Rorippa palustris (Moeraskers)

De Nederlandse naam doet vermoeden dat de Moeraskers familie is van de Rozenfamilie (Rosaceae). Een Kers (bijv. een Prunus) behoort ook tot deze familie. Maar Moeraskers is dat absoluut niet. Moeraskers is een typische Kruisbloemige (Cruciferae of Brassicaceae: beide namen zijn toegestaan). Moeraskers is naast Akkerkers (Rorippa sylvestris), Slanke waterkers (Rorippa microphylla/Nasturtium microphyllum) en Gele waterkers (Rorippa amphibia) een erg algemene gele Kers die overal voor komt. Ze lijken alle 3 op elkaar en een goede flora, waar al deze soorten in voorkomen, is dan ook nodig.  Alhoewel deze plant zodanig slecht ontwikkelde kroonbladen heeft dat je al snel op de goede soort komt. Ook is het een typische pioniersplant. Dat wil zeggen dat deze soort een van de eerste planten is die boven de grond komt als er bijv. gewerkt is aan de weg. Gele waterkers bloeit vanaf Mei tot en met Juni.

Er zijn minstens 5 soorten Waterkers (Rorippa) dus een goede flora biedt uitkomst. De volgende soorten komen voor in Nederland: 

• Akkerkers (Rorippa sylvestris) - Algemeen
• Gele waterkers  (Rorippa amphibia) - Algemeen
• Moeraskers (Rorippa palustris) - Algemeen
• Oostenrijkse kers  (Rorippa austriaca) - Vrij zeldzaam
• Slanke waterkers (Rorippa microphylla/Nasturtium microphyllum) - Algemeen
• Witte waterkers (Rorippa nasturtium-aquaticum/Nasturtium officinale) - Vrij zeldzaam

De officiële wetenschappelijke naam is Rorippa palustris (L.) Besser

Komt van Rorippen. Dit is een Saksische volksnaam waarvan de betekenis verder niet bekend is.

Veel planten hebben bij het tweede gedeelte van de wetenschappelijke naam de woorden aqua/aquatica/aquatila of  palustris gekregen. Al deze plantensoorten komen dan bij of in water voor. Soms verdraagt de plant brak (zoutig) water, maar er is in ieder geval een (zeer) vochtige bodem nodig. De naam dient ook vaak ook ter onderscheid van andere soorten. Aqua is Latijn en betekent "water". Aquatica is Latijn en betekent "modderige/moerasachtige grond of levend bij/in het water". Aquatila is Latijn en betekent "gebied bij het water". Palustris is Latijn en betekent "moeras (achtig)".

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit(L.) Besser.

L. staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij de soort als Sisymbrium palustre in de publicatie Species Plantarum. Soms staat de wetenschappelijke naam met (L.) en soms zonder (L)  geschreven.

Besser staat voor Wilibald Swibert Joseph Gottlieb von Besser (7 juli 1784 - 11 oktober 1842) was een in Oostenrijk geboren botanicus die het grootste deel van zijn leven op het grondgebied van West- Oekraïne werkte. In 1822 beschreef hij Rorippa palustris in de publicatie Enumeratio Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• Frysk: Feankers
• English: Marsh Yellow-cress
• Français: Rorippe faux-cresson
• Deutsch: Gewöhnliche Sumpfkresse
• Espanõl: Rábano acuático
• Italiano: Crescione palustre
• Svenska: Sumpfräne
• Norsk: Brunnkarse
• Dansk: Kær-Guldkarse

De Engelse naam is Marsh Yellow-cress. Dit betekent "gele moeras-kers". Een algemene naam bedoeld als onderscheid. De Gele waterkers (Rorippa amphibia) heet in Engeland bijv. Great yellow-cress

De Franse naam is Cresson des marais. Kers van het moeras. Dus ook weer gelijk aan de Nederlandse naam.

De Duitse naam is Gewöhnliche Sumpfkresse. Dit betekent "gewone moeraskers" dus min of meer het zelfde als de Nederlandse naam.

De Spaanse naam is Rábano acuático. Dit betekent "waterradijs". De echte radijs zoals wij die kennen is wel een Kruisbloemige (Cruciferae) maar een heel andere familie. De jonge bladeren, stengels en scheuten van deze plant worden in Spanje wel soms als salade gegeten of gekookt. Het is een goede vervanger voor een Waterkers.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Crescione palustre. Dit betekent "moeraskers", dus de Italiaanse benaming voor de Nederlandse naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Sumpfräne. Dit betekent Dit bete kent "water-scherp". Waarschijnlijk is deze naam ontstaan vanwege de scherpe smaak van het sap van de plant.Dit bete kent "moeras-scherp". Waarschijnlijk is deze naam ontstaan vanwege de scherpe smaak van het sap van de plant.

De Noorse naam is Brunnkarse/Brønnkarse Dit betekent "waterkers". Je ziet aan deze naam niet precies of je nu te maken hebt met een Water of Moerskers.

De Deense naam is Kær-Guldkarse. Kær betekent "moeras" Guldkarse betekent "gouden kers", natuurlijk vanwege de goudgele kleur.

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen (pionier) op vochtige tot natte, vaak tijdelijk overstroomde, kalkarme, voedselrijke, met name stikstofrijke grond (slibrijk zand, leem en humeuze, modderige grond).

Groeiplaats
Waterkanten en moerassen (langs kortstondige plassen, greppels, rivieren en meren en drooggevallen plaatsen langs sloten, poelen en vijvers), in goten, langs paden, wegkanten, akkers, moestuinen, plantsoenen, boomspiegels, grasland (grasvelden en langs beweide rivierlopen en drinkplaatsen) en tussen straatstenen.

Verspreiding

Nederland
Algemeen.

Vlaanderen
Algemeen in de Zand- en Zandleemstreek, de Polders, de Maasvallei en de Kempen, vrij algemeen in de Leemstreek en vrij zeldzaam in de Duinen.

Wallonië
Algemeen in Brabant en vrij algemeen in het Maasgebied. Elders zeldzaam.

Wereld
Koude en gematigde gebieden. In alle werelddelen.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten