Sedum sexangulare (Zacht vetkruid)

Toen ik de foto zag van Zacht vetkruid dacht ik meteen "die lijkt wel heel erg veel op Muurpeper (Sedum acre)!". En dat klopt. Het verschil zit hem echt in de details dus een echt goede flora is voor de Vetkruidenfamilie echt nodig. Zacht vetkruid komt voornamelijk voor in het rivierengebied. Deze plant bloeit in Juni en Juli.

Er komen minstens 5 soorten Vetkruiden (Sedum) in het wild voor in Nederland:

• Hemelsleutel (Hylotelephium/Sedum telephium subsp. telephium) - Algemeen
• Muurpeper (Sedum acre) - Algemeen
• Wit vetkruid (Sedum album) - Algemeen/ingezaaid
• Tripmadam (Sedum reflexum/rupestre) - Vrij zeldzaam/ingezaaid
• Zacht vetkruid (Sedum sexangulare) - Vrij zeldzaam/verwilderd

De officiële wetenschappelijke naam is Sedum sexangulare L.

Er zijn twee verklaringen voor het woord Sedum:

De naam Sedum komt van Sedare (Latijn) en betekent "afhouden/afvoeren". Dit omdat vroeger het bijgeloof was dat de plant donder en bliksen kon afweren (afhouden/afvoeren).
De naam Sedum komt van Sedeo (Latijn) en betekent "zitten". Dit omdat de plant schijnbaar zonder enig verband op rotsen/daken groeit.

Sexangulare betekent betekent "zeshoekig". Ook de Scandinavische talen verwijzen naar 'hoekig'. Waarschijnlijk heeft het te maken met het aantal rijen stengelbladeren. Maar waar het hoekige voor staat weet ik nog niet.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Sedum sexangulare in de publicatie Species Plantarum.

• Frysk: Sêft himmellof
• English: Tasteless Stonecrop
• Français: Orpin de Bologne
• Deutsch: Milder Mauerpfeffer
• Espanõl: ?
• Italiano: Sedo giallo comune
• Svenska: Kantig fetknopp
• Norsk: Kantbergknapp
• Dansk: Seksradet Stenurt

Zie ook de Nederlandse verklaring

De Engelse naam is Tasteless Stonecrop. Dit betekent "smakeloos vetkruid". De plant lijkt op Muurpeper (Sedum acre), ook een Stonecrop (Sedum) soort, maar is het niet. Het is een verwilderde cultuurvariant die doorgekweekt is op de bloemen en niet op de scherpe smaak zoals die van Muurpeper. Stonecrops (Vetkruiden) zijn in staat om op min of meer kale stenen ondergronden te groeien. Door de dikke bladeren van de plant kunnen ze prima water vasthouden om zo aan genoeg voedingsstoffen te komen. De huidmondjes in de bladeren zijn zoals bij veel vetkruiden alleen 's nachts geopend om gedurende de hete en droge dag verlies van vocht te minimaliseren.

De Franse naam is Orpin doux. Orpin is afgeleid van Orpiment of Auripigmentum. Aurus (Latijn) betekent "goud" en Pigmentum (Latijn) betekent "kleurstof", vanwege de gouden glans van het mineraal arseen sulfide. Als gele verfstof was het ook bekend onder de naam Operment. Doux betekent "mild" n.a.v. het verhaal bij de Verklaring van de Nederlandse en Engelse naam.

De Duitse naam is Milder Mauerpfeffer. Dit betekent "milde Muurpeper". Een variant op de Engelse en Franse naam. Veel planten uit het geslacht Sedum heten ook Fetthenne. Dit betekent letterlijk "vetkip". Die vette kip is een (voor sommige ondankbare/vreemde) algemene naam voor het geslacht Sedum. Het vette is een vergelijking met de vlezige plant. Sedums zijn succulenten. Dat wil zeggen dat zij water in hun bladeren kunnen opslaan. De naam vóór het woord Fetthenne geeft aan om welke soort Sedum het gaat. De Hemelsleutel (Hylotelephium telephium subsp. telephium) heet bijv. purpur-Fetthenne. 

De Spaanse naam is mij onbekend. Er zijn dan ook nauwelijks waarnemingen in Spanje.

De Italiaanse naam is Sedo giallo comune. Dit betekent "gewone gele Sedum (soort)".

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse en Noorse naam is nagenoeg gelijk, Kantig fetknopp/Kantbergknapp. In Zweden en Noorwegen heten bijna alle leden van het Sedum-geslacht (vetkruiden) Fetknopp (Zweden) of Bergknapp (Noorwegen). Fetknopp/knapp betekent "vetknop". Hiermee wordt de dikke "vette" bloemknop bedoeld, voordat deze gaat bloeien.  Berg betekent natuurlijk "berg". Hiermee word de stenen ondergrond bedoeld wat de voorkeurs plaats van groeien is van de plant. Voor het woord Fetknapp/Bergknap staat een woord dat aangeeft om welke Sedum-soort het gaat. In dit geval Kantig/Kant, dat "kantig" betekent. Dit verwijst naar de wetenschappelijke naam.

De Deense naam is Seksradet Stenurt. Dit betekent "zeshoekige steenkruid. Het woord Zeshoekig verwijst naar de wetenschappelijke naam. Sten betekent "steen" en Ört/eurt/urt is de Scandinavische term voor "kruid",

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen op droge, voedselarme, meestal kalkhoudende, zandige of grindrijke grond (zand, mergel en stenige plaatsen).

Groeiplaats
Oude muren, grasland (stroomdalgrasland), rivierdijken (zandige plaatsen), rivierduinen, waterkanten (oeverwallen en op hoge grindafzettingen langs rivieren), krijthellingen (zandige plekken) en rotsachtige plaatsen.

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam in het rivierengebied en langs de Overijsselse vecht en zeer zeldzaam in Zuid-Limburg. Vroeger ook aan de IJsselmeerkust bij Elburg.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam in de Maasvallei. Elders alleen oorspronkelijk verwilderd.

Wallonië
Vrij zeldzaam in het Maasgebied. Elders zeer zeldzaam.

Wereld
In Midden- en Zuid-Europa. Westelijk tot in Nederland en België.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten