Salsola kali subs. kali/Kali subsp. turgida (Stekend loogkruid)

Sommige soorten (onder meer het Stekend- en Zacht longkruid die voorkomen in de Nederlandse duinen) van de Amarantenfamilie raken in de herfst los van de ondergrond en rollen, voortgedreven door de wind, soms ettelijk honderden meters verderop. Ook gebeurt het dat verschillende struikjes aan elkaar 'klitten' en zo een grote bol vormen. Deze eigenaardigheid , vergelijk het Amerikaanse "tumbleweed" (van die bollen die je in oude westernfilms zag), dient slechts tot de zaadverspreiding. Dit "rollen" gebeurt in het zand aan de kust. Want aan het verspreidingskaartje is goed te zien dat planten van deze familie een biotoop hebben van een vlakke, droge of iets wat zouthoudende grond. Sommige Loogkruiden groeien zelfs in zoutmoerassen en zijn zogenaamde halofyten. Samen met het iets zeldzamere Zacht loogkruid (Salsola subsp. tragus) zijn dit de enige Loogkruid (Salsola)-soorten die in Nederland in het wild voor komen. Stekend loogkruid bloeit vanaf Juli tot en met de herfst.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

De officiële wetenschappelijke naam is Salsola kali subsp. kali L.

Salsola komt van Salsus (Latijn) en betekent "zoutig", een verwijzing naar zijn groeiplaats (aan de kust e.d.).

Subsp. is een afkorting van subspecies. Dit is Latijn en betekent letterlijk "onder de soort". Hiermee wordt bedoeld dat het geen losstaande soort is maar een iets afwijkende plant dan zijn/haar originele soort.

Bij de verbranding van Loogkruid ontstaat Natriumcarbonaat. Dit is soda, dat gebruikt o.a gebruikt bij de productie van glas en werd gebruikt als schoonmaakmiddel. Natriumcarbonaat heette in de middeleeuwen kali/alkali. De woorden "alkali" en "kali" komen van het Arabische woord voor natriumcarbonaat, al-qali.

Turgida is Latijn en betekent "opgezwollen" (met water). Loogkruiden zijn `vetplanten en zijn in staat om water in zich op te nemen. De plant heeft een zeer zuinige vochthuishouding, de huidmondjes blijven overdag gesloten, om de verdamping te beperken. Loogkruiden verdragen tamelijk veel zout en zijn zodoende goed aangepast om in een zout leef milieu te groeien.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Salsola kali  in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk: Sâltkrûd
• English: Prickly Saltwort
• Français: Soude brûlée
• Deutsch: Kali-Salzkraut
• Espanõl: Barrila pinchosa
• Italiano: Salsola erba cali
• Svenska: Sodaört
• Norsk: Sodaurt
• Dansk: Sodaurt

De Engelse naam is Prickly Saltwort. Dit betekent "prikkende zoutwort". De sterk vertakte struikachtige plant wordt 10-50 cm hoog en heeft korte bladeren, die stekend, hard en ruw zijn dit in tegenstelling tot zacht loogkruid (Salsola tragus). Het woord Zout verwijst naar het feit dat dit Loogkruid graag in een zoute omgeving groeit. Wort wordt over het algemeen in het Engels gebruikt voor een plant die geneeskrachtige werkingen heeft of waardevol is als voedsel.

Voor de verspreiding van Salsola kali/Kali turgida in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Soude brûlée. Dit betekent  "soda verbrand". Hiermee wordt bedoeld dat in Frankrijk Loogkruid vroeger werd verbrand. Hierdoor ontstond Kaliumcarbonaat. Dit is soda in zuivere vorm en werd o.a. gebruikt als schoonmaakmiddel en gebruikt bij de productie van glas.

De Duitse naam is Kali-Salzkraut. Dit betekent "kali-zoutkruid". Dit is een kleine variatie. Kaliumcarbonaat heette in de middeleeuwen ook wel kali/alkali. De woorden "alkali" en "kali" komen van het Arabische woord voor natriumcarbonaat, al-qali.

De Spaanse naam is Barrilla pinchosa. Het woord Barilla werd gebruikt om te verwijzen naar Natriumcarbonaat gemaakt van elke plantaardige bron, want dit gebeurde met deze, zout tolerante, plant. Natriumcarbonaat is de wetenschappelijke naam voor zout/soda. Pinchosa betekent "stekelig".

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Erba-cali. Dit betekend "kalikruid".

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse, Noorse en Deense naam is nagenoeg gelijk. Sodaört/Sodaurt/Sodaurt. Dit betekent "sodaört" Ört/eurt/urt is de Scandinavische term voor "kruid". Dus "sodakruid".

Voor de verspreiding van Salsola kali in Zweden zie deze kaart.

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen op droge, matig voedselrijke tot voedselrijke, stikstofrijke, kalkrijke zandgrond.

Groeiplaats
Zeeduinen (voornamelijk in de zeereep en langs het strand, omgewerkte grond in de binnenduinen, op overstoven vloedmerken en aan de voet van jonge duinen).

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen langs de kust.

Vlaanderen
Vrij algemeen in het kustgebied. Zeer zelden elders aangevoerd met duinzand.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
Gematigde streken in Europa en Azië en aan de kust van Noord-Afrika. Elders ingeburgerd.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten