Scabiosa columbaria (Duifkruid)

Alhoewel Duifkruid de enige Scabiosa soort is die in Nederland voor komt zal je toch in de flora moeten kijken. Hij lijkt namelijk erg veel op een plant uit een heel andere familie, de Beemdkroon (Knautia arvensis). Duifkruid bloeit in Juli tot en met September.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

De officiële wetenschappelijke naam is Scabiosa columbaria L.

Scabiosa is het Latijnse woord voor de huidziekte Scabies (Schurft). Vroeger werd deze plant aangewend als geneesmiddel hiertegen.

Columbaria komt waarschijnlijk van het Latijnse Columbus dat "duif" betekent, verwijzend naar de blauwachtige kleur van de bloem. Het gehele Latijnse woord Columbaria  betekent "duiventil". Dit woord kan ik niet duiden t.o.v. de plant.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschrijft hij Scabiosa columbaria in zijn publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• English: Small Scabious
• Français: Scabieuse colombaire
• Deutsch: Gewöhnliche Tauben-Skabiose
• Espanõl: ?
• Italiano: Vedovina selvatica
• Svenska: Fältvädd
• Norsk: Bakkeknapp
• Dansk: Due-Skabiose

De Engelse naam is Small Scabious. Dit betekent natuurlijk "kleine scabiosa". Duifkruid lijkt sprekend op Beemdkroon (Knautia arvensis) die in het Engels Fieldscabious heet. Het woord Small is dan ook puur ter onderscheid. De plant is niet beduidend kleiner! Scabious verwijst naar de oude wetenschappelijke naam Scabiosa arvensis die Beemdkroon vroeger had Zowel Beemdkroon als Duifkruid werden vroeger gebruikt als middel tegen schurft (Scabioses).

Voor de verspreiding van Duifkruid in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Scabieuse colombaire. Dit is de Franse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Gewöhnliche Tauben-Skabiose. Dit betekent Gewone duiven-scabies. Ook weer een verwijzing naar de kleur en de geneeskrachtige werking.

Voor de verspreiding van Duifkruid in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is Escabiosa menor. Dit betekent "kleine Scabiosa". De verklaring staat bij de Engelse naam. 

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt,

De Italiaanse naam is Vedovina selvatica. Dit betekent "wilde weduwnaar". Met het woord Wild word bedoeld dat het niet gaat om de gekweekte vorm van de Scabiosa atropurpurea, een cultuurvorm/tuinbloem van Duifkruid. Het woord Weduwnaar word uitgelegd de Duitse naam (Acker/Wiesen-Witwenblume) voor Beemdkroon (Knautia arvensis).

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Fältvädd. Fält betekent "veld/akker". Een algemene benaming die aangeeft dat de plant geen speciale eisen stelt aan de bodemsamenstelling. De betekenis van het woord Vädd is onbekend. Linnaeus heeft deze naam al in1745 gegeven.

Voor de verspreiding van Duifkruid in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Bakkeknapp. Dit betekent "heuvelknoop". Een voorkeursplaats waar de plant groeit. De Knoop is een verwijzing naar de vorm van de bloem.

De Deense naam is Due-Skabiose. Dit betekent "duif-scabies" net zoals de Duitse naam.

Ecologie

Bodem
Zonnige, meestal iets open plaatsen op droge tot vochthoudende, matig voedselarme, weinig of niet bemeste, kalkrijke grond (mergel, zand, leem, zavel en stenige plaatsen).

Groeiplaats
Grasland (kalkgrasland, riverdijkgrasland en hellinggrasland), bermen, langs spoorwegen (oude spoorlijnen) en afgravingen (kalkgroeven).

Verspreiding

Nederland
Zeldzaam in Zuid-Limburg en in het rivierengebied.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam. Het meest in de Voerstreek, in Droog-Haspengouw en in dijkgraslanden langs de Maas.

Wallonië
Plaatselijk vrij algemeen in het Maasgebied en in Lotharingen. Elders zeer zeldzaam.

Wereld
Zuidwest-Azië en Europa, met uitzondering van het noorden. Ook op een paar plaatsen in Afrika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Herstel van Duifkruid in Overijssel

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten