wilde reseda)

Bij de verklaring van de wetenschappelijke naam staat dat de plant o.a. werd gebruikt als hulpmiddel bij het kleuren van linnen door de aanwezigheid van de stoffen luteolinen en flavonoïde. Maar zover ik nu begrijp werd daar eerder zijn soortgenoot Wouw (Reseda luteola) voor gebruikt. Wilde reseda bloeit in Juni tot en met September.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 3 Reseda (Reseda) soorten in Nederland:

• Wilde reseda (Reseda lutea) - algemeen
• Witte reseda (Reseda alba) - zeldzaam/verwilderde tuinplant
• Wouw (Reseda luteola) - algemeen

De officiële wetenschappelijke naam is Reseda lutea L.

Reseda komt van Resedare (Latijn) en betekent "doen bedaren" wat duidt op het gebruik van de plant vroeger als geneesmiddel tegen gezwellen.
Er zijn drie verklaringen voor lutea:

1. De plant plant is rijk aan luteoline en flavonoïde die een felgele kleurstof geeft  en werd vroeger veel gebruikt als kleurstof voor linnen , wol en zijde 
2. Lutea komt van Luteus (Latijn) wat "goudgeel/safraangeel" betekent. Dit slaat op de kleur van de bloemen.
3. Lutea komt van Luteus (Latijn) en betekent "uit leem/klei" wat betrekking heeft op de voorkeursplaats waar de plant groeit.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Reseda lutea in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk: Wylde reseda
• English: Wild Mignonette
• Français: Réséda jaune
• Deutsch: Gelbe Resede
• Espanõl: Gualdón
• Italiano: Reseda gialla
• Svenska: Gulreseda
• Norsk: Byreséda
• Dansk: Gul Reseda

De Engelse naam is Wild Mignonette. Dit betekent "wilde mignonette". Wild omdat de plant ook regelmatig voorkomt als cultivar. Mignonette komt uit het Frans en betekent ongeveer "iets kleins/schattig". Of Mignonette komt uit het Frans en betekent"miniatuurflesje" naar de gelijkenis van de gehele plant. Persoonlijk zie ik dit niet dus de echte verklaring is mij nog onbekend.

Voor de verspreiding van Wilde reseda  in Engeland zie deze kaart

De Franse naam is Réséda jaune. Er zijn twee mogelijke verklaringen:

1. Dit betekent "gele reseda". Deze plant is samen met de, ook in het wild voorkomende, Wouw (Reseda luteola) lid van de Resedafamilie (Resedaceae). De bloemen van de Wilde reseda zijn niet echt geel. Hier wordt de gele kleurstof die vroeger verkregen werd uit de wortels van de plant. Zie ook de wetenschappelijke naam van de plant.
2. Dit betekent "gele reseda". Het is ter onderscheid. Want er bestaat ook een Witte reseda (Reseda alba) die in het Frans Reseda blanc heet.

De Duitse naam is Gelbe Resede. Ook dit betekent "gele reseda". Alleen heet de Witte reseda natuurlijk Weisse resede.

De Spaanse naam is Gualdón  Dit is afgeleid van Gualdo en betekent "geel". N.a.v. het gele kleurstofverhaal. De Wouw (Reseda luteola), een vergelijkbare plant, heeft bijna dezelfde naam, gualda, De verklaring voor deze naam is gelijk.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Reseda gialla. Dit betekent ook, net als vele andere buitenlandse namen, weer "gele reseda". Ook hier zijn twee mogelijke verklaringen voor, net als bij de Franse naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse en Deense naam is gelijk. Gulreseda. Dit betekent ook "gele reseda".

Voor de verspreiding van Wilde reseda in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Byreséda. Dit betekent "stadsreseda". Byreseda is wat ze in Noorwegen een ballastplant noemen. Reseda is als zaad het land ingekomen met vrachtauto of scheepsladingen. Vaak overleeft het zaad niet maar soms is het (te) succesvol en is het overal terug te vinden. Nu groeit de plant langs wegen en in stortplaatsen in de laaglanden van Oost en langs de kust naar Zuid-Trøndelag.

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen (pionier) op droge, vrij voedselarme tot matig voedselrijke, kalkhoudende grond (zand, zavel, mergel en stenige plaatsen).

Groeiplaats
Omgewerkte grond, braakliggende grond, ruigten (kalkrijke ruigten), bermen, langs spoorwegen (spoorwegterreinen), akkers (akkerranden), dijken (open plekken op zuidhellingen), puin, haventerreinen, fabrieksterreinen, zeeduinen (ruderale plaatsen), afgravingen (steengroeven, zandafgravingen en mergelgroeven), tussen straatstenen, tegen muren, parkeerplaatsen en opslagplaatsen.

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam in Zuid-Limburg, in het rivierengebied, in de Hollandse en Zeeuwse duinen en in het midden van het land. Elders zeldzaam.

Vlaanderen
Vrij zeldzaam in het kustgebied en het Maasgebied. Elders zeldzaam.

Wallonië
Vrij zeldzaam in het Maasgebied en in Brabant. Elders zeldzaam.

Wereld
Oorspronkelijk afkomstig uit het Middellandse-Zeegebied. Nu in het grootste deel van Europa, in Noord-Afrika, Zuidwest-Azië, Noord-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten