Veronica hederifolia (Klimopereprijs)

De Klimopereprijs is een van de vroegst bloeiende Ereprijzen. Al in Maart is deze al te vinden. Ook in April en Mei bloeit hij nog. Deze plant kent nog twee ondersoorten. De Akkerklimopereprijs (Veronica hederifolia subsp. hederifolia) en de Bosklimopereprijs (Veronica sublomata). Er zijn natuurlijk verschillen maar aangezien dit ondersoorten betreft zijn de verschillen minimaal.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Dit geslacht komt vaak voor, er komen minstens 21 soorten Ereprijs (Veronica) in het wild voor in Nederland:

• Aarereprijs (Veronica spicata) - Zeldzaam
• Akkerereprijs (Veronica agrestis) - Algemeen
• Beekpunge (Veronica beccabunga) - Algemeen
• Blauwe waterereprijs (Veronica anagallis-aquatica) - Algemeen
• Bosereprijs (Veronica montana) - Vrij zeldzaam
• Bosklimopereprijs (Veronica hederifolia subsp. lucorum) - Vrij zeldzaam
• Brede ereprijs (Veronica austriaca) - Vrij zeldzaam
• Doffe ereprijs (Veronica opaca) - Zeldzaam
• Draadereprijs (Veronica filiformis) - Algemeen
• Gewone ereprijs (Veronica chamaedrys) - Algemeen
• Gladde ereprijs (Veronica polita) - Vrij zeldzaam
• Grote ereprijs (Veronica persica) - Algemeen
• Handjesereprijs (Veronica triphyllos) - Zeer zeldzaam 
• Klimopereprijs (Veronica hederifolia) - Algemeen
• Lange ereprijs (Veronica longifolia) - Vrij zeldzaam
• Mannetjesereprijs (Veronica officinalis) - Algemeen
• Rode waterereprijs (Veronica catenata) - Algemeen
• Vreemde ereprijs (Veronica peregrina) - Algemeen
• Schildereprijs (Veronica scutellata) - Algemeen
• Tijmereprijs (Veronica serpyllifolia) - Algemeen
• Veldereprijs (Veronica arvensis) - Algemeen

De officiële wetenschappelijke naam is Veronica hederifolia L.

De naam Veronica is afgeleid van de Heilige Veronica, die met een doek het gelaat van de lijdende Christus bette, op de doek zouden de gelaatstrekken van Jezus zijn achtergebleven, met een beetje (veel) verbeeldingskracht kan men in de bloem van een aantal Veronica soorten een menselijk gezicht onderscheiden.

Hederi komt van Hedera (Latijn) en betekent "omklemmen, vasthouden" wat duidt op de gelijkenis met de klimplant klimop. De bladeren van dit plantje lijken hier enigszins op.

Folia komt van Folis (Latijn) en betekent "blad". Dit verwijst naar het hierboven genoemde.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus.

Zie ook de Nederlandse verklaring.

• Frysk: Klimmerblêderf
• English: Ivy-leaved Speedwell
• Français: Véronique à feuilles de lierre
• Deutsch: Efeu-Ehrenpreis
• Espanõl: Veronica
• Italiano: Veronica con foglie d'edera
• Svenska: Murgrönsveronika
• Norsk: Bergfletteveronika
• Dansk: Vedbend-Ærenpris

De Engelse naam is Ivy-leaved Speedwell. Dit betekent "klimopvormige bladeren speewell". De Algemene naam voor Hedera helix is Ivy. De herkomst van deze naam komt van het Oud Engelse Ifig, ook gerelateerd aan het Duitse Efeu. Maar de orginele betekenis van beide namen is onbekend. Speedwell is een algemene term die wordt gebruikt voor elke plant uit het geslacht Veronica. Speed betekent "snel" en Well "goed". Het zegt iets over het groeigedrag van dit plantje.

Voor de verspreiding van Klimopereprijs in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Véronique à feuilles de lierre. Dit is een combinatie van het eerste deel van de wetenschappelijke naam en het woord "klimop".

De Duitse naam is Efeu-Ehrenpreis. Dit is de Duitse benaming voor de Nederlandse naam.

De Spaanse naam is mij onbekend. Het aantal varianten is zo groot dat ik de meest gebruikte naam niet ken.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Veronica con foglie d'edera. Dit betekent "Veronica met bladeren die op die van de Hedera lijken". De Italiaanse benaming van de wetenschappelijke naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Murgrönsveronika. Mugröns komt van Murgröna betekent "klimop". Veronika is het eerste deel van de wetenschappelijke naam.

Voor de verspreiding van Klimopereprijs in Zweden zie deze kaart.

De Noorse naam is  Bergfletteveronika. Bergflette betekent "klimop". Veronika is weer het eerste deel van de wetenschappelijke naam.

De Deense naam is Vedbend-Ærenpris. Vedbend betekent "klimop". Ærenpris betekent natuurlijk weer Ereprijs.

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde, open plaatsen (ook als pionier) op matig droge tot matig vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke, kalkarme tot vaak kalkhoudende grond (lemig zand, leem, zavel, löss, mergel en lichte klei). Bosklimopereprijs: Vooral op beschaduwde, zandige grond.

Groeiplaats
Akkers, tuinen, wijngaarden, grasland (open plekken en onder groepjes bomen in weiland), bermen, dijken, bossen (aan de voet van steile hellingen en bij boomvoeten), heggen, struwelen, houtwallen, kapvlakten, plantsoenen, waterkanten (beschaduwde, zandige oeverwallen van rivieren en beken) en zeeduinen (ruderale plaatsen). Akkerklimopereprijs: Het meest in akkers, maar ook wel op open plekken in grasland.

Verspreiding

Nederland
Algemeen.

Vlaanderen
Akker-klimopereprijs: Algemeen, maar vrij zeldzaam in de Kempen. Bos-klimopereprijs: Algemeen in het midden van het land.

Wallonië
Akker-klimopereprijs: Vrij algemeen, maar zeldzaam in de Ardennen. Bos-klimopereprijs: Vrij algemeen in het midden van het land.

Wereld
Zuidwest-Azië, Noordwest-Afrika en in Europa, behalve in het noordoosten en het hoge noorden. Plaatselijk ingeburgerd in de Verenigde Staten, Australië en Nieuw-Zeeland.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Een hééél uitgebreid verhaal over de verklaring voor het woord Veronica

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten