Sonchus asper (Gekroesde melkdistel)

Details
Sonchus asper

Algemeen

Deze melkdistel komt echt overal voor in Nederland zoals het verspreidingskaartje laat zien. Dat gekroesde maakt het grote onderscheid tussen bijvoorbeeld de Gewone melkdistel (Sonchus oleraceus) en de Akkermelkdistel (Sonchus arvensis) door de puntige geoorde stengelbladen. Maar om zekerheid te krijgen is verder determineren nodig. Gekroesde melkdistel bloeit in Juni tot in de herfst.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 5 soorten Melkdistel (Sonchus) in het wild voor in Nederland:

 

De term Distel is een Ruim begrip. Meestal lezen mensen "een stekelige composiet". Er zijn 5 soorten "Distels":

  • Carduus
    • Tengere distel (Carduus tenuiflorus) - zeer zeldzaam
    • Kruldistel (Carduus crispus) - algemeen
    • Knikkende distel (Carduus nutans) - algemeen
    • Langstekelige distel (Carduus acanthoïdes) - zeer zeldzaam
  • Carlina
    • Driedistel (Carlina vulgaris) - zeldzaam
  • Eryngium
  • Melkdistel (Sonchus)
  • Vederdistels (Circium)
    • Akkerdistel (Cirsium arvense) - algemeen
    • Kale jonker (Cirsium palustre) - algemeen
    • Moesdistel (Cirsium oleraceum) - zeldzaam
    • Spaanse ruiter (Cirsium dissectum) - vrij zeldzaam
    • Speerdistel (Cirsium vulgare) - algemeen
    • wollige distel (Cirsium eriophorum)  - zeer zeldzaam

Verklaring

De officiële wetenschappelijke naam is Sonchus asper (L.) Hill.

De naam Sonchus heeft te maken met het woord Somphos (Grieks) dat "week/zacht/slap of hol betekent. Dit slaat op de hoedanigheid van de holle, licht breekbare stengel.

Het woord Asper (latijn) betekent "ruw", wat iets zegt over het uiterlijk van de plant met stekelige bladeren.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit (L.) Hill

L. staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij de soort als Sonchus oleraceus var. asper  in de publicatie Species Plantarum.

     

Hill. staat voor Sir John Hill was een Engelse componist, acteur, auteur en botanicus. Hij werkte mee aan hedendaagse tijdschriften en ging literaire veldslagen aan met dichters, toneelschrijvers en wetenschappers. Hij wordt herinnerd voor zijn geïllustreerde botanische compendium The Vegetable System , een van de eerste werken die de nomenclatuur van Carl Linnaeus gebruikte . Als erkenning voor zijn inspanningen werd hij in 1774 door Gustav III van Zweden benoemd tot ridder in de Orde van Vasa en noemde zichzelf daarna Sir John Hill. In 1769 herschreef hij de soort als Sonchus asper in de publicatie Herbarium Britannicum. Ik heb deze publicatie niet kunnen vinden en heb dus geen voorbeeldfoto.

Meer

Zie ook de Nederlandse verklaring.

Namen in andere talen

  • Frysk: Molktiksel
  • English: Prickly Sow-thistle
  • Français: Laiteron rude
  • Deutsch: Rauhe Gänsedistel
  • Espanõl: Cerraja
  • Italiano: Grespino spinoso
  • Svenska: Svinmjölktistel
  • Norsk: Stivdylle
  • Dansk: Ru Svinemælk

Verklaring Buitenlandse namen

De Engelse naam is Prickly Sow-thistle: Dit betekent "prikende zaag-distel". Dit zegt zo'n beetje alles over het uiterlijk (en gevoel) van deze plant.

Voor de verspreiding van deze plant in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Laiteron rude. Dit betekent "ruwe melkdistel".

De Duitse naam is Rauhe Gänsedistel. "ruwe ganzendistel". Ik heb niet de indruk dat deze distel nu typisch ganzen- of varkensvoer was. Ook niet dat deze door dit vee werd gegeten. Het is volgens mij maar een naam om de soort aan te duiden. Wel werd de plant vroeger veel gebruikt voor culinaire toepassingen. Soms ook medicinaal.

Voor de verspreiding van Gekroesde melkdistel in Duitsland zie deze kaart.

De Spaanse naam is Cerraja. Dit betekent "slot/op slot doen". Persoonlijk heb ik het gevoel dat het te maken heeft met de vorm van een sleutel en de gekroesde stengelbladeren van de plant. Maar echt zeker weten doe ik dit niet, dus voor als nog onbekend. 

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Grespino spinoso. Grespino wordt altijd vertaald met "melkdistel". Spinoso betekent "stekelig". 

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Svinmolke: Dit betekent "zwijnmelkdistel", net zoals de Duitse naam.

Voor de verspreiding van Gekroesde melkdistel in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is Stivdylle. Dit betekent "stijve melkdistel".

De Deense naam is Ru Svinemælk. Dit betekent weer "ruwe zwijnen melk (distel).

Ecologie & Verspreiding

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen op vochtige, voedselrijke, zwak zure tot kalkhoudende, vaak omgewerkte grond.

Groeiplaats
Akkers (hakvruchtakkers), moestuinen, bermen (open plekken), braakliggende grond, ruderale plaatsen, tegen muren, bouwterreinen, industrieterreinen, plantsoenen, heggen, zeeduinen en tussen straatstenen.

Verspreiding

Nederland
Zeer algemeen.

Vlaanderen
Zeer algemeen, maar iets minder algemeen in de Kempen.

Wallonië
Algemeen, maar minder algemeen in de Ardennen.

Wereld
Oorspronkelijk uit Europa en Azië. Nu in alle werelddelen, in gebieden met een gematigd of tropisch klimaat.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding Sonchus asper

 

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten

Foto's